[…] Στην αρχή πάντως δεν καταλάβαινα τη μαγεία του θεάτρου. Όταν την ένιωσα κράτησε λίγα χρόνια. Πολύ γρήγορα ανακάλυψα τις αθλιότητες που υπάρχουν στα παρασκήνια. Ουσιαστικά η μαγεία είναι μέσα στο κεφάλι μου περισσότερο. Ίσως δεν έπρεπε να μάθω τα παρασκήνια, για να μου μείνει η ψευδαίσθηση (σελ.36).
[…] Δεν είμαι φιλόσοφος. Προσπαθώ να καταγγείλω και να λύσω προβλήματα με βάση αυτά που ξέρω και αυτά που γράφω. Ούτε με την εξουσία τα πήγα ποτέ καλά. Δεν ψηλώνω γνωρίζοντας ανθρώπους της εξουσίας. Ψηλώνω μόνο αν γράψω μια αράδα της προκοπής· τότε, είμαι ευχαριστημένος (σελ. 156).
Μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο «Μαλαματένια λόγια» που πρόκειται για μια αυτοβιογραφική αφήγηση του Μάνου Ελευθερίου στους Σπύρο Αραβανή και Ηρακλή Οικονόμου. Το πόνημα αποτελεί καρπό της τρίχρονης (2010-2013) συστηματικής συνάντησής τους τα κυριακάτικα πρωινά στο σπίτι του ποιητή, στο Ψυχικό. Η συνολική προσπάθεια ρίχνει φως σε στιγμές από τη ζωή και το έργο του Μάνου Ελευθερίου, χωρίς ωστόσο να αποτελεί μια πλήρη, αναλυτική και ολοκληρωμένη βιογραφία, εξάλλου δεν ήταν αυτός και ο απώτερος στόχος. Όπως σημειώνεται και στον πρόλογο (σελ. 9) από τους επιμελητές του βιβλίου:
[…] «Έτσι, ασφαλώς και λείπουν πολλά από την εργογραφία του, το ξέραμε και οι τρεις. Όπως όμως είπαμε, δεν υπήρξε μια a priori επιλογή γεγονότων, έργων και ανθρώπων, αλλά μια αβίαστη μνήμη, που κυλούσε. Γιατί μπορεί οι ερωτήσεις μας, ως σημεία εκκίνησης των συνομιλιών, φαινομενικά να χάρασσαν μια πορεία, όμως ο ίδιος ολίσθαινε σε τόπους που τον πήγαιναν η ανάμνηση και το συναίσθημα».
Στα «Μαλαματένια λόγια» (δανεισμένος ο τίτλος από το γνωστό τραγούδι, σε μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου) η ανάγνωση ρέει απρόσκοπτα, παρακολουθώντας την αφήγηση για τα παιδικά χρόνια του Ελευθερίου στην Σύρο, τη νεανική του ηλικία στην Αθήνα, την επαφή του με το χώρο και τους ανθρώπους του θεάτρου, την περίοδο του στρατού όπου έπαιρνε καταθέσεις μαρτύρων ως προανακριτής στην ΕΣΑ στις αρχές του ‘60, την επταετία της Χούντας, ενώ δεν εκλείπουν αναμνήσεις από ορισμένα τραγούδια και συνεργασίες του, μνήμες από ποιητές φίλους του και η αναγνωστική σχέση του Ελευθερίου με τα είδη του λόγου.
Εν κατακλείδι πρόκειται για μια καλαίσθητη έκδοση που διανθίζεται με ανέκδοτο φωτογραφικό υλικό, χειρόγραφα του ποιητή και στο τέλος, αποσπάσματα από το ημερολόγιό του (1978-1994). Ένα παράδειγμα:
Μου λείπει ο Νίκος Γκάτσος
Οπισθόφυλλο Βιβλίου:
Η ιδέα να συγγράψουμε, συνομιλώντας με τον Μάνο Ελευθερίου, τη βιογραφική (μυθ)ιστορία του μας ήρθε όπως έρχονται οι ωραίες ιδέες. Τυχαία, μια αυγουστιάτικη βραδιά στις κοινές μας διακοπές, το 2010. Τον γνωρίζαμε ήδη μερικά χρόνια, έχοντας αναπτύξει μια φιλική σχέση. Τον ξέραμε όμως καλά, πολλά χρόνια πριν από αυτή τη γνωριμία, μέσα από το έργο του, που είχε σημαδέψει τη νεότητά μας. Όταν του αποκαλύψαμε, Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου, τις προθέσεις μας, δεν απάντησε τίποτα σαφές. Είπε μόνο: «Σας περιμένω την Κυριακή στις 10.30». Έτσι, για τα επόμενα τρία χρόνια συναντιόμασταν τα κυριακάτικα πρωινά, στο σπίτι του στο Νέο Ψυχικό, και εκείνος, καθισμένος στην πολυθρόνα του, ορμώμενος από τις ερωτήσεις μας, άφηνε αβίαστη τη μνήμη του να κυλάει σε τόπους όπου τον πήγαινε η ανάμνηση και το συναίσθημα. Η έκδοση περιλαμβάνει σπάνιο αρχειακό υλικό.
«Θυμάμαι ότι έφευγα από το σχολείο και πήγαινα σπίτι μου για να γράψω το ίδιο ποίημα εκατό φορές. Είχα ανακαλύψει πώς να γράφω το ίδιο πράγμα με διαφορετικούς τρόπους, κάτι που μου έμεινε σε όλη μου τη ζωή».
Βιογραφικά Σημειώματα:
Ο Μάνος Ελευθερίου γεννήθηκε στην Ερμούπολη στις 12 Μαρτίου 1938. Εξέδωσε μυθιστορήματα, ποιητικές συλλογές, τόμους με πεζά, λευκώματα και τέσσερις τόμους για το «Θέατρο στην Ερμούπολη τον 20ό αιώνα, 1901-1921», καθώς και την ανθολογία “Ερμούπολη, Μια πόλη στη λογοτεχνία” (2004). Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2005 για το μυθιστόρημά του “O καιρός των χρυσανθέμων” (Mεταίχμιο, 2004).
Ως στιχουργός έχει στο ενεργητικό του περίπου 400 τραγούδια και συνεργάστηκε με όλους σχεδόν τους Έλληνες συνθέτες.
Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο έχουν κυκλοφορήσει τα μυθιστορήματά του: “Η γυναίκα που πέθανε δύο φορές” (2006), “Ο άνθρωπος στο πηγάδι” (2008), “Πριν απ’ το ηλιοβασίλεμα” (2011), “Φαρμακείον Εκστρατείας” (2016), καθώς και η συλλογή διηγημάτων του “Η μελαγχολία της πατρίδας μετά τις ειδήσεις των οκτώ” (2007). Επίσης το 2010 κυκλοφόρησαν η ποιητική του συλλογή “Ο νοητός λύκος”, καθώς και ο θεατρικός μονόλογος “Ο γέρος χορευτής”. Το 2013 εκδόθηκαν η συγκεντρωτική έκδοση των στίχων του “Τα λόγια και τα χρόνια: 1963-2013 – Τα τραγούδια”, καθώς και το χρονικό “Μαύρα μάτια: Ο Μάρκος Βαμβακάρης και η συριανή κοινωνία στα χρόνια 1905-1920”. Την ίδια χρονιά βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών (Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη) για το σύνολο του έργου του. Το 2018 κυκλοφόρησε η ποιητική του συλλογή “Τα ομοιοκατάληκτα“. Πέθανε στις 22 Ιουλίου του 2018.
Ο Σπύρος Αραβανής γεννήθηκε το 1979 στον Πειραιά. Σπούδασε Ελληνική Φιλολογία και είναι διδάκτορας Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Εργάζεται ως καθηγητής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και (συν)εργάζεται ως αρθρογράφος-ερευνητής σε μουσικά περιοδικά και εφημερίδες. Εκδίδει και διευθύνει την Επιθεώρηση Ποιητικής Τέχνης Ποιείν (www.poiein.gr). Έχει συγγράψει πέντε βιβλία ποίησης και δύο μελέτες.
Ο Ηρακλής Οικονόμου είναι πολιτικός επιστήμονας,
διδάκτορας Διεθνούς Πολιτικής από το Πανεπιστήμιο της Ουαλίας Aberystwyth. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα και οι δημοσιεύσεις του περιστρέφονται γύρω
από τη στρατιωτικοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως διαχειριστής της ιστοσελιδας
Μουσικά Προάστια (https://www.mousikaproastia.gr/)
και συντάκτης του περιοδικού Μετρονόμος (http://www.metronomos.gr/)
συνεισφέρει κείμενα και συνεντεύξεις για το ελληνικό τραγούδι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου