«Κόμπο τον κόμπο» θα στα πω

Η πρώτη συγγραφική δουλειά της Δήμητρας Λουκά «Κόμπο τον Κόμπο» (εκδόσεις Κίχλη, 2019) συνιστά ένα αξιοπρόσεκτο και κοπιαστικό εγχείρημα, που κινείται με πυκνό τρόπο στον χώρο της μικρής φόρμας. Σε τόνο εξομολογητικό, είκοσι δύο πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις ανασύρουν τραυματικές αναμνήσεις και βιώματα που καλύπτουν χρονικά αρκετές δεκαετίες του 20ού αιώνα (πριν και κατά τη διάρκεια της Κατοχής, του εμφυλίου σπαραγμού και της ξενιτιάς). Η ελληνική επαρχία επιλέγεται ως υπόβαθρο των καλοδουλεμένων  ιστοριών, ενώ ζηλευτή αποτελεί η υιοθέτηση ενός λόγου πηγαίου και ακριβή, χωρίς παραγεμίσματα, με έντονο το στοιχείο της προφορικότητας που προσιδιάζει σε μια γνήσια ηπειρώτικη ντοπιολαλιά.

Το κύλισμα του χρόνου φέρνει αργά στην επιφάνεια κρυφές στιγμές ενός ανάλγητου, οδυνηρού παρελθόντος, όπου ο θάνατος και το φονικό, η αδικία, η εκδίκηση και η κακοσύνη βρίσκονται σε πρώτο πλάνο. Με θαυμαστή, αφηγηματική άνεση αποτυπώνονται συνταρακτικές σκηνές ενός μεγάλου εύρους της νοσηρότητας των οικογενειακών δεσμών, κυρίως της γονεϊκής επιδραστικής συμπεριφοράς στη ζωή ενός παιδιού. Ο (αρνητικός) αντίκτυπος των πράξεων τον γονέων είναι επίμονα παρόν και παρουσιάζεται, ως επί το πλείστον, να καταστρατηγεί τη ζωή των απογόνων. Πατέρας αφήνει έγκυο την κόρη του, άλλος δολοφονεί το παιδί του για λόγους οικονομικούς και η μητέρα «δεν έχυσε ούτε ένα δάκρυ σαν πέθανε το παιδί της», κόρη αισθάνεται κατάφωρη αδικία από την πλευρά του πατέρα: «Όλο το χωριό το ξέρει που μ’ αδίκεψε, δεν ήθελα παρτίδες μ’ αυτόν ούτε στη ζωή, ούτε και στο θάνατο θέλω. Να τον κλάψουν εκείνοι που τον έχασαν, εγώ δεν έχασα κανέναν», ενώ δεν εκλείπουν και κάποια ίχνη αυτοθυσίας και αφοσίωσης, εν μέσω όλης αυτής της παραφοράς.

Διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο: «Στη συλλογή διηγημάτων Κόμπο τον κόμπο όλες σχεδόν οι ιστορίες έχουν τη μορφή της εξομολόγησης ή της εξιστόρησης γεγονότων που αφορούν το παρελθόν. Οι αφηγητές, φορείς του παραδοσιακού πολιτισμού οι περισσότεροι, με έναν αδρό προφορικό λόγο και με δωρική λιτότητα υφαίνουν λέξη τη λέξη, κόμπο τον κόμπο, τα προσωπικά πάθη αλλά και τις πληγές της Κατοχής και του Εμφυλίου σε κρουστές ιστορίες. Ηρωίδες που βίωσαν τη σκληρότητα της αρχαϊκής κοινωνίας και άλλες που ύψωσαν το ανάστημά τους και πάλεψαν στις πιο αντίξοες συνθήκες ήρωες-θύματα των κοινωνικών προκαταλήψεων και άλλοι που τους συνέθλιψαν οι μυλόπετρες της Ιστορίας αφηγήσεις όπου το χάσμα ανάμεσα στον πάνω και τον κάτω κόσμο κλείνει χάρη στον πόθο για το σμίξιμο ζωντανών και νεκρών εραστών.

Όλα αυτά συνθέτουν τον κόσμο του βιβλίου της Δήμητρας Λουκά, έναν κόσμο τραχύ, ο οποίος δονείται από δυνατά πάθη και ένστικτα και συνάμα κυριαρχείται από τους ισχυρούς δεσμούς της κοινότητας. Τον κόσμο αυτόν διασώζει από τη λήθη η συγγραφέας, χωρίς νοσταλγία, αλλά με αγάπη για την ομορφιά και την καταλυτική δύναμη της γλώσσας του». Ιδιαίτερης δυναμικής το συγγραφικό ντεμπούτο της Δήμητρας Λουκά, η οποία έχει γεννηθεί στην Πρέβεζα το 1970, είναι φιλόλογος και εργάζεται στην ιδιωτική εκπαίδευση. Της ευχόμαστε ανάλογη συνέχεια.