Το 1990 κυκλοφόρησε το βιβλίο "Ο στρατός μέσα από τα τραγούδια" (Εκδόσεις Επικαιρότητα) που έγραψε με μεράκι ο Γιώργης Χ. Έξαρχος. Μετά από μια εκτενέστατη εισαγωγή 30 σελίδων (ένα μικρό μέρος της ακολουθεί παρακάτω), διαβάζουμε και θυμόμαστε τραγούδια (αγνώστων και γνωστών δημιουργών) της παράδοσης, παλιά ρεμπέτικα, λαϊκά, έντεχνα, ροκ, ποπ, μπαλάντες, αλλά και εμβατήρια, τραγούδια της κατοχής και της απελευθέρωσης, αντιστασιακά, εμφυλιακά, εθνικοστρατιωτικά, της χούντας... τραγούδια που γράφτηκαν και κυκλοφόρησαν ως το 1990 και αναφέρονται, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, στο στρατό, στη θητεία και στις καταστάσεις που βιώνουν οι στρατεύσιμοι νέοι.
Είναι μια πρώτη καταγραφή, μια φιλότιμη προσπάθεια, εξαιρετική για την εποχή που γράφτηκε, παρά τις όποιες παραλείψεις διακρίνει ο σημερινός αναγνώστης. Θα άξιζε μια επανέκδοση με περισσότερα στοιχεία για τα τραγούδια και τους δημιουργούς, αλλά και επειδή τα τελευταία 32 χρόνια έχουν γραφτεί πολλά ακόμα τραγούδια για το συγκεκριμένο θέμα! Ο κατάλογος είναι ατελείωτος...
Μερικά από αυτά που "ακούγονται" ξεφυλλίζοντας το εν λόγω βιβλίο:
Ο "Αγύμναστος" του Μάρκου Βαμβακάρη και το "Μάνα έχει την Ελλάδα" του Γιάννη Παπαϊωάννου, τραγούδια για τον Άρη Βελουχιώτη όπως το "Γλυκό να 'ναι το βόλι" του Δημήτρη Γκόγκου - Μπαγιαντέρα και το "Της Γερακίνας Γιος" των Βασίλη Τσιτσάνη και Κώστα Βίρβου. Τραγούδια του Πυθαγόρα από τον δίσκο "Αλβανία" του Γιώργου Κατσαρού, αλλά και αυτά που έγραψε με το Μάνο Λοΐζο, όπως το "Τι να πω".
"Οι Κυριακές στην Κατερίνη" (Γιάννης Σπανός - Λευτέρης Παπαδόπουλος), "Το τρένο φεύγει στις οκτώ" (Μίκης Θεοδωράκης - Μάνος Ελευθερίου), τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι από το "Παραμύθι χωρίς όνομα" του Ιάκωβου Καμπανέλλη και από τον δίσκο "Για την Ελένη" σε στίχους Μιχάλη Μπουρμπούλη, τραγούδια του Σταύρου Κουγιουμτζή και του Λάκη Τεάζη από το δίσκο "Τα Νυχτερινά", τραγούδια του Τάσου Σαμαρτζή και του Βαγγέλη Κορακάκη από το δίσκο "Σε στρατόπεδα και πλοία", το "Ερωτικό" (Θάνος Μικρούτσικος-Άλκης Αλκαίος), "Αχ Αννούλα του χιονιά" (Μάριος Τόκας - Σαράντης Αλιβιζάτος), το "Φύλλο Πορείας" του Θανάση Γκαϊφύλλια και του Αντώνη Παπαϊωάννου μέχρι το "Έρχεται βροχή, έρχεται μπόρα" του Διονύση Σαββόπουλου, και πολλά άλλα!
Μια απόπειρα ανθολόγησης τραγουδιών -ελληνικών τραγουδιών- που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με το στρατό, είναι τούτο το βιβλίο. Περιλαμβάνει ένα υλικό επώνυμων και ανώνυμων δημιουργών, που μπορεί να ξυπνήσει μνήμες της στρατιωτικής ζωής ή να δώσει κάποιες εικόνες του τι σημαίνει στρατιώτης, φαντάρος, θητεία, έννοιες που δεν έγιναν ποτέ βιώματα για την πλειοψηφεία του γυναικείου πληθυσμού, καθώς και π.χ. για τους πρωτότοκους γιους πολύτεκνης οικογένειας ή άλλες ανδρικές... μειονότητες, που απαλάσσονται της... θητείας.
Το ελληνικό τραγούδι δεν άφησε τομέα του κοινωνικού βίου των Ελλήνων, με τον οποίο να μην «ασχολήθηκε». Και, βεβαίως, δεν θα μπορούσε ν' αφήσει το κεφάλαιο στρατός. Μάλιστα, αν θεωρήσουμε σαν δεδομένο ότι η στρατιωτική ζωή βιώνεται πίσω από τα συρματοπλέγματα και άρα περιβάλλεται από διάφορους μύθους, τότε, το τραγούδι -το τραγούδι που έχει σχέση με το στρατό- έρχεται να καταλύσει τα στεγανά και τους μύθους, να αποκαλύψει τις διάφορες πτυχές της στρατιωτικής ζωής και να δώσει μέγα πλήθος πληροφοριών, που στην καθημερινότητά μας δεν μπορούμε καν να υποψιαστούμε.
Τα τραγούδια που παρουσιάζονται σ' αυτό το βιβλίο
δεν αποτελούν σειρά ή επιλογή τραγουδιών, που ακούγονται στα στρατόπεδα από
φαντάρους, σμηνίτες και ναύτες. Αντίθετα, παραθέτουμε τραγούδια που γράφτηκαν
από επώνυμους ή ανώνυμους και αναφέρονται -έστω και σε ορισμένους στίχους τους-
σε καταστάσεις που σχετίζονται -άμμεσα ή έμμεσα- με το στρατό, τη στρατιωτική
ζωή, τον πόλεμο και τη στρατιωτική κοινωνία γενικότερα. [...]
O Γιώργης Χ. Έξαρχος γεννήθηκε στο Kαλοχώρι Λάρισας το 1952. Eίναι απόφοιτος του εξατάξιου Γυμνασίου Συκουρίου (1970), πτυχιούχος του Oικονομικού Tμήματος της AΣOEE (1975), διδάκτορας οικονομικών επιστημών της Academia de Studii Economice (ASE) Βουκουρεστίου (1980). Ασχολείται με τη λογοτεχνία και την δημιουργική γραφή από τα εφηβικά του χρόνια. Το πρώτο του βιβλίο κυκλοφόρησε το 1985 και έχει εκδώσει μέχρι σήμερα πάνω από σαράντα βιβλία (ποίηση, παραμύθια, λαογραφία, εθνολογικές και ιστορικές μελέτες, ανθρωπολογικές έρευνες, οικονομικές πραγματείες, μεταφράσεις κ.ά.).
Συνεργάστηκε με τα περιοδικά: Αγωνιστής, Ντέφι, Ρίγα, Tαξιδιώτες, Σχεδία, Ρομάντσο, Ιχνευτής, Διαβάζω, Στιγμές, Σχολιαστής, Φωτογράφος, Έψιλον, Λαϊκό Τραγούδι, Έρευνα, Οικονομική Επιθεώρηση, Τουριστικά Θέματα, Επτά Ημέρες κ.ά., επίσης με το Β΄, Γ΄ και Δ΄ Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας της ΕΡΤ ΑΕ (1986-1991) ως παραγωγός εθνολογικών, οικολογικών, μουσικών και πολιτιστικών εκπομπών, καθώς και με τις αθηναϊκές εφημερίδες: Εξόρμηση, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία και Ελευθεροτυπία, Πρώτη, Καθημερινή, Αυγή, Ναυτεμπορική και τη Mακεδονία της Θεσσαλονίκης, με το Πανευβοϊκόν Βήμα Χαλκίδας, με την Ελευθερία Λάρισας, με την Ελευθερία των Σερρών κ.ά., ως εξωτερικός συνεργάτης.
Υπήρξε ο επιστημονικός υπεύθυνος και σεναριογράφος του ντοκιμαντέρ "Ντούκα 'ν Κάλι - Καθ' Oδόν" (1987), παραγωγής του Yπουργείου Πολιτισμού, και σε κείμενό του βασίστηκε το ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ για τη ζωή του λαϊκού κλαριντζή Βάιου Μαλλιάρα (1989), ενώ το βιβλίου του Αδελφοί Μανάκια (Γαβριηλίδης 1991) αποτέλεσε το έναυσμα για τη διαμόρφωση του σεναρίου της βραβευμένης στο Φεστιβάλ Kαννών ταινίας "Tο βλέμμα του Oδυσσέα", του σκηνοθέτη Θεόδωρου Aγγελόπουλου. Σε στίχους του είναι το λαϊκό τραγούδι της πολυβραβευμένης σε διάφορα φεστιβάλ ταινίας "Ένας ήρωας στη Ρώμη" του Πάνου Αγγελόπουλου.
Έλαβε μέρος ως εισηγητής ή σύνεδρος σε πολλά επιστημονικά διεθνή και εθνικά συνέδρια εντός και εκτός Ελλάδας και είναι μέλος επιστημονικών επιτροπών "ανωνύμων κριτών" επιστημονικών περιοδικών. Διετέλεσε σύμβουλος ή συνεργάτης ή επιστημονικό προσωπικό (πληρών τις προϋποθέσεις της υφιστάμενης νομοθεσίας) της πολιτικής ηγεσίας των Yπουργείων: YBET (1982), YXOΠ (1982-1984), Bιομηχανίας (1986-1987), Γεωργίας (1995-2000) και YΠEXΩΔE (2000-2003). Δίδαξε ως έκτακτος καθηγητής οικονομικών μαθημάτων στο TEI Xαλκίδας (1991-1994), ως επιστημονικός συνεργάτης στο Α-ΤΕΙ Κρήτης (2003-2006) και από τον Νοέμβριο του 2006 είναι τακτικός επίκουρος καθηγητής στο A-TEI Σερρών.
Oρισμένα από τα τελευταία έργα του είναι οι ιστορικοεθνολογικές μελέτες: Aυτοί είναι οι Bλάχοι (Γαβριηλίδης 1994, πρόλογος Σεραφείμ Φυντανίδης), Αυτοί είναι οι Τσιγγάνοι (Γαβριηλίδης 1996, Nεφέλη 2007), το CD-ROM Αδελφοί Μανάκια - Πρωτοπόροι της εικόνας στα Βαλκάνια (Kαστανιώτης, 1997), Kλασική Ιαπωνική Ποίηση, σε συνεργασία με την Eλένη I. Iωαννίδου (Kαστανιώτης, 1998 - Bραβείο Eλληνικής Eταιρείας Mεταφραστών Λογοτεχνίας), Pήγας Bελεστινλής (Kαστανιώτης, 1998), το δίτομο έργο Oι Eλληνόβλαχοι-Aρμάνοι (Kαστανιώτης, 2001), Το αυθεντικό κείμενο και ο αληθινός συγγραφέας του έργου "Μονογραφία περί Βλάχων ή Κουτσοβλάχων" (Χαλκίδα 2002), Πούντεα ντι Άρτα - Το γεφύρι της Άρτας (Σκάλα, Λάρισα 2002), Ξένοι περιηγητές για τους Βλάχους - 1. Γαλλόφωνοι 1550-1980 (Ερωδιός, Θεσσαλονίκη 2004), Ξένοι περιηγητές για τους Βλάχους - 2. Αγγλόφωνοι 1160-2000 (Ερωδιός, Θεσσαλονίκη 2005), Σαρακατσάνοι - Άγνωστες και σπάνιες πηγές για τη ζωή και την ιστορία τους 1850-2000, τόμος α΄ (Oδυσσέας 2005), Σολομών: "Άσμα Ασμάτων" (Βιβλιοβάρδια, Θεσσαλονίκη 2008), Αρμάνοι [Βλάχοι] - Ιστορία, Γλώσσα, Ριζικό (Δίον, Θεσσαλονίκη 2011), Αριστοφάνης: "Πλούτος" (Βιβλιοβάρδια, Θεσσαλονίκη 2011). Οικονομικές και λοιπές πραγματείες-μελέτες: Δρόμοι Ανάπτυξης - Εισαγωγή στο θέμα, Θεωρίες, Πολιτικές, Στρατηγικές, Προγράμματα (Γαβριηλίδης, Αθήνα 1992), Ιδιωτική Οικονομική - Οικονομικός προγραμματισμός δράσης των επιχειρήσεων - Παραδείγματα: Αγροτικές εκμεταλλεύσεις, Τουριστικές επιχειρήσεις (Λύχνος, Αθήνα 1993 και β΄ έκδοση: Ανικούλα, Θεσσαλονίκη 2008, ΦΕΚ 2136 Β΄ /15-10-2008), Τα κείμενα των Συμφωνιών της GATT - Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου (Δίαυλος, Αθήνα 1995, ΦΕΚ 871 Β΄ /12-7-2002), Αγροτουρισμός - Μοχλός για την ανάπτυξη της υπαίθρου (ΚΤΕ Κρήτης, Θεσσαλονίκη 2004, ΦΕΚ 604 Β΄ /5-5-2005), Κρήτη - Το ασφαλέστερο τουριστικό καταφύγιο και βασικός πόλος έλξης φιλοξενούμενων στη Νότια Ευρώπη (Ηράκλειο 2004), Τουρισμός - Τουριστική Οικονομία, Ανάπτυξη, Πολιτική (ΚΤΕ Κρήτης, Ηράκλειο 2006, ΦΕΚ 19Β΄ /14-1-2008), Η επιστήμη της δημοσιογραφίας και η τέχνη του ρεπορτάζ - Δημοσιογραφικά "Συν-Κείμενα" (Ερωδιός, Θεσσαλονίκη 2007), Η κτητική μέρος της οικονομίας εστί. Άνευ γαρ των αναγκαίων αδύνατον και ζην και ευ ζην. - Δώδεκα εισηγήσεις (Δίαυλος, Αθήνα 2011). Έξι από τα ανωτέρω συγγράμματα διανέμονταν ή διανέμονται σε Α.Ε.Ι. της χώρας μας.
Τα δημοσιευμένα άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά ή τόμους πρακτικών επιστημονικών συνεδρίων περιέχονται στην πλειονότητά τους στους πίνακες βιβλιογραφίας των προαναφερόμενων βιβλίων. Οι ετεροαναφορές, στο επιστημονικό και στο εν γένει συγγραφικό, δημοσιογραφικό κ.ο.κ. έργο, ξεπερνούν τις 600, γεγονός που πιστοποιεί την ευρεία απήχησή του στην επιστημονική κοινότητα και στο αναγνωστικό κοινό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου