Την Τετάρτη 13 Νοεμβρίου 2024, στο “Σπίτι της Κύπρου”, παρουσιάστηκε το cd “ΚΥΠΡΟΣ ΝΥΝ ΚΑΙ ΑΕΙ” με τους στίχους του Πολύκαρπου (Πόλυ) Κυριάκου και την παραγωγή-καλλιτεχνική επιμέλεια του Γιώργου Νταλάρα.
Το παρακάτω κείμενο είναι μια απλή προσπάθεια καταγραφής του ενδιαφέροντος δισκογραφικού υλικού (17 τραγούδια) που ακούσαμε, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει και το εικαστικό κομμάτι του άλμπουμ με τα συγκλονιστικά έργα χαρακτικής και λινογραφίας του Χαμπή.
Ο δίσκος κυκλοφορεί με αφορμή την μαύρη επέτειο της συμπλήρωσης 50 χρόνων από την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο (20 Ιουλίου 1974). Το κύριο γνώρισμά του είναι η αγάπη για την πατρίδα, την ελευθερία και τη δημοκρατία. Αυτά τα θέματα, όσο αντιεμπορικά κι αν είναι, παραμένουν επίκαιρα και διαχέονται στην στιχουργική του Πόλυ Κυριάκου.
Το πρώτο τραγούδι του δίσκου είναι αυτό που έδωσε τον γενικό τίτλο στη δουλειά. Τη μουσική υπογράφει ο Σταύρος Σιόλας και την ενορχήστρωση (όπως και στα περισσότερα τραγούδια του δίσκου) ο Κύπριος πιανίστας Νεοκλής Νεοφυτίδης. Το πιάνο, το τσέλο και το βιολί δένουν αρμονικά με τις ηλεκτροακουστικές κιθάρες, το μπάσο και τα κρουστά – τύμπανα, σ΄ ένα τραγούδι που έχει κάτι από την παλιά καλή μαγιά ανάλογων συνεργασιών του Νταλάρα με τον Μάριο Τόκα, τον Δημήτρη Λάγιο και τον Μιχάλη Χριστοδουλίδη (“Κομμένο στη μέση ξυπνά το νησί για χρόνια – Μου είπαν πως θα ‘χω πατρίδα μισή αιώνια”).
Ακολουθούν οι “Διαβουλεύσεις” σε μουσική Μανόλη Ανδρουλιδάκη με τις καθάριες ερμηνείες του Βασίλη Παπακωνσταντίνου και του Γιώργου Νταλάρα. Ένα τραγούδι-σχόλιο για τις διαχρονικές μεθοδεύσεις των υψηλά υφισταμένων (“Τους χάρτες μας θα βάλουν στο τραπέζι. Και με μαχαίρι κοφτερό θα κόψουν την πατρίδα μας στα δυο, στα τρία, στα εκατό. Ποιος ξέρει…”).
Στη συνέχεια άλλο ένα ντουέτο. Το “Ν’ ανοίξει η Αμμόχωστος” σε μουσική Νεοκλή Νεοφυτίδη, που τραγουδάει ο Νταλάρας με τον Πάνο Κατσιμίχα. Ίσως το πιο δραματικό τραγούδι του δίσκου για την άλλοτε πανέμορφη πόλη της Μεγαλονήσου.
Το τέταρτο τραγούδι του δίσκου είναι ένα λαϊκό του Μίλτου Πασχαλίδη, το “Κάτι Επείγει” που το τραγουδά με τον Γιάννη Κότσιρα. Κυριαρχεί το μπουζούκι σ΄ ένα ζεϊμπέκικο που συνδέει την Ελλάδα με την Κύπρο (“Φυσάει απόψε δυνατά στη Δραπετσώνα, εφέτος θα ‘χουμε τον πιο βαρύ χειμώνα” – “Φυσάει απόψε δυνατά στη Λευκωσία, μισή πατρίδα, μα ποιος δίνει σημασία”).
Το πέμπτο τραγούδι είναι μια μπαλάντα με τίτλο “Δεν ήταν φύλλα, ήταν πουλιά” με τη συνθετική υπογραφή του Σταύρου Σιόλα, ο οποίος κάνει και δεύτερη φωνή στη Μαρίνα Βερζανλή που το ερμηνεύει με ευαισθησία. Πρόκειται και για τη μοναδική γυναικεία παρουσία στο δίσκο!
Στο ίδιο ηχόχρωμα με το προηγούμενο είναι και “Το μινόρε του τραγουδιστή” του Σταύρου Σιόλα επίσης, με τον ήχο του μαντολίνου να ξεχωρίζει και τον Γιώργο Νταλάρα να δίνει μια υποδειγματική ερμηνεία στο καλύτερο ίσως τραγούδι αυτής της δουλειάς (“Τραγούδησα θλιμμένους ποιητές, περπάτησα τον κόσμο των ονείρων, συλλάβισα ζωγράφους κι εραστές στις τέσσερις γωνιές των πέντε ηπείρων”).
Στο έβδομο τραγούδι, “Πες και κάτι για την Κύπρο κύριε υπουργέ”, που έγραψε ο Ανδρέας Κατσιγιάννης, ακούμε τον Μπάμπη Τσέρτο να κάνει δεύτερη φωνή στον Νταλάρα, ο οποίος παίζει μπαγλαμά και κάνει την ενορχήστρωση σ΄ ένα λαϊκορεμπέτικο, θα λέγαμε, τραγούδι.
Το όγδοο τραγούδι είναι “Το Κάχριν”, όπου ο Πόλυς Κυριάκου γράφει στην κυπριακή διάλεκτο, με τη μουσική του Νεοκλή Νεοφυτίδη και την ερμηνεία του καλού νέου λαϊκού τραγουδιστή, Γιάννη Διονυσίου.
Ένατο τραγούδι, το "Είναι λάβα, είν' Ελλάδα" που τραγουδά ο Πέτρος Κουλουμής. Αυτή τη φορά εδώ κάνει δεύτερη φωνή ο Νταλάρας. Τη μουσική υπογράφει ο σπουδαίος συνθέτης Γιώργος Καζαντζής από τη Θεσσαλονίκη.
Το δέκατο τραγούδι είναι η “Απουσία”. Μουσική και ερμηνεία του εξαίρετου αυτού πιανίστα, του Νεοκλή Νεοφυτίδη που το αποδίδει στην κυπριακή διάλεκτο, αποδεικνύοντας πως είναι κι ένας πολύ καλός τραγουδιστής, όπως επισήμανε και ο ίδιος ο Νταλάρας στην παρουσίαση του δίσκου.
Το 11ο είναι πάλι ένα λαϊκό του Μίλτου Πασχαλίδη (ο οποίος βρήκε ευκαιρία μάλλον να ξεδιπλώσει τη λαϊκή του φλέβα), το “Αυτό το δάκρυ άμα βγει” που το μοιράζεται ερμηνευτικά με τον Νταλάρα, ο οποίος και το ενορχηστρώνει κιόλας (“Αυτό το δάκρυ, άμα βγει, ποτάμια θα γεννήσει. Και τα ποτάμια θάλασσες, θαρρώ, κι ωκεανούς. Σφαίρα θα γίνει ο θυμός. Μια μέρα θα νικήσει. Γιατί το δίκιο άμα χαθεί, δεν το χωράει ο νους”).
12ο τραγούδι είναι η “Πατρίδα” (Μουσική: Φύτος Στράτης, 2017), ένα παλιότερο τραγούδι που αποδίδει θαυμάσια ο Κύπριος Δώρος Δημοσθένους, σε ενορχήστρωση Αχιλλέα Γουάστωρ.
Στη συνέχεια, ακούμε το “Άκου Χρυστάλλα Χρυσταλλού” (η αδερφή του Γρηγόρη Αυξεντίου) στην κυπριακή διάλεκτο από τον Μιχάλη Τερλίκκα, με τη μουσική του Πασχαλίδη να ενώνει, μέσω της μελωδίας, την Κύπρο με την Κρήτη!
Τα δύο επόμενα τραγούδια είναι παλιότερα, αλλά συμπεριλήφθηκαν σ΄ αυτή την εργασία μιας και είναι σχετικά με το θέμα του δίσκου. Πρόκειται για το “Τίποτα δεν τελείωσε ακόμα” των Χάρη και Πάνου Κατσιμίχα (το μοναδικό που δεν είναι σε στίχους Πόλυ Κυριάκου) από τις “Τρύπιες Σημαίες” (2000) και η “Κερύνεια” του Παντελή Θαλασσινού από το “Δάκρυ στο γυαλί” (2006), έναν από τους καλύτερους δίσκους που έχει στο ενεργητικό της η “Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας”.
Λίγο πριν το τέλος, ακούμε τη μελοποίηση (και ερμηνεία βέβαια) του Νταλάρα στο ποίημα του Κυριάκου, “Στον Άγιο Ιλαρίωνα”. 17ο και τελευταίο τραγούδι, ίσως το πιο δυνατό του cd, το “Αργό Εωθινό” με την σφραγίδα του B.D.Foxmoor (Μιχάλη Μυτακίδη):
“Πενήντα χρόνια ψάχνω να με βρω μέσα στα στοιχειώματα. Είχα πατέρα και αδερφούς εκεί ψηλά στα αετώματα, μέχρι που φύγαν ντροπιασμένοι με εντολές στα ξαρματώματα. Αφήνει το αίμα μυρωδιά αιώνια στα ριζοχώματα, μα όποιος ξεχνάει, αδερφέ μου, καταλήγει στα λυκοστόματα”.
Κείμενο – Φωτογραφίες: Θεοδόσης Βαφειάδης
