Ο θάνατός μου
Όταν πεθάνω από το άγχος μια βραδιά
να με πετάξετε σε θάλασσα βαθιά
σας το δηλώνω δεν χρειάζομαι κηδείες
στεφάνια, λόγους, μουσικές και αηδίες.
Μόλις κυκλοφόρησε ένα πολυσέλιδο και καλαίσθητο βιβλίο για τη ζωή και το έργο του σπουδαίου στιχουργού Κώστα Βίρβου (1926-2015), από τις "Εκδόσεις Παπαζήση".
Το δύσκολο αυτό εγχείρημα έφερε εις πέρας η κόρη του Μαρία Βίρβου, με την πολύτιμη βοήθεια της οικογένειάς της. Η συγγραφέας έχει σπουδάσει μαθηματικά και πληροφορική και είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πειραιά. Έχει συγγράψει πολλές μονογραφίες και επιστημονικά βιβλία και περισσότερες από 300 εργασίες που έχουν δημοσιευτεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια. Με το βιβλίο αυτό, η Μαρία Βίρβου αξιοποιεί την εκτενή συγγραφική εμπειρία της και το μεγάλο αρχειακό υλικό του πατέρα της σε μια αφήγηση που αν και αληθινή, μοιάζει με μυθιστόρημα και αναδεικνύει τη συγκλονιστική ζωή, το πλούσιο έργο και το μεγαλείο της ψυχής του λαϊκού ποιητή.
Το βιβλίο αυτό, περιγράφει με πιστότητα την ενδιαφέρουσα ζωή του Βίρβου,στιχουργού 2.500 τραγουδιών. Ο βίος και το έργο του διατρέχουν την ιστορία της νεότερης Ελλάδας και ολόκληρου του λαϊκού τραγουδιού. Γεννιέται στα Τρίκαλα του μεσοπολέμου, ακολουθεί ο πόλεμος, η Κατοχή, η Αντίσταση, η σύλληψη από τους Γερμανούς Ναζί, η μεταπολεμική Ελλάδα με τις νωπές πληγές της, τα νέα όνειρα, η δικτατορία, η μεταπολίτευση, οι νέες ελπίδες, η νέα οικονομική κρίση. Σε όλες τις περιόδους, ο στίχος του παρηγορητικός, εμψυχωτικός και πάντα ανθρώπινος απευθύνεται στις καρδιές του κόσμου.
Ο ίδιος
συνδιαμορφώνει το Ελληνικό τραγούδι, καθώς συμπορεύεται διαδοχικά με πολλές
γενιές κορυφαίων καλλιτεχνών. Ξεκινά από το Ρεμπέτικο τραγούδι, προχωρά στο
Λαϊκό, αλλά και στο Έντεχνο και το Παραδοσιακό. Συνεργάστηκε με τους σημαντικότερους
συνθέτες, από το ρεμπέτικο, λαϊκό, όπως Τσιτσάνη, Καλδάρα, Δερβενιώτη, Μπακάλη,
Νικολόπουλο αλλά και έντεχνο τραγούδι, όπως Θεοδωράκη, Πλέσσα, Μαρκόπουλο,
Λεοντή κ.ά. και με τους κορυφαίους ερμηνευτές, όπως Καζαντζίδη, Μπιθικώτση,
Γαβαλά, Νταλάρα, Μητσιά, Λύδια, Γκρέυ, Τσετίνη, Περπινιάδη, Βοσκόπουλο, Πάριο,
Καλαντζή, Μαρινέλλα, Μοσχολιού, Αλεξίου κ.ά.
Μερικά από τα
χιλιάδες τραγούδια του είναι «Της Γερακίνας γιος», «Ένα όμορφο αμάξι με δυο
άλογα», «Κοιμήσου αγγελούδι μου», «Το διαβατήριο», «Πάρε τα χνάρια μου», «Άγια
Κυριακή», «Μακριά μου να φύγεις», «Ζαΐρα», «Θεσσαλικός Κύκλος», «Καταχνιά» και πολλά άλλα... ο κατάλογος είναι ατελείωτος.
Δεν έζησε ποτέ γονατιστός. Η ζωή του αναδεικνύει την αδιάκοπη μαχητικότητα για το καλύτερο, την προσήλωση σε αξίες, την αγάπη για τον άνθρωπο και την ειρήνη. Το λαϊκό τραγούδι υπήρξε για εκείνον πηγή δύναμης και φιλοσοφία ζωής, που τον οδήγησε σε έναν βίο πλήρη και ευτυχισμένο σε όλους τους τομείς, αναφορικά με την τέχνη, το επάγγελμα, την οικογένεια, όπως είχε ονειρευτεί.
Στο βιβλίο συμπεριλαμβάνονται οι στίχοι επιλεγμένων τραγουδιών του, που συχνά ακολουθούν τα αντίστοιχα βιώματα που τον ενέπνευσαν. Συμπληρώνουν την αφήγηση με τα λόγια του ίδιου του στιχουργού, που μελοποιήθηκαν από σπουδαίους συνθέτες, ερμηνεύθηκαν από έξοχους ερμηνευτές και είχαν την τύχη να χιλιοτραγουδηθούν από ολόκληρο τον Ελληνικό λαό.
Τους προλόγους υπογράφουν ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μίμης Πλέσσας, ενώ ο δημοσιογράφος-συγγραφέας Δημήτρης Μανιάτης γράφει ένα προλογικό σημείωμα με τον τίτλο "¨Ο δημώδης Βίρβος". Στη συνέχεια, μετά τις "Ευχαριστίες" της Μαρίας Βίρβου, ξεκινά η ενδιαφέρουσα αφήγηση, πλαισιωμένη από πλούσιο φωτογραφικό υλικό.
Ο Κώστας Βίρβος ήταν δημόσιος υπάλληλος. Ξεκίνησε να εργάζεται ως λογιστής του Υπουργείου Οικονομικών τη δεκαετία του '50 και συνταξιοδοτήθηκε ως διευθυντής του εν λόγω υπουργείου, όπου, μεταξύ άλλων, επόπτευε τις κληρώσεις του λαϊκού λαχείου! Αν και δεν ήταν η κύρια επαγγελματική του δραστηριότητα το τραγούδι, υπήρξε πολυγραφότατος και εμπνευσμένος στιχουργός και από τους πιο αναγνωρισμένους και τυχερούς στο χώρο του. Τιμήθηκε -ευτυχώς εν ζωή, πράγμα σπάνιο για τον τόπο μας- όσο λίγοι, τόσο στην ιδιαίτερη πατρίδα του, στα Τρίκαλα (το όνομά του δόθηκε σε οδό και σχολείο της γενέτειράς του), όσο και εντός και εκτός Ελλάδας. Συναυλίες, αφιερώματα, τιμητικές εκπομπές, βραβεύσεις και απονομές...
Επιπλέον, είχε εκδώσει τρεις συλλογές με τα τραγούδια του: Κώστας Βίρβος: Μια ζωή τραγούδια-Αυτοβιογραφία (Εκδόσεις Ντέφι, 1985), Κώστας Βίρβος: Λαϊκή Στιχουργική Ανθολογία (Βιβλιοεκδοτική Αναστασάκη, 1989) και Πράσινα βουνά και χρυσαφένιοι κάμποι. Παραδοσιακά, λαογραφικά, σατιρικά τραγούδια-γεγονότα (Εκδόσεις Γένεσις, 1998) και το ανά χείρας βιβλίο, μια πλήρης βιογραφία-εργογραφία, ήταν μία από τις τελευταίες του επιθυμίες.
Πολλά τα χρόνια και τα τραγούδια, πολλές και διαφορετικές μεταξύ τους οι συνεργασίες του Κώστα Βίρβου. Που να σταθεί κανείς; Προσωπικά, ξεχωρίζω τον πιο άγνωστο ίσως δίσκο του. Το 1976 ο μεγάλος αυτός στιχουργός συνεργάστηκε με τον αδικοχαμένο ηθοποιό, συνθέτη και τραγουδιστή, Χρήστο Λεττονό (1946-1994). Ήταν ο πρώτος προσωπικός δίσκος του καλλιτέχνη, με τίτλο "Γραφειοκρατία" και με στίχους, σαφώς επηρεασμένους, από αυτά που έβλεπε, άκουγε και ζούσε ο Βίρβος ως δημόσιος υπάλληλος. Ολόκληρη η ενότητα των τραγουδιών περιγράφει παραστατικά και ανθρώπινα πολλά προβλήματα της γραφειοκρατίας που έχουν γίνει πολύ πιο επίκαιρα και καίρια στις μέρες μας, παρά το μακρινό 1976 που κυκλοφόρησαν. Από τα πιο αγαπημένα μου, ένα τραγούδι για τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια.
Πως μου πήρανε το σπίτι, από το άλμπουμ Γραφειοκρατία (Columbia, 1976)
Στίχοι: Κώστας Βίρβος - Μουσική: Χρήστος Λεττονός - Ερμηνεία: Χρήστος Λεττονός, Χρήστος Κυριαζής, Ξένια Ζερβού:
Χρώσταγα στο κράτος δυο χιλιάδες φόρους
και στα δύο χρόνια έγιναν οκτώ.
Βάλε και τους τόκους, βάλε δικηγόρους,
έφτασε το χρέος στις εξήντα οκτώ.
Και αλά ούνα, αλά ντούε, αλά τρε
υποθηκεύουνε το σπίτι μου αδερφέ.
Χτύπαγαν καμπάνες για την εκκλησιά
μέρα της αγάπης, μέρα Κυριακή.
Στο δικό μου σπίτι μαύρη απελπισία
ήρθαν οι κλητήρες οι δικαστικοί
Και αλά ούνα, αλά ντούε, αλά τρε
μου το πήρανε το σπίτι, αδελφέ.
Για περισσότερα στα βιβλιοπωλεία! Καλοτάξιδο...
Δεν έζησε ποτέ γονατιστός. Η ζωή του αναδεικνύει την αδιάκοπη μαχητικότητα για το καλύτερο, την προσήλωση σε αξίες, την αγάπη για τον άνθρωπο και την ειρήνη. Το λαϊκό τραγούδι υπήρξε για εκείνον πηγή δύναμης και φιλοσοφία ζωής, που τον οδήγησε σε έναν βίο πλήρη και ευτυχισμένο σε όλους τους τομείς, αναφορικά με την τέχνη, το επάγγελμα, την οικογένεια, όπως είχε ονειρευτεί.
Στο βιβλίο συμπεριλαμβάνονται οι στίχοι επιλεγμένων τραγουδιών του, που συχνά ακολουθούν τα αντίστοιχα βιώματα που τον ενέπνευσαν. Συμπληρώνουν την αφήγηση με τα λόγια του ίδιου του στιχουργού, που μελοποιήθηκαν από σπουδαίους συνθέτες, ερμηνεύθηκαν από έξοχους ερμηνευτές και είχαν την τύχη να χιλιοτραγουδηθούν από ολόκληρο τον Ελληνικό λαό.
Τους προλόγους υπογράφουν ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μίμης Πλέσσας, ενώ ο δημοσιογράφος-συγγραφέας Δημήτρης Μανιάτης γράφει ένα προλογικό σημείωμα με τον τίτλο "¨Ο δημώδης Βίρβος". Στη συνέχεια, μετά τις "Ευχαριστίες" της Μαρίας Βίρβου, ξεκινά η ενδιαφέρουσα αφήγηση, πλαισιωμένη από πλούσιο φωτογραφικό υλικό.
Ο Κώστας Βίρβος ήταν δημόσιος υπάλληλος. Ξεκίνησε να εργάζεται ως λογιστής του Υπουργείου Οικονομικών τη δεκαετία του '50 και συνταξιοδοτήθηκε ως διευθυντής του εν λόγω υπουργείου, όπου, μεταξύ άλλων, επόπτευε τις κληρώσεις του λαϊκού λαχείου! Αν και δεν ήταν η κύρια επαγγελματική του δραστηριότητα το τραγούδι, υπήρξε πολυγραφότατος και εμπνευσμένος στιχουργός και από τους πιο αναγνωρισμένους και τυχερούς στο χώρο του. Τιμήθηκε -ευτυχώς εν ζωή, πράγμα σπάνιο για τον τόπο μας- όσο λίγοι, τόσο στην ιδιαίτερη πατρίδα του, στα Τρίκαλα (το όνομά του δόθηκε σε οδό και σχολείο της γενέτειράς του), όσο και εντός και εκτός Ελλάδας. Συναυλίες, αφιερώματα, τιμητικές εκπομπές, βραβεύσεις και απονομές...
Επιπλέον, είχε εκδώσει τρεις συλλογές με τα τραγούδια του: Κώστας Βίρβος: Μια ζωή τραγούδια-Αυτοβιογραφία (Εκδόσεις Ντέφι, 1985), Κώστας Βίρβος: Λαϊκή Στιχουργική Ανθολογία (Βιβλιοεκδοτική Αναστασάκη, 1989) και Πράσινα βουνά και χρυσαφένιοι κάμποι. Παραδοσιακά, λαογραφικά, σατιρικά τραγούδια-γεγονότα (Εκδόσεις Γένεσις, 1998) και το ανά χείρας βιβλίο, μια πλήρης βιογραφία-εργογραφία, ήταν μία από τις τελευταίες του επιθυμίες.
Πολλά τα χρόνια και τα τραγούδια, πολλές και διαφορετικές μεταξύ τους οι συνεργασίες του Κώστα Βίρβου. Που να σταθεί κανείς; Προσωπικά, ξεχωρίζω τον πιο άγνωστο ίσως δίσκο του. Το 1976 ο μεγάλος αυτός στιχουργός συνεργάστηκε με τον αδικοχαμένο ηθοποιό, συνθέτη και τραγουδιστή, Χρήστο Λεττονό (1946-1994). Ήταν ο πρώτος προσωπικός δίσκος του καλλιτέχνη, με τίτλο "Γραφειοκρατία" και με στίχους, σαφώς επηρεασμένους, από αυτά που έβλεπε, άκουγε και ζούσε ο Βίρβος ως δημόσιος υπάλληλος. Ολόκληρη η ενότητα των τραγουδιών περιγράφει παραστατικά και ανθρώπινα πολλά προβλήματα της γραφειοκρατίας που έχουν γίνει πολύ πιο επίκαιρα και καίρια στις μέρες μας, παρά το μακρινό 1976 που κυκλοφόρησαν. Από τα πιο αγαπημένα μου, ένα τραγούδι για τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια.
Πως μου πήρανε το σπίτι, από το άλμπουμ Γραφειοκρατία (Columbia, 1976)
Στίχοι: Κώστας Βίρβος - Μουσική: Χρήστος Λεττονός - Ερμηνεία: Χρήστος Λεττονός, Χρήστος Κυριαζής, Ξένια Ζερβού:
Χρώσταγα στο κράτος δυο χιλιάδες φόρους
και στα δύο χρόνια έγιναν οκτώ.
Βάλε και τους τόκους, βάλε δικηγόρους,
έφτασε το χρέος στις εξήντα οκτώ.
Και αλά ούνα, αλά ντούε, αλά τρε
υποθηκεύουνε το σπίτι μου αδερφέ.
Χτύπαγαν καμπάνες για την εκκλησιά
μέρα της αγάπης, μέρα Κυριακή.
Στο δικό μου σπίτι μαύρη απελπισία
ήρθαν οι κλητήρες οι δικαστικοί
Και αλά ούνα, αλά ντούε, αλά τρε
μου το πήρανε το σπίτι, αδελφέ.
Για περισσότερα στα βιβλιοπωλεία! Καλοτάξιδο...
Ο Μίκης Θεοδωράκης είχε πει: «Ο Κώστας Βίρβος είναι ένα από τα μεγάλα κλαριά επάνω στο δέντρο της Ελληνικής μουσικής. Είναι ο λαϊκός ποιητής που έγραψε χιλιάδες τραγούδια. Πολλοί από μας και από σας δεν θα ξέρετε ότι τα τραγούδια που έχετε αγαπήσει και τραγουδήσει και με τα οποία έχετε συγκινηθεί, έχετε κλάψει, έχετε πονέσει, έχετε ελπίσει, τα έχει γράψει εκείνος. Έχει συνεργαστεί με όλους σχεδόν τους πιο μεγάλους και κλασικούς συνθέτες της λαϊκής μας μουσικής».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου