Κική Δημουλά - Αχθοφόρος Μελαγχολίας

«Κική Δημουλά. Αχθοφόρος Μελαγχολίας. Ποίηση και ποιητική του πάθους», της Δήμητρας Παπαστάθη (Εκδόσεις Gutenberg).

Η Δέσποινα Παπαστάθη κατάγεται από την Κύμη Ευβοίας. Γεννήθηκε το 1972 και σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, όπου εκπόνησε τη μεταπτυχιακή της εργασία (2008) και υποστήριξε τη διδακτορική της διατριβή (2014). Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στη νεοελληνική λογοτεχνία του εικοστού και εικοστού πρώτου αιώνα, σε ειδολογικά ζητήματα, στη σχέση της λογοτεχνίας με άλλες τέχνες όπως η φωτογραφία, η ζωγραφική, η γλυπτική. Εργάστηκε ως Καθηγήτρια Φιλόλογος για πολλά έτη στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ σήμερα υπηρετεί στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ως Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό. Μελέτες και άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά.

Άλλο ένα σπουδαίο βιβλίο που στηρίζεται σε διδακτορική διατριβή. Αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι η μελέτη των ειδοποιών θεματικών και ποιητικών μοτίβων της ποίησης της Κικής Δημουλά, που την καθιστούν αντιπροσωπευτική περίπτωση της ποίησης ως διεργασίας και τελετουργικού πένθους, στο πλαίσιο μιας διεθνούς συζήτησης που διεξάγεται σχετικά με την εξέλιξη και διαμόρφωση των χαρακτηριστικών της ελεγειακής ποίησης κατά τον εικοστό αιώνα και εξής.

Η ποίηση της Κικής Δημουλά (Αθήνα, 1931) εντάσσεται ανεπιφύλακτα, όπως γράφει η συγγραφέας αυτής της θαυμαστής μελέτης, στην παγκόσμια χορεία της ελεγειακής ποίησης, εκφράζοντας δημιουργικά τα χαρακτηριστικά του είδους.

Το πένθος και η θλίψη για την απώλεια ενός προσώπου εκφράζονται μέσω της ποίησης που είναι γνωστή ήδη από την ελληνική αρχαιότητα ως ελεγεία και αποτελεί τη λεκτική αναπαράσταση του συναισθήματος με απώτερο στόχο την παρηγοριά του εμπλεκόμενου κοινού.

Η ωρίμανση του είδους στον εικοστό αιώνα συναρτάται με τους δύο παγκόσμιους πολέμους που άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω του, τη σχέση του με τον συνάνθρωπο, με τον εαυτό του, με τις υπάρχουσες ιδεολογίες και τελικά με τον Θεό.

Η μοντέρνα ποίηση του πένθους είναι τέχνη της απώλειας, μια τέχνη στο κέντρο της οποίας βρίσκεται η αντιπαρηγορητική ελεγεία, η αντιελεγεία. Η διττή λειτουργία της ελεγειακής ποίησης ως ιδιωτικής και ταυτόχρονα δημόσιας έκφρασης πένθους βρίσκει έξοχη έκφραση στην ελληνική μεταπολεμική ποίηση και ειδικότερα στην ποίηση της Κικής Δημουλά, η οποία κυριαρχείται από τον θάνατο, το κενό, την αίσθηση πως «ο χρόνος εξαντλείται», πως η «αυλαία δεν θα αργήσει να πέσει», καθώς η ποιήτρια υπερβαίνει τα όρια της ιστορικής αλήθειας, χαράζοντας ποιητικές οδούς συνειδητοποίησης του εφήμερου, μετατρέποντας την ποίηση σε λογοτεχνική πράξη αυτοσυνείδησης.

Για περισσότερα βιβλία των «Εκδόσεων Gutenberg» εδώ.

Σου είπα:

-Λύγισα

Και είπες:

-Μη θλίβεσαι.

Απογοητεύσου ήσυχα.

Ήρεμα δέξου να κοιτάς

Σταματημένο το ρολόγι.

Λογικά απελπίσου

Πως δεν είναι ξεκούρδιστο,

Ότι έτσι δουλεύει ο δικός σου χρόνος.

Κι αν αίφνης τύχει

Να σαλέψει κάποιος λεπτοδείκτης,

Μη ριψοκινδυνεύσεις να χαρείς.

Η κίνηση αυτή δεν θα ’ναι χρόνος.

Θα ’ναι κάποιων ελπίδων ψευδορκίες.

[…]