Ο μύθος της ελεύθερης βούλησης

Προσφάτως, κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Γκοβόστη, το νέο βιβλίο του Γιώργου Ρούση (Κέρκυρα, 1948), "Ο μύθος της ελεύθερης βούλησης", με τον πρόλογο του Κίμωνα Ρηγόπουλου. Όπως γράφει και ο ίδιος ο δοκιμιογράφος -ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου και γνωστός διανοητής της κομμουνιστικής αριστεράς- στην εισαγωγή του, στόχος αυτού του δοκιμίου "είναι η απομυθοποίηση μιας θεμελιακής θέσης της αστικής ιδεολογίας, η οποία εκθρέφει αυταπάτες και ψευδαισθήσεις, στην πλειονότητα των ανθρώπων, νομιμοποιώντας έτσι στη συνείδησή τους την αστική δημοκρατία. Η θέση αυτή είναι ότι η αστική αντιπροσωπευτική δημοκρατία μέσω της ελεύθερης βούλησης της πλειοψηφίας εκφράζει τη λαϊκή κυριαρχία. Θυμίζω ότι κατά το άρθρο 1 του Ελληνικού Συντάγματος: 

To πoλίτευμα της Eλλάδας είναι Πρoεδρευόμενη Koινoβoυλευτική Δημοκρατία. Θεμέλιo τoυ πoλιτεύματoς είναι η λαϊκή κυριαρχία. 

Όπως λοιπόν υποδηλώνει και ο τίτλος, στόχος του παρόντος πονήματος είναι να τεκμηριωθεί ότι η βούληση της πλειοψηφίας δεν αποτελεί ελεύθερη έκφραση υποκειμένων τα οποία έχουν αληθινή συνείδηση της πραγματικότητας [...].

Η αμφισβήτηση ή και η άρνηση αποδοχής της βούλησης της πλειοψηφίας, στο πλαίσιο της αστικής δημοκρατίας, η οποία τεκμαίρεται σε αυτό το δοκίμιο, μπορεί να φαντάζει προκλητική. Και είναι πράγματι προκλητική διότι έτσι αποδομείται μία από τις βασικές αρχές αυτής της ψευτοδημοκρατίας και αποκαλύπτεται ο κίβδηλος χαρακτήρας της, έτσι όπως αυτός αναδεικνύεται τόσο από τους επικριτές της όσο και από τη σαθρή επιχειρηματολογία των υπερασπιστών της.

Πιο συγκεκριμένα πρόκειται για την τεκμηρίωση της θέσης ότι ο καπιταλισμός, δηλαδή η δικτατορία της αστικής τάξης, και με τη μορφή της αστικής αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, πέραν των άλλων δεινών, διαπλάθει ανελεύθερους ανθρώπους. Παράλληλα, με την παραχώρηση του γενικού εκλογικού δικαιώματος, εμφανίζεται να αντιμετωπίζει ως ίσους πολίτες, άνισους στην πραγματική τους ύπαρξη ανθρώπους.

Αυτό σημαίνει ότι, από τη μία, αφήνει τους ανθρώπους να εκφράζονται «ελεύθερα αφού προηγουμένως τους έχει αφαιρέσει το δικαίωμα να σκέφτονται ελεύθερα», ενώ, από την άλλη, επιχειρεί να συγκαλύψει τις κοινωνικές ανισότητες, πίσω από το προσωπείο των ίσων πολιτικών δικαιωμάτων. Αυτή η επικριτική προσέγγιση δεν συνιστά, σε καμία περίπτωση, άρνηση αξιοποίησης των πολιτικών δικαιωμάτων και του αστικού κοινοβουλευτισμού, για την ανατροπή του καπιταλισμού, κάτι που αποτελεί προϋπόθεση για την ουσιαστικοποίηση της δημοκρατίας.