Θανάσης Γκαϊφύλλιας - Στα οδοφράγματα αλλάζουν οι εποχές

Λίγο πριν αποχωρήσει το 2012 που πλούτισε με τη σειρά του τις ζωές μας με χίλια δυο ποικίλματα βίου, θετικά και αρνητικά -με έμφαση στα δεύτερα ως έχοντα μεγαλύτερη αξία, γιατί από τα καλά σπάνια μαθαίνεις- είχαμε τη χαρά να συνομιλήσουμε με τον συντοπίτη μας μουσικό Θανάση Γκαϊφύλλια για τη χρονιά που σε λίγο μας εγκαταλείπει, ανακεφαλαιώνοντας προοπτικές, ελπίδες ή λύσεις που θα εκπηγάσουν ενδεχομένως από τη ζοφερότητα του σημερινού βίου. Αρνούμενος την αισιοδοξία, ως υπαίτια για πολλά από τα δυσάρεστα της σύγχρονης νεοελληνικής ζωής, ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας ό,τι είχε να μας πει το λέει τελικά με το τετράστιχο του τέλους της συνέντευξης αρνούμενος παραμύθια και παραμυθίες, υπηρετώντας τη λογική και τα …οδοφράγματα των αγώνων. 
 
Το σημαντικό με τον κ. Γκαϊφύλλια και τις συζητήσεις μας εξάλλου είναι, ότι αυτές είναι πάντοτε σχεδόν εξαιρετικά γόνιμες σε προοπτικές και μηνύματα εξ ου και την τελευταία φορά που είχαμε συνομιλήσει ήταν για τον δημοτικό λαχανόκηπο και την αξία συναναστροφής με τη γη και τα δώρα που μας δωρίζει, όταν την προσεγγίζουμε όχι για να την καταστρέψουμε αλλά για να ζητήσουμε απλόχερα, καλλιεργώντας τη, να μας θρέψει… 

Αυτές τις ημέρες, την αφορμή για τη συνομιλία που ακολουθεί μας την έδωσε ένα υπέροχο διήγημα του Αντόν Τσέχωφ, που δημοσιεύτηκε στη «Διάπλαση των Παίδων» του Γρηγορίου Ξενόπουλου σε απλή καθαρεύουσα, παπαδιαμαντική όπως τη χαρακτήρισε ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας που μας τη προσκόμισε και σε άψογο μονοτονικό, στην οποία όμως είχε αντιδράσεις το indesign εξ ου και δεν φιλοξενήθηκε στις σελίδες μας… 
Εν τούτοις τον Γιαννάκη Ζούκωφ και τα δεινοπαθήματά του, όλοι κάπου θα τα έχουμε διαβάσει, αφού μεταφρασμένα στη δημοτική κάποιες χρονιές φιλοξενούνταν στα ανθολόγια του Λυκείου…

Θανάσης Γκαϊφύλλιας όμως, και ελπίδες για τους αγώνες που θα μας οδηγήσουν στις νέες εποχές που μας μέλλονται… 

Δεν υπάρχει περίπτωση να ξεφύγουμε από την παγίδα στην οποία πέσαμε, αφού σκάψαμε οι ίδιοι το λάκκο μας 

ΠτΘ: κ. Γκαϊφύλλια, σε λίγο κλείνει μια χρονιά. Είστε ένας εν εγρηγόρσει κοινωνικά και πολιτικά συμπολίτης, που παρακολουθεί, διαβάζει, σκέφτεται, αποσαφηνίζει και εκφράζει απόψεις. Τι σας άφησε λοιπόν το 2012; Ποιες λογικές σκέψεις και ποια συναισθήματα;
Θ.Γ.: Τη μεγάλη στεναχώρια, αν μιλήσουμε για μένα, την έχω περάσει τα προηγούμενα χρόνια. Σαν να τα έβλεπα όλα όσα θα συμβούν, και τώρα απλώς επιβεβαιώνονται όλες οι ανησυχίες και όλοι οι φόβοι μου, οι χειρότεροι εφιάλτες μου. Τα βλέπω, τα ακούω, τα παρακολουθώ, και φέρνω πάντα στο μυαλό μου τη μάνα μου, η οποία ήταν ένα βαθιά σκεπτόμενο και πολιτικοποιημένο άτομο, που μου έλεγε χαρακτηριστικά, επιγραμματικά αλλά πολύ ζουμερά, έτσι όπως πρέπει να εκφράζεται ο λαός: «Αυτός ο τόπος δεν θέλει γιατρό, παπά θέλει». Διάβασα και μια φράση του ιστορικού Πολύβιου, ο οποίος επιγραμματικά έλεγε «να καταστραφούμε για να σωθούμε.» Αλλά αν πρόκειται να καταστραφούμε και να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη μη σώσει και σωθούμε ποτέ. Φοβούμαι ότι το αναπόφευκτο θα έρθει. Δεν υπάρχει περίπτωση να ξεφύγουμε από την παγίδα στην οποία πέσαμε, αφού σκάψαμε οι ίδιοι το λάκκο μας, αφού πριονίζαμε τόσα χρόνια όλοι μαζί το κλαδί πάνω στο οποίο καθόμασταν. Κανείς δεν είναι άμεσα ένοχος και κανείς δεν είναι αθώος σε αυτό τον τόπο. Κανείς ακόμα και τώρα όπου και αν κοιτάξεις θα δεις τη βρωμιά και τη σαπίλα στα μάτια και τις πράξεις της κοινωνίας, όπου και να κοιτάξεις. Για αυτό λέω ότι αν πρόκειται να επαναλάβουμε τα ίδια μη σώσει και σωθούμε.

Φοβούμαι ότι είναι εξαιρετικά ανώριμος ο ελληνικός λαός 

ΠτΘ: Είστε κατασταλαγμένος με τα πράγματα και ορίσατε ήδη και τις ευθύνες. Για το 2013 βλέπετε να υπάρχει αυτή η συνειδητοποίηση από όλους, δηλαδή να αναλαμβάνουμε κατ’ αρχήν ο καθένας το βάρος της ευθύνης που μας αναλογεί και υπάρχουν μήπως οι πρώτες ενδείξεις ότι θέλουμε να σωθούμε χωρίς να ξανακάνουμε τα ίδια λάθη;
Θ.Γ.: Όχι. Φοβούμαι ότι είναι εξαιρετικά ανώριμος ο ελληνικός λαός και οι κινήσεις το αποδεικνύουν. Είναι κινήσεις πανικού, σπασμωδικές και οι πολιτικές του επιλογές σε αυτή την τόσο κρίσιμη στιγμή είναι εξοργιστικές. Από αυτό που συνέβη με τη Χρυσή Αυγή να εικοσιπενταπλασιάσει ξαφνικά τα ποσοστά της μέσα σε μια εβδομάδα, και αυτό συνέβη εδώ στην περιοχή μας, καταλαβαίνει κάποιος ότι δεν βάζει μυαλό ο κόσμος. Δεν πρόκειται με εξτρεμιστικές καταστάσεις να βελτιωθεί τίποτα στη ζωή μας και προσπαθεί ο καθένας να βρει άλλο τρόπο να φύγει από ένα μαντρί και να μπει σε ένα άλλο μαντρί, δεν θέλει να είναι μόνο αυτός που θα τρώει την καρπαζιά, θέλει να δώσει και αυτός καρπαζιά πάνω στην αναμπουμπούλα αλλά δεν είναι έντιμο αυτό, δεν είναι παλικαρίσιο, είναι μια λειτουργία αγέλης. Έτσι λειτουργεί ο ελληνικός λαός, σαν αγέλη, και αν έχει κάτι να προσφέρει η αριστερά, όχι ότι θα διορθώσει τα πράγματα, αλλά είναι να δείξει ένα νέο ήθος στην κοινωνία. Ίσως να παραδειγματιστεί από αυτούς που θα αποφασίσουν να θυσιαστούν για το μέλλον, για τα παιδιά μας, για τις επόμενες γενιές.

ΠτΘ: Η γενιά που μεγάλωσε μετά τον εμφύλιο είναι ένα πρότυπο καθημερινού ανθρώπου, ηρωικού όμως. Δεν είχε τίποτε και έφτιαξε με τα χέρια της, παρόλες τις «μπάτσες» και το κυνηγητό από τους πολιτικούς και την ιεραρχημένη τότε κοινωνία, νοικοκυριό που παρέδωσε σ’ εμάς...
Θ.Γ.: Το πιο σημαντικό από όλα είναι ότι παρόλο το τρομερό κυνηγητό μπορούσε να στρώσει ένα τραπέζι.

Γέμισε ο τόπος παράσιτα όπου και να κοιτάξεις

ΠτΘ: Υπάρχει περίπτωση να ξαναβρούμε αυτές τις αρετές;
Θ.Γ.: Πολύ αμφιβάλλω. Μάθαμε να μας ταΐζουν. Χάσαμε οποιαδήποτε δημιουργικότητα είχαμε, μάθαμε να ζούμε παρασιτικά. Είναι απίστευτα αυτά που ξαφνικά άρχισε να παίρνει ως αμοιβή για υπηρεσίες που δεν πρόσφερε ο έλληνας πολίτης. Ήταν απίστευτα τα λεφτά που έπαιρνε. Διοριζόταν για να κάθεται. Το επεδίωκε και το κατάφερνε. Γέμισε ο τόπος παράσιτα. Όπου και να κοιτάξεις.

ΠτΘ: Ατομική λύση υπάρχει;
Θ.Σ.: Δεν υπάρχει.

Εκ των πραγμάτων το μήνυμα είναι αλληλεγγύη και όσο αντέξουμε

ΠτΘ: Διευκρινίζουμε, συμβάλλοντας στη συλλογική μοίρα ποια θα πρέπει να είναι η ατομική μας στάση;
Θ.Γ.: Να είμαστε αλληλέγγυοι. Αυτό μπορούμε να το καταφέρουμε. Στη Γερμανία μια πράξη απλή, καθημερινή αλληλεγγύης είναι ότι υπάρχει μια διαδικτυακή πλατφόρμα όπου κάποιος που μαγειρεύει και του περισσεύει λίγο φαγητό το αναφέρει στην πλατφόρμα και ένας που πεινά, επικοινωνεί μαζί του και το παίρνει. Είναι ωραίο μοντέλο το να μην πετάμε. Αυτό γίνεται στη Γερμανία και ασφαλώς μπορεί να γίνει και εδώ. Σε αυτό το επίπεδο μπορεί να σταθεί αλληλέγγυος ο ένας κοντά στον άλλο, ακόμα και σκεπτόμενος ότι είναι για το συμφέρον του, γιατί όταν ο διπλανός πεινά δεν μπορεί να είσαι εσύ χορτάτος. Δεν γίνεται, θα σε φάει. Εκ των πραγμάτων το μήνυμα είναι αλληλεγγύη και όσο αντέξουμε. Πάντα έχω κατά νου ότι υπάρχει ένας τόπος όπου μπορούν να καταφύγουν αυτοί που θέλουν να απομακρυνθούν από τα επικίνδυνα πλέον πεδία που θα καταντήσουν οι μεγαλουπόλεις κυρίως, και μετά κατ’ επέκταση και τα υπόλοιπα κράτη. Είναι αυτά τα εφιαλτικά σενάρια επιστημονικής φαντασίας, οι ταινίες του Χόλυγουντ που βλέπουμε πώς αρχίζει να επικρατεί ο νόμος της ζούγκλας στις πόλεις. Υπάρχει ένας τόπος που μπορεί να ελεγχθεί και είναι άδειος. Είναι η Αυστραλία. Για αυτό την κρατάνε έτσι. Όλοι και όλοι είναι 25 εκατομμύρια. Είναι μια ολόκληρη ήπειρος στην διάθεσή τους που μπορούν να καταφύγουν εκεί. Ίσως να έχουνε ήδη κτίσει τις πόλεις τους εκεί, τα καταφύγιά τους ή τις επαύλεις τους και να μπορούν να τον ελέγχουν αυτό τον τόπο από αέρα και από θάλασσα, ώστε να μην πλησιάζει κανείς. Αυτοί σίγουρα έχουν προβλέψει για το μέλλον τους. Ο Μπιλ Γκέιτς σε μια δημόσια διάλεξη είπε ότι υπάρχει υπερπληθυσμός. Ο πλανήτης δεν μπορεί να αντέξει πάνω από τρία δισεκατομμύρια. Αυτός ο φιλάνθρωπος έχει ένα ίδρυμα, το Bill Gates Foundation. Το πρόγραμμα με το οποίο τα αεροπλάνα ψεκάζουν σε όλο τον πλανήτη και είναι της CIA χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα αυτό. Για να καταλάβουμε πόσο ευάλωτος είναι ο κόσμος και πόσο ανυποψίαστος είναι για το τι συμβαίνει. Λέει πεντακάθαρα ότι γίναμε πολλοί και ότι πρέπει να επανέλθουμε στα όρια που είναι τα 3 δις και εμείς είμαστε 7. Τι έχει δηλαδή ο Μπιλ Γκέιτς κατά νου; 

ΠτΘ: Ας ελπίσουμε όμως ότι η ανθρωπότητα θα βγει κάποτε από το μεσαίωνά της...
Θ.Γ.: Ας το ελπίσουμε κι εγώ να είμαι «Κασσάνδρα» πραγματικά. Να υπόκειμαι σ’ ένα παραλήρημα και τίποτα περισσότερο, και όλα να πάνε καλά. Σας έχω όμως κι ένα δώρο για την καινούρια χρονιά… Το τετράστιχο:

Νύχτα θα ανάψει η φωτιά που καίει τα πάντα
Λάθη, παράσιτα, ελπίδες, ενοχές
Κράτα το χέρι μου σφιχτά και πάμε αντάμα
Στα οδοφράγματα αλλάζουν οι εποχές


Όλα τα ορφανά της χούντας βρήκαν καταφύγιο στο ΠΑΣΟΚ

ΠτΘ: Ζήσατε τη μεταπολίτευση. Σήμερα αρχίζει να συγκροτείται ένα νοητικό οικοδόμημα που επισωρεύει κατάρες σ’ όλον τον μεταπολιτευτικό βίο…
Θ.Γ.: Νομίζω ότι ήταν μεθοδευμένος ο έλεγχος επάνω στην αλλαγή του σκηνικού που διέγραφε ότι κάτι θα συνέβαινε στη μεταπολίτευση. Δηλαδή ο λαός ήταν έτοιμος για ουσιαστικές αλλαγές και εκεί επάνω ήρθε ο χαρισματικός Ανδρέας και χάιδεψε τον κόσμο. Θυμάστε το έργο του Στάινμπεκ «Άνθρωποι και ποντίκια»; Είναι αυτή ακριβώς η σχέση ανάμεσα στον πονηρό και καχεκτικό και στο γίγαντα λαό που τον καλμάρει και τον κατευθύνει και τον πάει όπου θέλει. Προχθές άκουσα τον Πάγκαλο να λέει ότι καλά περάσαμε και ότι έγινε πολύ ειρηνικά το πέρασμα στην μεταπολίτευση. Αυτός ήταν ο έλεγχος, να γίνει ειρηνικά η μετάβαση και γέμισε ξαφνικά το ΠΑΣΟΚ από όλα τα ορφανά της χούντας που βρήκαν σε αυτό καταφύγιο.

Η αριστερά εγκλώβισε σε παραμάγαζα το πιο ωραίο κομμάτι της κοινωνίας

ΠτΘ: Η κολυμβήθρα του Σιλωάμ;
Θ.Γ.: Βεβαίως και έτσι περάσαμε σε μια κατάσταση η οποία ήταν ανεπίτρεπτη. Οποιαδήποτε νοικοκυρά να βάζαμε θα έκανε πολύ καλύτερο κουμάντο από τον οποιοδήποτε Τσοβόλα, από τον οποιοδήποτε διάσημο οικονομολόγο καθηγητή παγκόσμιας φήμης, Ανδρέα Παπανδρέου. Τι ανάπτυξη ήταν αυτή με τεράστια δάνεια τα οποία πληρώσαμε το Μάρτιο του 2010; Και ποιος μας είπε τότε ότι πρέπει να πληρώσουμε αυτά τα δάνεια; Ο υιός του Ανδρέα. Καταλαβαίνετε πόσο μεθοδευμένα ήταν τα πράγματα; Και στο δίπολο αυτό από την άλλη να έχεις την αριστερά που εγκλώβισε σε μικρομάγαζα το πιο ωραίο κομμάτι της κοινωνίας που θα μπορούσε να συμβάλλει πραγματικά στην αλλαγή της και το εγκλώβισε μέσα σε διαφορές ιδεολογικής πολυτελείας και δεν μπόρεσε να αρθρώσει λόγο.

ΠτΘ: Άρα θεωρείτε ότι υπήρξε ένα πολιτικό σχέδιο στο οποίο υποκύψαμε όλοι και ότι οι πολιτικές ευθύνες αρχίζουν από τότε….
Θ.Γ.: Το ΠΑΣΟΚ στον προεκλογικό αγώνα του 81 και τα χρόνια που προηγήθηκαν χρησιμοποίησε το σλόγκαν «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο». Βγήκε όμως τον Οκτώβρη του ’81 και το Σεπτέμβρη του ’82 ο Ανδρέας στο λόγο του, στην Έκθεση της Θεσσαλονίκης κι όταν έφθασε να μιλήσει για το θέμα της ΕΟΚ και της παρουσίας μας στο ΝΑΤΟ, αφού κοίταξε τον κόσμο στα μάτια, χαμήλωσε το βλέμμα και είπε: «Ό γέγονε γέγονε». Το «παραμύθι» τελείωσε δηλαδή και από κάτω χειροκρότησαν κιόλας.

Οι πολιτικοί είναι μαριονέτες και από πίσω κολοσσοί κινούν τα πάντα


ΠτΘ: Σας απασχολούν καθόλου τα διεθνή; Λέγεται ότι πολλά από αυτά που συμβαίνουν στη χώρα μας είναι σύγχρονες μετεξελίξεις του παλαιού κόσμου. Λέγεται δηλαδή ότι ζούμε σήμερα τη διαμόρφωση ενός νέου πολιτισμικού μορφώματος, αυτού της πλήρους απελευθέρωσης των αγορών που εκπαραθυρώνει την πολιτική. Ένα μοντέλο διεθνές το οποίο προέκυψε από τη Σχολή του Σικάγου και το οποίο η ανθρωπότητα σήμερα εφαρμόζει. Εξ ου οι πολιτικοί είναι πλέον «μαριονέτες» και οι λαοί μοιάζει να οδηγούνται στο μεσαίωνα. Σύμφωνα με αυτό, το νέο δόγμα δεν χρειάζεται το κοινωνικό κράτος αλλά προέχει η ευημερία των αγορών. Θεωρείτε ότι υπάρχει κάποια πολιτική αξία σε αυτή την διατύπωση;
Θ.Γ.: Έχει αξία, για τη συνειδητοποίηση ότι δεν υπάρχει ελπίδα. Ένας λαός σαν τους Έλληνες αποκλείεται να πει ότι θα χαράξω δική μου πορεία. Δεν υπάρχει περίπτωση να του το επιτρέψουν. Ακόμα και αυτοί οι λαοί που επιτρέπεται να ζουν χώρια από την παγκόσμια κοινότητα είναι γιατί θέλει το τραπεζικό σύστημα να υπάρχουν. Προχθές, και κυριολεκτώ προχθές, βγήκε μια απόφαση στην Αμερική και τιμωρήθηκε η HSBC, αυτός ο γίγαντας, ο κολοσσός με 1,9 δις δολάρια, διότι αποκαλύφθηκε ότι την προηγούμενη δεκαετία ξέπλενε όλο το χρήμα των κολομβιανών και των μεξικανικών καρτέλ. Το χρήμα ξεπλενόταν επισήμως από αυτή την τράπεζα και επειδή έφθασε στο απροχώρητο η κατάσταση, έγινε καταγγελία και η αμερικανική κυβέρνηση την τιμώρησε και για αυτό και για ένα άλλο θέμα, για το ότι χρηματοδοτούσε, είχε συναλλαγές με το Ιράν. Παρόλο το εμπάργκο, τα τελευταία χρόνια είχε διακινήσει 19 δις δολάρια βοηθώντας την οικονομία του Ιράκ, προσφέροντάς τους όπλα, τεχνογνωσία και άλλα τέτοια. Η τράπεζα χρηματοδοτούσε και διευκόλυνε το Ιράν, το «σατανά». Στην Αμερική υπήρχε το δόγμα που έλεγε “two big to fail” (είναι πολύ μεγάλος για να αποτύχει), σκέφτηκαν λοιπόν τις παράπλευρες απώλειες που θα υπάρχουν εάν χρεοκοπήσει αυτός ο κολοσσός, η HSBC. Την παροιμία όμως την έχουν μετατρέψει πλέον σε “it’s two big to ceil”(είναι πολύ μεγάλος για να μπει φυλακή), άρα είναι υπεράνω νόμων και κυβερνήσεων οι τραπεζίτες, οι χρηματιστές, όποιοι και αν είναι αυτοί. Οι πολιτικοί είναι μαριονέτες, και από πίσω τους αυτοί οι κολοσσοί κινούν τα πάντα. Για φαντάσου να σηκώσει κεφάλι η Ελλάδα; Για αυτό λέω ότι και σε ενδεχόμενη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, που θα γίνει κυβέρνηση με επικεφαλής τον Τσίπρα, το μόνο που αυτή μπορεί να προσφέρει στον τόπο είναι ένα άλλο ήθος. Ως παρηγοριά ίσως. Τίποτα περισσότερο.

ΠτΘ: Πώς διασφαλίζετε το καινούργιο ήθος; Και το ΠΑΣΟΚ υποτίθεται ότι στέγασε μια γενιά ανθρώπων αγωνιστών, σοσιαλιστών, τιμίων…
Θ.Γ.: Δεν το διασφαλίζω. Τα πράγματα είναι σοβαρά για τους ανθρώπους και για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Και κάτι κουβέντες του τύπου αισιόδοξο το νέο έτος μάλλον κακό κάνουν.

Συνέντευξη: Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη, Άννα Πατρωνίδου.