Η Εργατική τάξη και επανάσταση του Γιώργου Ρούση

Προσφάτως κυκλοφόρησε, από τις Εκδόσεις Γκοβόστη, το νέο βιβλίο του πανεπιστημιακού, διανοητή και συγγραφέα, Γεώργιου Ρούση "Εργατική Τάξη και Επανάσταση". Πρόκειται για μια ακόμα άκρως ενδιαφέρουσα μελέτη, αποτελούμενη από εφτά κεφάλαια. Στο πρώτο, όπως σημειώνει ο ίδιος ο συγγραφέας στην εισαγωγή του, αναλύονται οι έννοιες των τάξεων και ειδικότερα της εργατικής τάξης και δίνεται μια σύντομη εικόνα της κατάστασης της εργατικής τάξης εκείνης της περιόδου. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύονται τα στοιχεία εκείνα τα οποία κατά τους κλασικούς καθιστούν το προλεταριάτο και όχι κάποια άλλη τάξη ή στρώμα ως εν δυνάμει κοινωνικό επαναστατικό υποκείμενο. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύονται οι αιτίες οι οποίες εμποδίζουν το προλεταριάτο να αναδείξει τη δυνάμει επαναστατικότητά του.

Το τέταρτο κεφάλαιο αναφέρεται στις αναγκαίες μεσολαβήσεις οι οποίες είναι απαραίτητες, έτσι ώστε η εργατική τάξη να κατακτήσει το επίπεδο της τάξης για τον εαυτόν της, και, κατ' επέκτασιν, να αναδείξει την επαναστατικότητά της. Στο πέμπτο κεφάλαιο αναδεικνύεται, από τη μία, η ποσοτική ενίσχυση της σύγχρονης εργατικής τάξης στο πλαίσιο της τάσης του κοινωνικού διπολισμού και, από την άλλη, η πολυμορφία της, και εξετάζεται αν, παρά την πολυμορφία αυτήν, μπορεί να γίνεται ακόμη λόγος για εργατική τάξη. Στο ίδιο κεφάλαιο ασκείται κριτική στις θέσεις περί εξαφάνισης του προλεταριάτου και της υποκατάστασής του από άλλα στρώματα ή τάξεις.

Στο έκτο κεφάλαιο επιχειρείται να τεκμηριωθεί ότι η σύγχρονη εργατική τάξη συνεχίζει να είναι εν δυνάμει επαναστατική, παρά το γεγονός ότι έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά από εκείνη της εποχής των κλασικών του μαρξισμού. Τέλος, στο έβδομο κεφάλαιο, αφού προηγουμένως έχει διαπιστωθεί η υποτίμηση της στάσης των κλασικών απέναντι στην τάση ενσωμάτωσης της εργατικής τάξης προτείνεται η στρατηγική ενός επαναστατικού πολέμου θέσεων, εμπνευσμένου από τον πόλεμο θέσεων του Γκράμσι, ως η κατάλληλη για την εποχή μας στρατηγική ανάδειξης της εν δυνάμει επαναστατικότητας της σύγχρονης εργατικής, με αφετηρία το δοσμένο κάθε φορά επίπεδο της συνειδητότητάς της.

Οπισθόφυλλο:

Περιέργως, ένα από τα πλέον σημαντικά, αν όχι το πιο σημαντικό ζήτημα σχετικά με την ανατροπή του καπιταλισμού και την χειραφέτηση του ανθρώπου είναι παραμελημένο από τους σύγχρονους μαρξιστές. Πρόκειται για το ρόλο της σύγχρονης εργατικής τάξης ως της κοινωνικής δύναμης, η οποία θα πρωτοστατήσει σε αυτήν την απελευθερωτική διαδικασία.

Υπάρχουν ορισμένοι που αμφισβητούν αυτόν τον ρόλο, και ακόμη και την ίδια την ύπαρξη της εργατικής τάξης, και άλλοι οι οποίοι θεωρούν ατεκμηρίωτα δεδομένη την επαναστατικότητά της, και αυτό όταν, στην πράξη και παρά την κρίση, η εργατική τάξη και οι αυτοπροσδιοριζόμενοι συνδικαλιστικοί και πολιτικοί φορείς της, κάθε άλλο παρά δρουν έτσι ώστε να ανατραπεί επαναστατικά η καπιταλιστική βαρβαρότητα.

Οι κλασικοί του μαρξισμού επέλεξαν την εργατική τάξη ή το αδιαχώριστο εννοιολογικά με αυτήν προλεταριάτο, σαν τον Μεσσία της εγκόσμιας απελευθέρωσης της ανθρωπότητας, όχι αυθαιρέτως, αλλά στη βάση ορισμένων χαρακτηριστικών της.

Ταυτόχρονα, παρόλο που υποτίμησαν την παράλληλη με την ανάπτυξη του καπιταλισμού δυναμική της ενσωμάτωσής της στο κυρίαρχο σύστημα, θεώρησαν αναγκαίο να εισάγουν ορισμένες μεσολαβήσεις για να μπορέσει η δυνάμει επαναστατικότητά της να αναδειχθεί στην πράξη.

Το ερώτημα το οποίο γίνεται προσπάθεια να απαντηθεί σε τούτη τη μελέτη είναι κατά πόσο η σύγχρονη εργατική τάξη συνεχίζει να αποτελεί μία δυνάμει επαναστατική τάξη και, αν ισχύει κάτι τέτοιο, ποια στρατηγική θα πρέπει να ακολουθηθεί έτσι ώστε να επέλθει η μετεξέλιξή της στην πράξη από τάξη καθεαυτή σε επαναστατική τάξη διεαυτήν.

Βιογραφικό και συγγραφικό έργο

O ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΟΥΣΗΣ γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1948. Είναι Ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου στο διδακτικό προσωπικό του οποίου ανήκει από το 1980. Έχει επίσης διδάξει στο ΕΚΠΑ, στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και στο Πανεπιστήμιο Μπένα Κνουν του Αλγεριού. Είναι γνωστός διανοητής της κομμουνιστικής αριστεράς. Οι θεωρητικές του αναζητήσεις περιστρέφονται κυρίως στα ζητήματα του κράτους και της χειραφέτησης του ανθρώπου, τα οποία και αντιμετωπίζει από μαρξιστική σκοπιά.

Έχει συγγράψει πολλά άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες και πολλά βιβλία μεταξύ των οποίων:

Ο Λένιν για τη γραφειοκρατία, Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, 1985

Ασιατικός τρόπος παραγωγής και σοσιαλισμός, Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών, 1989

Κομμουνισμός, τέλος ή αρχή της ιστορίας, Εκδόσεις Στάχυ, 1991

Το κράτος από τον Μακιαβέλι στον Βέμπερ, Εκδόσεις Γκοβόστη, 1994

Ο λόγος στην ουτοπία, Εκδόσεις Γκοβόστη, 1996

Αρχαία Δημοκρατία για πάντα νέα, Εκδόσεις Γκοβόστη, 1999

Σύγχρονη Επαναστατικό Διανόηση, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2005

Μαρξ-Μπακούνιν για το σοσιαλιστικό κράτος, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2010

Από την κρίση στην επανάσταση- πόλεμος θέσεων, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2012

Μετάβαση από τη δύναμη της συνήθειας στην διεκδίκηση της μαρξικής ουτοπίας, Εκδόσεις Τόπος, 2014

Ο ελεύθερος χρόνος μέτρο του πλούτου, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2017

Εργατική τάξη και επανάσταση, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2019.