«Πιστεύω πως η τέχνη του τραγουδιού αποτελεί κοινωνικό λειτούργημα, γιατί το τραγούδι μας ενώνει μέσα σ' ένα μύθο κοινό. Κι όπως στον χορό ενώνουμε τα χέρια μεταξύ μας για ν' ακολουθήσουμε ίδιες ρυθμικές κινήσεις, έτσι και στο τραγούδι ενώνουμε τις ψυχές μας για ν' ακολουθήσουμε μαζί, τις ίδιες εσωτερικές δονήσεις»
Μάνος Χατζιδάκις (23/10/1925-15/06/1994)
Στη συναυλία, που παρακολούθησε με προσήλωση πλήθος κόσμου, τραγούδησαν (με αλφαβητική σειρά) ο Βασίλης Γισδάκης, ο Μανώλης Μητσιάς, η Νατάσσα Μποφίλιου και η Μαρία Φαραντούρη. Την ενορχήστρωση έκανε ο Δημήτρης Ανδρονιάδης με τη 12μελή Sinfonietta Αθηνών υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Αραβίδη. Η εξαίρετη αυτή ορχήστρα αποτελείται από τους/τις: Μαργαρίτα Πλέστη - Μόνικα Δάμο - Κίτι Βαρδάμη στα Α' Βιολιά, Γκέντι και Γκαλίνα Παπά στα Β' Βιολιά, Λιντίνα Νίνα - Παναγιώτη και Άγγελο Αραβίδη στις Βιόλες, Βαγγέλης και Γιάννης Νίνα στα Βιολοντσέλα, Χρυσάνθη Παγγέλα στο κοντραμπάσο και Σάκης Βούλγαρης στο πιάνο.
Το πρόγραμμα ξεκίνησε με "Τα παιδιά κάτω στον κάμπο" με τους στίχους του Μάνου Χατζιδάκι και την καθηλωτική ερμηνεία του Βασίλη Γισδάκη. Το τραγούδι γράφτηκε το 1944 για το θεατρικό έργο του Αλεξη Δαμιανού που ανέβηκε στο Θέατρο Βρετάνια από το θίασο "Ενωμένοι Καλλιτέχνες" σε σκηνοθεσία Γιώργου Σεβαστίκογλου. Τη διεύθυνση της χορωδίας της ΕΠΟΝ είχε ο Μίκης Θεοδωράκης. Τριάντα χρόνια μετά, τραγούδι με τον ίδιο τίτλο, αλλά με διαφορετικούς στίχους και μουσική, ακούγεται στην ταινία του Dusan Makavejev "Sweet Movie".
Στη συνέχεια, ακούσαμε το "Μπολιβάρ", ένα τραγούδι που προέρχεται από το ποιητικό έργο ΜΠΟΛΙΒΑΡ που γράφτηκε από τον Νίκο Εγγονόπουλο στην Κατοχή κατά το διάστημα 1942-43 και η μελοποίηση από το Μάνο Χατζιδάκι έγινε το 1945-46 και χαρακτηρίζεται ημιτελές. Κυκλοφόρησε τελικά σαράντα χρόνια μετά, μαζί με το τραγούδι "Για έναν ελεύθερο άνθρωπο" (το τρίτο τραγούδι της συναυλίας) σε στίχους και μουσική του κορυφαίου δημιουργού, με αφορμή τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Σιμόν Μπολιβάρ.
Στη σκηνή ανεβαίνει η Νατάσσα Μποφίλιου για να ερμηνεύσει το "Χασάπικο '40" σε στίχους Νίκου Γκάτσου, ένα τραγούδι που περιλαμβάνεται στο δίσκο "Της γης το χρυσάφι" σε ενορχήστρωση - διεύθυνση ορχήστρας Γιάννη Σπανού, λόγω της τότε διαμονής του Χατζιδάκι στην Αμερική, με τη Δήμητρα Γαλάνη στην πρώτη αξεπέραστη ερμηνεία. Επιστρέφει ο Βασίλης Γισδάκης με τον "Κυρ Μιχάλη" σε στίχους Ιάκωβου Καμπανέλλη. Ένα τραγούδι που γράφτηκε το 1959 για το θεατρικό έργο "Παραμύθι χωρίς όνομα". Όταν το 1965 ακολούθησε η ηχογράφηση της μουσικής του έργου (μαζί με αυτή για το Ματωμένο Γάμο του Φ.Γ.Λόρκα) δεν περιέχεται το τραγούδι, πιθανά γιατί προηγούμενα (1962) είχε περιληφθεί στα τραγούδια της μουσικής παράστασης "Οδός Ονείρων" με τον Λάκη Παππά.
Ακολουθεί το "Ένας ευαίσθητος ληστής" σε στίχους Νίκου Γκάτσου με τον Μανώλη Μητσιά, από τον κύκλο τραγουδιών "Μυθολογία" του 1965. Οι στίχοι γράφτηκαν με αφορμή τη μετάφραση που έκανε ο Γκάτσος εκείνη την περίοδο στο έργο του Ευγένιου Ο' Νηλ "Το ταξίδι μιας μεγάλης μέρας μέσα στη νύχτα". Τα τρία επόμενα τραγούδια ερμηνεύει ο Βασίλης Γισδάκης. Η Μπαλάντα του Οδοιπόρου σε στίχους Μάνου Ελευθερίου και Το μεθυσμένο κορίτσι σε στίχους του μουσικοσυνθέτη, από τον κύκλο τραγουδιών "Ο Οδοιπόρος, το μεθυσμένο κορίτσι και ο Αλκιβιάδης" (1973) και το "Χάρτινο το φεγγαράκι" σε στίχους Νίκου Γκάτσου, ένα τραγούδι που γράφτηκε στα τέλη της δεκαετίας του '40 για το θεατρικό έργο του Tennessee Williams "Λεωφορείον ο Πόθος" που ανέβηκε από το Θέατρο Τέχνης σε σκηνοθεσία Κάρολου Κουν.
Τη σκυτάλη παίρνει ξανά ο Μανώλης Μητσιάς για να ερμηνεύσει "Στο Λαύριο γίνεται χορός" σε στίχους Νίκου Γκάτσου. Αρχικά, είχε κυκλοφορήσει σε δίσκο 45 στροφών το 1965 με το Γρηγόρη Μπιθικώτση, αλλά το 1967 απαγορεύτηκε από τη δικτατορία των συνταγματαρχών και τραγουδήθηκε από τη Νάνα Μούσχουρη με άλλους στίχους. Λέγεται ότι αναφέρεται στο κτήριο Ευτέρπη, που στις δεκαετίες του 1950 και του 1960 χρησιμοποιούνταν για χορούς. Νωρίτερα όμως, στη διάρκεια του εμφυλίου, ήταν στρατοδικείο όπου καταδικάζονταν χιλιάδες αγωνιστές και στέλνονταν στη Μακρόνησο, στην οποία φαίνεται να παραπέμπουν οι στίχοι του Γκάτσου. Έπειτα, ακούστηκε το "Μεθυσμένο καράβι" (γνωστό ως Αρθούρε Ρεμπώ) από την "Αθανασία" του 1975, τον σπουδαιότερο ίσως κύκλο τραγουδιών του αξεπέραστου καλλιτεχνικού διδύμου! Το τραγούδι είχε πρωτοτραγουδήσει ο Μανώλης Μητσιάς, αλλά εδώ το απέδωσε η Νατάσσα Μποφίλιου, η οποία όταν δεν τραγουδούσε, παρακολουθούσε από τις κουΐντες καθ' όλη τη διάρκεια της μουσικής παράστασης!
Το 12ο τραγούδι, ένα από τα 3-4 που δεν συνδέονται με το θέμα της συναυλίας, ήταν "Ο Γιάννης ο φονιάς" από την "Αθανασία" του '75, σε στίχους Νίκου Γκάτσου, με την αγέρωχη ερμηνεία του Μανώλη Μητσιά και ακολουθούν άλλα δύο από τον σπουδαίο αυτό τραγουδιστή. Το "Χελιδόνι σε κλουβί" περιλαμβάνεται στον δίσκο "Επιστροφή" (1970) των Χατζιδάκι - Γκάτσου, σε ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας Δήμου Μούτση, λόγω της παραμονής του μουσικοσυνθέτη στην Αμερική. Το εν λόγω τραγούδι με τους αγγλικούς στίχους του Brian Corrigan και τον τίτλο "The Day" περιλαμβάνεται στον δίσκο "Reflections" που κυκλοφορεί το 1968 ο Χατζιδάκις με το συγκρότημα "New York Rock & Roll Ensemble". Παρακάτω, ο Μητσιάς ερμηνεύει το "Πάει ο καιρός", ένα τραγούδι που γράφτηκε το 1964 και κυκλοφόρησε τον επόμενο χρόνο σε δίσκο 45 στροφών με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Το 1967 απαγορεύτηκε από τη λογοκρισία της χούντας και πάνω στην ίδια μελωδία γράφτηκαν νέοι στίχοι από το Γκάτσο και με τον τίτλο "Πρωτομηνιά" περιλήφθηκε στο δίσκο "Της γης το χρυσάφι" (1971). Και πριν έρθει στη σκηνή η Μαρία Φαραντούρη, ακούσαμε το "Σκοτεινό παράθυρο" από τη Νατάσσα Μποφίλιου. Ένα τραγούδι που γράφτηκε το 1964 για την "Μυθολογία" που κυκλοφόρησε το 1965, αλλά εξαιρέθηκε και κυκλοφόρησε 20 χρόνια μετά στους δίσκους "30 σπάνιες ερμηνείες" και "Ρωμαϊκή Αγορά".
Η Μαρία Φαραντούρη ξεκίνησε με το "Ήταν του Μάη το πρόσωπο", ένα τραγούδι που προέρχεται από την ποιητική σύνθεση "Αμοργός" του Νίκου Γκάτσου (1943), μεγάλο μέρος της οποίας μελοποιήθηκε από τον Μάνο Χατζιδάκι με συστηματική εργασία από το 1960 έως το 1992. Η παγκόσμια πρώτη εκτέλεση έγινε στο Ηρώδειο στις 26/6/2003 με τραγουδιστές τη Μαρία Φαραντούρη και τον Δώρο Δημοσθένους και ο δίσκος κυκλοφόρησε το 2005 σε ενορχήστρωση Νίκου Κυπουργού, από τον Σείριο. Έπειτα, ακούσαμε τη "Σκοτεινή μητέρα" από τον ομώνυμο δίσκο του 1986, όπου η Φαραντούρη τραγουδά σε πρώτη εκτέλεση Χατζιδάκι και Γκάτσο.
Ακολούθησε το "Ήρθε Βοριάς - Ήρθε Νοτιάς", σε στίχους Γιάγκου Αραβαντινού, που γράφτηκε το 1943, το 1949 ακούστηκε για πρώτη φορά στην ταινία των Τζέισον Νόβακ και Γιάννη Φιλίππου "Δύο κόσμοι" και το 1963 στη μουσική παράσταση "Μαγική Πόλις". Άλλα τρία τραγούδια ακούστηκαν από τη μεγαλειώδη συνεργασία του Μάνου Χατζιδάκι με το Νίκο Γκάτσο. "Ο εφιάλτης της Περσεφόνης" από το δίσκο "Παράλογα" του 1976, από τα πρώτα οικολογικά τραγούδια που γράφτηκαν παγκοσμίως και άκρως επίκαιρο δυστυχώς, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η Μαρία Φαραντούρη. "Ο Κεμάλ", το τραγούδι που με τους αγγλικούς στίχους του Martin Fulterman περιλαμβάνεται στον δίσκο "Reflections" που κυκλοφορεί το 1968 ο Χατζιδάκις με το σχήμα "New York Rock & Roll Ensemble". Με τους ελληνικούς στίχους και τη βελούδινη φωνή της Αλίκης Καγιαλόγλου κυκλοφορεί στον δίσκο "Αντικατοπτρισμοί" (1993). Ιδιαίτερα συγκινητική η στιγμή που στο τέλος, συμπληρώνει η ερμηνεύτρια πως "Στο χέρι μας είναι ν΄ αλλάξει αυτός ο κόσμος".
Η συναυλία έκλεισε με "Τα λουστράκια" (από το soundtrack της ταινίας "Αμέρικα - Αμέρικα" του Ελία Καζάν, 1963) που ερμήνευσαν μαζί Φαραντούρη και Μποφίλιου και με το "Στο Λαύριο γίνεται χορός", όπου τραγούδησαν όλοι μαζί και αποχαιρέτησαν τον κόσμο που γέμισε το χώρο και άκουγε με προσοχή και ενδιαφέρον. Ένα μεγάλο μπράβο στην Κεντρική Επιτροπή και στον Γενικό Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας για την υπέροχη ιδέα και την επιτυχημένη υλοποίησή της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου