Η Δόνια Ροσίτα του Λόρκα σε συλλογική μετάφραση

Το Μάιο του 2018 κυκλοφόρησε από τις «Εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη» το θεατρικό έργο «Δόνια Ροσίτα» (πρωτότυπος τίτλος: Dona Rosita La Soltera o El lenguaje de las flores – Federico Garcia Lorca), σε νέα συλλογική μετάφραση φοιτητών και φοιτητριών στο πλαίσιο του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Μετάφραση, επικοινωνία και εκδοτικός οίκος» του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Ύστερα από ενδελεχή μελέτη του πρωτότυπου και όλων των ελληνικών μεταφράσεων (Αλέξης Σολωμός, Ιουλία Ιατρίδη, Ερρίκος Μπελιές, Δημήτρης Καλοκύρης, Μαίρη Βιδάλη), οι συμμετέχοντες στο παραπάνω πρόγραμμα -με την καθοδήγηση του διδάσκοντα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και τη συμβολή στο ξεκαθάρισμα των σχετικών με τους πολιτισμικούς ενδείκτες αποριών της ισπανίδας μεταφράστριας Κάρμεν Φόρτες- εργάστηκαν συλλογικά για να παραχθεί το πρώτο «χέρι» της απόδοσης του έργου στα ελληνικά.

Έπειτα, το κείμενο που προέκυψε από αυτή τη διαδικασία, επιμελήθηκε γλωσσικά η φοιτήτρια του προγράμματος Άννυ Ανεστοπούλου και τέλος, η συλλογική μεταφραστική επιμέλεια ανήκει στις φοιτήτριες, Αλεξάνδρα Γκολφινοπούλου, Ασπασία Καμπύλη και Ματθίλδη Σιχμά, υπό την ευθύνη του αναπληρωτή καθηγητή εφαρμοσμένης μεταφρασεολογίας του ΑΠΘ, κ. Κωνσταντίνο Παλαιολόγου.

Είκοσι τέσσερις μεταφραστές και επιμελητές, επί δύο σχεδόν χρόνια, εργάστηκαν για την πρώτη συλλογική αναμετάφραση του έργου που έγραψε ο κορυφαίος Ισπανός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, το έργο του οποίου έχει αγαπηθεί και στη χώρα μας.

Ένα μικρό απόσπασμα από την πρώτη πράξη:

Ξάδερφος: Θα ξανάρθω, αγαπημένη,

στο πλευρό μου να σε πάρω

με μια βάρκα από χρυσάφι

και χαρμόσυνα πανιά.

Μέρα νύχτα θα έχω φάρο

τη θύμησή σου τη γλυκιά.

Σχετικά με το έργο και το συγγραφέα:

Η «Δόνια Ροσίτα η Γεροντοκόρη» ή «Η γλώσσα των λουλουδιών» (1935) είναι µια κωµωδία του κιτς και ταυτόχρονα ένα δράµα εποχής µε φόντο την ισπανική επαρχία στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, µέσα από το βλέµµα µιας γυναίκας που αποδέχεται µε πόνο την αξιολύπητη γελοιότητα της κοινωνίας που την περιβάλλει και της ίδιας της ύπαρξής της. Το µεγαλείο της κωμωδίας ή του δράµατος του Λόρκα έγκειται στο σπάνιο συγκερασµό που επιτυγχάνει ανάµεσα στον ποιητικό συµβολισµό και την καθηµερινότητα, ανάµεσα στο λυρισµό και τον ανθρώπινο πόνο (οπισθόφυλλο βιβλίου).

Ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα γεννιέται το 1898 στο Φουέντε Βακέρος, ένα µικρό χωριό της Ανδαλουσίας, 15 χιλιόµετρα δυτικά της Γρανάδας. Το 1915 γράφεται στη Φιλοσοφική και στη Νοµική σχολή του Πανεπιστηµίου της Γρανάδας. Το 1918 δηµοσιεύει το πρώτο βιβλίο του µε τίτλο Impresiones y paisajes [Εντυπώσεις και τοπία], µια µικρή ανθολογία από πρωτόλεια αισθητικά δοκίµια. Το 1919 ο Λόρκα πείθει τους γονείς του να του επιτρέψουν να συνεχίσει τις σπουδές του στο Πανεπιστήµιο της Μαδρίτης και εγκαθίσταται στη Φοιτητική Εστία [Residencia de Estudiantes]. Εκεί γνωρίζεται µε πολλούς συγγραφείς και διανοούµενους της εποχής, όπως οι Λουίς Μπουνιουέλ, Ραφαέλ Αλµπέρτι και Σαλβαδόρ Νταλί. Το 1921 δηµοσιεύει την ποιητική συλλογή Libro de poemas [Βιβλίο ποιηµάτων] και το 1927 γνωρίζει την πρώτη θεατρική επιτυχία µε το έργο Mariana Pineda [Μαριάνα Πινέδα] που αφορά τη ζωή της γραναδίνας επαναστάτριας των αρχών του 19ου αιώνα. Ακολουθούν ποιητικές συλλογές όπως Romancero gitano [Τσιγγάνικο τραγουδιστάρι] και Poeta en Nueva York [Ποιητής στη Νέα Υόρκη], και θεατρικά έργα όπως Asί que pasen cinco años [Σαν περάσουν πέντε χρόνια], Bodas de sangre [Ματωµένος γάµος], Yerma [Γέρµα] ή La casa de Bernarda Alba [Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλµπα]. Τον Αύγουστο του 1936 συλλαµβάνεται από µέλη της φρανκικής φάλαγγας στη Γρανάδα και στις 19 του ίδιου µήνα εκτελείται (βιογραφικό σημείωμα).

Για περισσότερα βιβλία των «Εκδόσεων Μιχάλη Σιδέρη» εδώ & εδώ.