Ένας πολιτισμός ελευθερίας - Η Αρχαία Ελλάδα και οι απαρχές της Ευρώπης

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων η μελέτη του Christian Meier, "Ένας πολιτισμός ελευθερίας. Η αρχαία Ελλάδα και οι απαρχές της Ευρώπης", σε μετάφραση Αννέτε Φώσβινκελ, επιστημονική επιμέλεια - επίμετρο Δημητρίου Ι. Κυρτάτα και επιμέλεια έκδοσης Άννας Καραπάνου.

Στο έργο αυτό ο Κρίστιαν Μάιερ, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μονάχου, με απλή και φρέσκια γραφή προσπαθεί να κατανοήσει το «θαύμα» του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και τους παράγοντες που το δημιούργησαν: ήταν οι συμβιβασμοί, οι ισορροπίες, η γνώση και η έκφραση που κατέστησαν τους Έλληνες ικανούς να αντιμετωπίσουν προβλήματα, που άλλοι λαοί έλυναν εναποθέτοντας την εξουσία στα χέρια ενός ή ολίγων. Για μία και μοναδική φορά στην παγκόσμια ιστορία μια ολόκληρη κοινωνία αντιμετώπισε την πρόκληση να ισορροπήσει, να εδραιώσει και να ξεδιπλώσει ‒παρά τις απαιτήσεις που αυτή θέτει‒ την ελευθερία της, διαμορφώνοντας τελικά έναν πολιτισμό που εξακολουθεί να επηρεάζει την πολιτική και τον πολιτισμό στη σύγχρονη Ευρώπη και, γενικότερα, τον κόσμο. 

Προλογίζοντας την έκδοση, ο πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων και πρόεδρος του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία,  Κωνσταντίνος Αν. Τασούλας, επισημαίνει: «Η ελευθερία στην Ελλάδα δεν γεννήθηκε ως αντίδραση σε καταπίεση, αλλά ανέβλυσε ως κάτι περίπου φυσικό, ταυτισμένο με τον πολίτη-ιδιοκτήτη, έγινε τρόπος ζωής, τέχνης και πολιτικής, και αποτέλεσε τον πυρήνα της σπάνιας κληρονομιάς που συναντούμε σήμερα σε κάθε έκφανση του ευρωπαϊκού πολιτισμού». 

Όπως σημειώνει στο επίμετρο του βιβλίου ο καθηγητής Δ. Ι. Κυρτάτας, «το βιβλίο του Κρίστιαν Μάιερ προσφέρεται ως πρόταση για στοχασμό και, ενδεχομένως, ερέθισμα για περαιτέρω έρευνα. Ερμηνεύει όψεις του αρχαϊκού ελληνικού παρελθόντος για την αξία που μπορούν να έχουν στη σημερινή κοινωνία που αγωνίζεται να διαχειριστεί και πάλι νέες καταστάσεις και νέες απαιτήσεις. Ιδίως στην Ευρώπη, που αμφιταλαντεύεται μεταξύ ενός πλήθους εθνών-κρατών και μιας συνομοσπονδίας με κοινή βασική νομοθεσία και κοινό νόμισμα. Οι αμφιταλαντεύσεις και οι αγωνίες της νέας Ευρώπης αποτυπώνονται στον πολιτισμό της, τον στοχασμό και τις τέχνες της με έναν τρόπο που, σύμφωνα με τον Μάιερ, οφείλει πάρα πολλά στα επιτεύγματα των αρχαίων Ελλήνων».

Οπισθόφυλλο βιβλίου: Πότε και πού τοποθετούνται οι απαρχές της Ευρώπης; Ίσως τελικά στους Έλληνες. Αλλά ποιοι ήταν πράγματι αυτοί οι Έλληνες; Και από πού προήλθε αυτό που στη συνέχεια τους έκανε ξεχωριστούς; Δέχτηκαν έντονες επιρροές από την αρχαία Ανατολή, όμως αυτό που δημιούργησαν, ήταν κάτι εντελώς άλλο, κάτι εντελώς καινούριο: μία και μοναδική φορά στην παγκόσμια ιστορία ένας πολιτισμός δεν διαμορφώθηκε χάριν της εξουσίας, αλλά μέσα από ευρύτερους κύκλους της κοινωνίας, οι οποίοι αντιμετώπιζαν την πρόσκληση να ισορροπήσουν, να εδραιώσουν και να ξεδιπλώσουν -παρά τις όποιες απαιτήσεις αυτή θέτει- την ελευθερία τους.