Συνέντευξη με τη μεταφράστρια Κούλα Καφετζή

Η Κούλα Καφετζή, γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη και σπούδασε ιταλική γλώσσα και λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Περούτζια. Εργάστηκε ως μεταφράστρια και επιμελήτρια για τις εκδόσεις «Δομή», «Εξάντας», «Αλεξάνδρεια», «Δελφίνι», «Ίταμος», «Δίαυλος», «Μελάνι» κ.ά., καθώς και στο μεταφραστικό τμήμα της ΕΡΤ.

Όταν επέστρεψε στη γενέτειρά της, διετέλεσε υπεύθυνη μεγάλης αλυσίδας βιβλιοπωλείων στη Θράκη και οργάνωσε πλήθος βιβλιοπαρουσιάσεων και λογοτεχνικών εκδηλώσεων.

Για πολλά χρόνια εργάστηκε ως συντονίστρια ομάδων ανάγνωσης στην Αλεξανδρούπολη, υπό την αιγίδα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Επίσης διετέλεσε για πολλά χρόνια πρόεδρος της δραστήριας «Κινηματογραφικής Λέσχης Αλεξανδρούπολης». Σήμερα είναι αντιπρόεδρος της «Κ.Λ.Α.» και του «Θρακικού Κέντρου Τέχνης και Πολιτισμού», ενώ μαζί με το σύζυγό της, Ανδρέα Καφετζή, έχουν ένα όμορφο καφέ-βιβλιοπωλείο στην Αλεξανδρούπολη.

Το 2004 τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Ιταλικής Δημοκρατίας με τον τίτλο του «Ιππότη του Τάγματος του Αστέρος της Ιταλικής Αλληλεγγύης» και το 2011 με το Α’ Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης της Ιταλικής Λογοτεχνίας από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης Λογοτεχνίας και Επιστημών του Ανθρώπου και τα μορφωτικά ινστιτούτα της Αθήνας.

Είναι μεγάλη τιμή για το ιστολόγιό μας να φιλοξενεί μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις της Κούλας Καφετζή, η οποία με την παρουσία και τη δράση της έχει προσφέρει όλα αυτά τα χρόνια στον πολιτισμό σε τοπικό -και όχι μόνο- επίπεδο. Την ευχαριστούμε πραγματικά!

Θεοδόσης Βαφειάδης – 02/05/2012

Κα. Καφετζή, τί σημαίνει Πολιτισμός για εσάς; Ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που κάνουν έναν άνθρωπο, αλλά και ένα λαό «πολιτισμένο»;

Πολύ μεγάλη κουβέντα... Η έκφραση της δημιουργικότητας, ατομικής και συλλογικής. Σκέψη, συναίσθημα, γνώση, ταλέντο, ευαισθησία, καλλιέργεια... ανθρώπινος πλούτος που μέσα από μια εμπνευσμένη στιγμή δημιουργίας παίρνει σχήμα και μορφή και ζυμώνει τη ζωή μας με μυριάδες χρώματα και αρώματα. Την ομορφαίνει, αποκαλύπτει το κρυφό της περιεχόμενο, την πλουτίζει, μας βγάζει από το εγωιστικό μας καβούκι και μας κάνει καλύτερους ανθρώπους. Πολιτισμός είναι καλή επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων. Είναι ικανότητα να βλέπουμε τον “άλλον”, να του δίνουμε χώρο, να τον ακούμε, να αφήνουμε να λειτουργεί  η αλληλεπίδραση,  η ανταλλαγή σκέψεων, ιδεών, τρόπων ζωής. Είναι δυνατότητα να μαθαίνουμε από “τις ζωές των άλλων”, από τις εμπειρίες τους που στην πραγματικότητα αποτελούν πηγή πλούτου και θείο δώρο όταν μας κατατίθενται.

Ο επιφανής κριτικός λογοτεχνίας και πολιτισμού Τέρυ Ήγκλετον γράφει: “Το νόημα της ζωής δεν βρίσκεται εντός του ατόμου μας, αλλά διαβιεί στις σχέσεις των ανθρώπων. Το ζητούμενο είναι η ανοικοδόμηση μιας κοινωνίας που να θυμίζει ένα συγκρότημα τζαζ, όπου οι μουσικοί αυτοσχεδιάζουν, διαισθανόμενοι όμως ο ένας τον άλλον και παράγοντας έτσι μια σύνθετη αρμονία που προέρχεται όχι από κάποια κεντρικά σχεδιασμένη παρτιτούρα, αλλά από την ελεύθερη μουσική έκφραση του κάθε μουσικού που, όμως, έχει ως προϋπόθεση την ελεύθερη έκφραση των υπολοίπων.”

Ο πολιτισμός είναι και προστασία, είναι και δύναμη που αποκτάται μέσα από την περιπέτεια αυτή της  αυτογνωσίας και τη διαρκή καλλιέργεια της ψυχής και του νου. “Μέγιστος εχθρός των εξουσιών ο πολιτισμός” μας είχε πει ο Αριστοτέλης.

Ένας μεταφραστής αφιερώνει απίστευτη ενέργεια, χρόνο και κόπο. Είναι, κακά τα ψέματα, μια δύσκολη και απαιτητική δουλειά. Έχετε μετανιώσει που ασχοληθήκατε με τη μετάφραση λογοτεχνικών έργων;

Σωστή η επισήμανσή σας, η λογοτεχνική μετάφραση είναι κοπιαστική δουλειά, απαιτεί σωματική και ψυχική αντοχή, πειθαρχία, τόλμη, γνώση, πείρα και δε φείδεται χρόνου.  Είναι δουλειά που απομονώνει τον μεταφραστή για όσον καιρό διαρκεί, τον σπρώχνει μέσα στον κόσμο του δημιουργού και εκεί τον αφήνει να  περιπλανιέται γεμάτος ερωτηματικά, απορίες, φόβους κι αγωνίες αντιμέτωπος με τις αδυναμίες του κειμένου και τις δικές του, με την πρόκληση μικρών και μεγάλων επιλογών  που  ωστόσο έχουν ισοδύναμη βαρύτητα. Αυτό, μαζί με τη συναρπαστική εμπειρία της βαθειάς γνωριμίας με τους ήρωες που σιγά σιγά γίνονται καθημερινοί συνομιλητές και την εξοικείωση με ξένους τόπους, με διαφορετικές καταστάσεις, αποτελεί και το στοιχείο που την καθιστά δημιουργική και γοητευτική. Όχι, ασφαλώς και δε μετάνιωσα που ασχολήθηκα με τη μετάφραση λογοτεχνικών κειμένων. Και όχι μόνον δε μετάνιωσα, αλλά μπορώ να πω ότι αποτελεί για μένα τρόπο ζωής και... το μυστικό μου καταφύγιο, την πιο πιστή μου συντροφιά.

Θα προτρέπατε τους νέους ν’ ασχοληθούν με τη λογοτεχνική μετάφραση; Ανησυχείτε μήπως εκλείψει κι αυτό το επάγγελμα λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας;

Θα το πρότεινα σ' αυτούς που έχουν τις αντοχές και αγαπούν τη λογοτεχνία. Γιατί δυστυχώς, στην Ελλάδα το οικονομικό όφελος απ' αυτή τη δουλειά είναι μηδαμινό έως μηδενικό. Άρα, εκτός σπανίων εξαιρέσεων, δε μιλάμε τόσο για επάγγελμα με το οποίο μπορεί να βιοποριστεί κανείς αξιοπρεπώς όσο για μια ευγενή ενασχόληση. Ακούς ανθρώπους να ασχολούνται για χρόνια με τη μετάφραση ενός και μόνον έργου. Δουλειά απλήρωτη φυσικά  σε σχέση με τον όγκο της, παρά τη μεγάλη της αξία. Σκεφτείτε τί απώλεια θα ήταν η απουσία της μετάφρασης... Η μετάφραση επιστημονικών, τεχνικών κειμένων ή επαγγελματικών εγχειριδίων και μαζικών παραγωγών ανήκει σε άλλη κατηγορία που δεν την γνωρίζω. Η τεχνολογική εξέλιξη ενδεχομένως να μπορεί να αντικαταστήσει τα ανθρώπινα χέρια πίσω απ' αυτού του είδους τα κείμενα, αλλά με τίποτε δε μπορεί να υποκαταστήσει τον ανθρώπινο νου και την ανθρώπινη ψυχή που απαιτούνται μ' όλα τους τα εφόδια για τη δουλειά της λογοτεχνικής μετάφρασης. Όχι, δεν ανησυχώ μήπως εκλείψει το επάγγελμα. Πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που θα τιμούν και θα υπηρετούν τη λογοτεχνία.

Πώς γίνεται κάποιος καλός μεταφραστής; Μπορεί να διδαχθεί η τέχνη της λογοτεχνικής μετάφρασης;

Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι μετά τη βασική προϋπόθεση που φυσικά είναι η όσο γίνεται βαθύτερη γνώση των γλωσσών με τις οποίες καταπιάνεται ο μεταφραστής, υπεισέρχονται και άλλα στοιχεία, καθοριστικά για τη μετάφραση, όπως είναι το συναίσθημα, οι αποχρώσεις, οι κώδικες, ο τόνος, ο ρυθμός της κάθε γλώσσας. Κι επίσης εφόδια όπως η υπομονή, η υπακοή, η ταπεινότητα, η εργατικότητα....

Όσο για το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, τί να σας πω, πώς να διδαχθεί κανείς για το τί θέλει να πει ο συγγραφέας; Αυτό που σίγουρα μπορεί να διδαχτεί είναι η αντικατάσταση των λέξεων από τη μια γλώσσα στην άλλη, η αντιστοίχηση των φράσεων. Η εκπαίδευση του μεταφραστή έγκειται περισσότερο στη συνειδητοποίηση των δυσκολιών, των εμποδίων, των περιορισμών που έχει να αντιμετωπίσει. Στην απόκτηση της επίγνωσης ότι η μετάφραση είναι μια κοπιώδης διαδικασία που βυθίζει το μεταφραστή μέσα σ’ έναν απόκρυφο κόσμο όπου συχνά θα νιώθει ανεπαρκής. Στην εξοικείωση με την ιδέα ότι θα πρέπει να ξοδεύει χωρίς φειδώ τον χρόνο και το δυναμικό του για ένα σημαντικό μεν, αλλά παραγνωρισμένο ως επί το πλείστον αποτέλεσμα. Στην κατανόηση ότι απαιτείται συνεχής διεύρυνση των οριζόντων του, αδιάκοπος εμπλουτισμός των γνώσεών του, όλο και μεγαλύτερη εμβάθυνση της γλώσσας.

Τί εννοούμε όταν λέμε «καλή μετάφραση»; Πότε είναι επιτυχημένη η μετάφραση ενός λογοτεχνικού έργου;

Η αλήθεια είναι πως ο κίνδυνος μιας λανθασμένης απόδοσης, παρερμηνείας ή απόκλισης από το πρωτότυπο ελλοχεύει σε κάθε μεταφραστικό εγχείρημα. Σε γενικές γραμμές όμως, η συνέπεια και η δεξιότητα στην κατανόηση και τη χρήση της γλώσσας ενός μεταφραστή διακρίνονται στο κείμενο αν μη τι άλλο από τη δομή του, από το πόσο αυτό είναι “στρωτό” χωρίς να εμφανίζει “ακαταλαβίστικους” νοηματικούς ακροβατισμούς και γλωσσικές δυσμορφίες. Όσο για το περιεχόμενο σίγουρα η επιτυχία ενός μεταφραστή εξαρτάται από το πόσο έχει καταφέρει να κατανοήσει το κείμενο, να νιώσει με ποιον τρόπο χειρίστηκε ο συγγραφέας το φάσμα των εκφράσεων της γλώσσας του ώστε να το μεταφέρει όσο γίνεται πιο άμεσα και σωστά, πιο “άπιστα” πιστά στην άλλη γλώσσα.

Έχετε στο βιογραφικό σας σημαντικές διακρίσεις. Πώς νιώσατε όταν σας τίμησε ο Πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας με τον τίτλο του «Ιππότη του Τάγματος του Αστέρος της Ιταλικής Αλληλεγγύης» ή όταν πήρατε το Ά Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης της Ιταλικής Λογοτεχνίας;

Καθώς στην Ελλάδα η δουλειά του μεταφραστή είναι γενικά παραγνωρισμένη, η αλήθεια είναι πως ένιωσα έκπληξη, αλλά και βαθειά ικανοποίηση κι ευγνωμοσύνη γι' αυτήν την “αναγνώριση”  που τη βλέπω ως απευθυνόμενη προς όλους τους μεταφραστές. Χαρά ανάμεικτη με αμηχανία απέναντι σ’ όλους εκείνους που καταθέτουν “αβράβευτοι” κομμάτια από τη ζωή τους στη διαδικασία της μετάφρασης.

Ποια είναι όλα αυτά τα χρόνια η σχέση σας με την Ιταλία και την ιταλική λογοτεχνία;

Διατηρώ αρκετές από τις νεανικές φιλίες των φοιτητικών μου χρόνων, παρακολουθώ  την κεφάτη και ευρηματική δημιουργικότητα αυτών των χαρισματικών μας γειτόνων σε θέματα τέχνης, πολιτισμού, διακόσμησης, μουσικής, κινηματογράφου κ.λπ. Έχουμε οργανώσει με την Κινηματογραφική Λέσχη Αλεξανδρούπολης αρκετές μετακλήσεις Ιταλών καλλιτεχνών (θέατρο δρόμου, commedia dell arte, συναυλίες)  τα τελευταία χρόνια, διαβάζω ιταλική λογοτεχνία, μεταφράζω ιταλική λογοτεχνία. Τους έχω στην καρδιά μου. 

Όσο δύσκολο κι αν είναι, θα ήθελα να μου αναφέρετε ορισμένα βιβλία και κάποιες ταινίες που αγαπάτε ιδιαίτερα και σας έχουν σημαδέψει.

Μου βάζετε δύσκολες ερωτήσεις. Με σημάδεψε κάθε βιβλίο που διάβασα, κάθε ταινία που είδα. Μακρύς ο κατάλογος. Για να μπορέσω να δώσω μιαν έστω ελλειπή απάντηση δεν θα αναφερθώ στους κλασικούς συγγραφείς που με έκαναν να αγαπήσω τη λογοτεχνία από τα παιδικά μου χρόνια, τότε που διαβάζαμε μανιωδώς, κρυφά από τους γονείς, δανεισμένα βιβλία που κυκλοφορούσαν από σπίτι σε σπίτι στη γειτονιά και μου χάρισαν ήρωες που με συντροφεύουν ακόμη στην περιπέτεια της καθημερινότητάς μου (Περλ Μπακ, Μάξιμ Γκόρκι, Στρίνμπεργκ, Βιζυηνός, Λόρενς, Ντοστογιέφσκι, Μπαλζάκ, Οσκαρ Ουάιλντ, Προυστ, Χατζής, Καζαντζάκης, Δάντης που είχα την τύχη να διδαχτώ κ.ά.). Θα σας αναφέρω κάποια από τα πιο πρόσφατα βιβλία:

Διάβασα με κομμένη την ανάσα τα “Σακιά” της Ιωάννας Καρυστιάνη, με μεγάλο ενδιαφέρον τη “Σκιά της Πεταλούδας” του Ισίδωρου Ζουργού, με γοήτευσε το πικρό χρονικό της νιότης της Σώτης Τριανταφύλλλου “Για την αγάπη της Γεωμετρίας”,  γεύτηκα τη σπαραχτική ανθρωπιά και το  γλυκόπικρο χιούμορ  στο μυθιστόρημα του Φράνζεν “Οι διορθώσεις” ενώ με τα “Ταξίδια και άλλα ταξίδια” του Αντόνιο Ταμπούκι συνειδητοποίησα την άλλη, σημαντική όσο και επίκαιρη, διάσταση του ταξιδιού:  “Αν ακουμπάμε τα πόδια στο ίδιο έδαφος για όλη μας τη ζωή, μπορεί να μας οδηγήσει σε μια επικίνδυνη παρεξήγηση, να μας κάνει να πιστέψουμε ότι αυτή η γη μας ανήκει, σα να μην έχουμε δανειστεί, όπως έχουμε δανειστεί τα πάντα σ' αυτή τη ζωή...”

Νομίζω πως κάποια άλλη φορά θα πρέπει να μιλήσουμε μόνο για βιβλία! Θα αναφέρω ακόμη δύο. Την “Ιστορία” της Ελσα Μοράντε που εκδόθηκε στα ελληνικά πριν από αρκετά χρόνια αλλά παραμένει δυστυχώς αδιάβαστη από πολλούς,  και τον “Ζοφερό Οίκο” του Ντίκενς που διαβάζω αυτήν την περίοδο με ευγνωμοσύνη που με γύρισε στις παλιές καλές μέρες των μεγάλων κλασικών αναγνωσμάτων. Α ναι, είναι και  η “Ανα νον” του Γκομέζ 'Αρκος, η τραγική φιγούρα της μάνας στην Ισπανία του Φράνκο χρόνια τώρα με στοιχειώνει. Να μην ξεχάσω επίσης... Πολύ σημαντικό βιβλίο το “Έρως και Πάθος” του  Ιταλού ψυχαναλυτή 'Αλντο Καροτενούτο, το διάβασα στα ιταλικά, το μετέφρασα στα ελληνικά εδώ και αρκετά χρόνια κι ακόμη καταφεύγω συχνότατα στις σελίδες του.

Τι σας έλεγα; Αυτό το θέμα δεν τελειώνει εύκολα! Εδώ όμως βάζω τελεία.

Όσο για ταινίες... Τί να πρωτοπούμε γι' αυτήν την τέχνη των τεχνών. Θα κάνω μια πολύ σύντομη αναφορά, έτσι για να θυμηθούμε τα καλά... Τον ιταλικό νεορεαλισμό και τις μεγάλες μορφές του σινεμά όπως ο Λουκίνο Βισκόντι, ο Μικελάντζελο Αντονιόνι, ο Φεντερίκο Φελλίνι, ο Ρομπέρτο Ροσελίνι, ο Βιτόριο Ντε Σίκα, ο Βιτόριο Γκάσμαν, ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, η Σοφία Λώρεν, η Αννα Μανιάνι...

Και για να θυμηθούμε κάποιες από τις αξέχαστες ταινίες τους  “Κλέφτης Ποδηλάτων, “Η γη τρέμει” ,  “Πικρό ρύζι”,  “Ρώμη ανοχύρωτη πόλη” κ.λπ.

Πολύ αγαπημένοι  οι αδερφοί Ταβιάνι: “Αλονζανφάν”, “Πάντρε Παντρόνε”, “Χάος”.

Αρκετά αργότερα ο Τορνατόρε μας έκοψε την ανάσα με τη ρομαντική και νοσταλγική του ταινία  “Σινεμά ο παράδεισος.”

Σ' αυτήν τη σύντομη αναδρομή, για λόγους οικονομίας του χώρου θα μείνω... πιστή στην ιταλική μου κουλτούρα και δεν θα αναφερθώ σε άλλα αριστουργήματα του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Θα αναφέρω όμως ενδεικτικά κάποιες από τις ταινίες που προβλήθηκαν σχετικά πρόσφατα από την Κινηματογραφική Λέσχη Αλεξανδρούπολης και κέρδισαν το θαυμασμό μου όπως ο  “Κυνόδοντας” του Λάνθιμου. Δεν ξεχνώ το “Χιόνι” από τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, τον “Σιωπηλό γάμο” από τη Ρουμανία, “Το λιμάνι της Χάβρης” του Ακι Καουρισμάκι, ταινία υψηλής αισθητικής που μας θύμισε τί θα πει ανθρωπιά, αγάπη, αλληλεγγύη. Το “Μεσάνυχτα στο Παρίσι” του Γούντι Άλλεν, “Το παιδί με το ποδήλατο” των αδερφών Νταρντέν...

Πολιτιστική Διαχείριση και Τοπική Αυτοδιοίκηση. Μεγάλο θέμα! Είστε ευχαριστημένη από τις τοπικές αρχές, αλλά και γενικότερα; Αντιμετωπίζουν τον πολιτισμό όπως έπρεπε;

Όντως μεγάλο θέμα. Πολιτιστική διαχείριση, όπως το λέτε, απλή διαχείριση που δυστυχώς ασκείται με γνώμονα τις παντός είδους ισορροπίες, χωρίς ειδική γνώση του αντικειμένου, χωρίς τη σοβαρότητα και τον ενθουσιασμό που θα έπρεπε να αποτελούν την κινητήρια  δύναμη για ένα αντικείμενο όπως είναι ο πολιτισμός. Γιατί ο πολιτισμός είναι αυτός που ανυψώνει το επίπεδο μιας πόλης, που συνενώνει τους πολίτες, τους εμπνέει  και τους παρακινεί στη δημιουργία και οι αρχές θα έπρεπε να τον αντιμετωπίζουν σοβαρά και ουσιαστικά, να τον υποστηρίζουν συστηματικά. 

Ας δούμε πρώτα απ' όλα τις υποδομές πού αποτελούν σοβαρή προϋπόθεση. Πού είναι οι θεατρικές και οι μουσικές σκηνές, οι κινηματογραφικές αίθουσες, οι εκθεσιακοί χώροι, οι πινακοθήκες;;

Πού είναι η δικτύωση των ομάδων των ντόπιων δημιουργών (θεατρικές ομάδες, εικαστικές, ομάδες χορού, μουσικά σύνολα κ.λπ.) ώστε το αποτέλεσμά τους όχι μόνον να μην χάνεται αλλά να πολλαπλασιάζεται μέσα από τη συνεργασία και την αλληλεπίδραση; Πώς αξιοποιούνται τόσοι εθελοντές, τόσοι ενεργοί πολίτες που υπηρετούν ανιδιοτελώς τον πολιτισμό κι έχουν αποδείξει ότι με τη συνεργασία και την ομόνοια μπορούν να γίνουν θαύματα;

Όχι, δεν είμαι ευχαριστημένη από τη διαχείριση του πολιτισμού στον τόπο μας, που εκτός σποραδικών  φωτεινών εξαιρέσεων είναι αδιάφορη και ρουτινιάρικη.

Πιστεύω πως θεσμικοί υπεύθυνοι πολιτισμού θα έπρεπε να ορίζονται άνθρωποι με γνώση και αγάπη γι' αυτόν που να μπορούν να κρίνουν και να συνθέτουν τα κινήματα της τέχνης  και να κατανέμουν σωστά τα χρήματα που δαπανώνται για τον πολιτισμό ώστε να μένει μια σοβαρή παρακαταθήκη στον τόπο.

Είστε αντιπρόεδρος της Κινηματογραφικής Λέσχης Αλεξανδρούπολης και του Θρακικού Κέντρου Τέχνης και Πολιτισμού. Πείτε μας για τις τωρινές δράσεις, αλλά και για τα μελλοντικά σας σχέδια.

Η Κινηματογραφική Λέσχη Αλεξανδρούπολης, είναι παρούσα καθ' όλη τη διάρκεια της χρονιάς με προβολές ποιοτικών ταινιών, κάθε Δευτέρα και κάθε Τρίτη, χειμώνα και καλοκαίρι, με τη διοργάνωση μεταφοράς αρκετών φεστιβάλ κινηματογράφου (Θεσσαλονίκης, Δράμας, ντοκιμαντέρ, κινούμενων σχεδίων κ.λπ.), θεατρικών παραστάσεων, προβολών για παιδιά, συναυλιών κ.λπ. Για τις αρχές Ιουνίου προγραμματίζεται η διοργάνωση του 25ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Κινηματογραφικών Λεσχών με θέμα “Το σενάριο στον κινηματογράφο”.

Εδώ πρέπει να πω ότι θα έχουμε τη στήριξη των τοπικών αρχών, Περιφέρειας και Δήμου, αν ξεπεραστούν κάποιες γραφειοκρατικές αγκυλώσεις.  Ένα σημαντικό πολιτιστικό γεγονός που θα φέρει στην πόλη μας δημιουργούς και  φιλότεχνους απ’ όλη την Ελλάδα. Μετά, στα τέλη Ιουνίου ξεκινούν οι προβολές στο Θερινό Δημοτικό Κινηματογράφο “Φλοίσβος”.

Όσο για το Θρακικό Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού, στο διάστημα των τριών χρόνων από τη σύστασή του, κι αφού κατάφερε και έστησε την έκθεση των έργων της Ιωάννας Φιλιππίδου στο Μύλο του Μασούρα, έχει κάνει μια πολύ σημαντική καταγραφή των Θρακών εικαστικών απανταχού της Ελλάδας και του εξωτερικού η οποία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και έχει πλέον αποκτήσει μια αξιοσημείωτη συλλογή γλυπτών και ζωγραφικών έργων από δωρεές καλλιτεχνών και συλλεκτών. Εργάζεται συστηματικά για τη δημιουργία και την οργάνωση της περιφερειακής πινακοθήκης που θα λειτουργήσει το προσεχές διάστημα στην Αλεξανδρούπολη αλλά και για τη διάσωση των αποθηκών στο λιμάνι που απ' ότι δείχνουν τα πράγματα θα περάσουν εν τέλει στην κατοχή του Δήμου Αλεξανδρούπολης.

Εκτός από τη διοργάνωση διάφορων πολιτιστικών εκδηλώσεων όπως η παρουσίαση του cd του Καβάφη, σήμερα επικεντρώνει την προσοχή του σ’ ένα άλλο σπουδαίο εγχείρημα. Στην υλοποίηση του σχεδίου “Όπερα εν Εξελίξει”, το οποίο αποτελεί πνευματικό προϊόν της “orchestra mobile”  και όραμα όλων μας πλέον. Αυτό προβλέπει το ανέβασμα της όπερας “Ορφέας και Ευριδίκη” υπό την καθοδήγηση και συμμετοχή διεθνώς καταξιωμένων καλλιτεχνών όπως η υψίφωνος  Σόνια Θεοδωρίδου, ο μαέστρος Θεόδωρος Ορφανίδης, ο μακιγιέρ Αχιλλέας Χαρίτος, ο σκηνογράφος Γιάννης Μετζικώφ, ο σκηνοθέτης Θοδωρής Γκόνης. Το κυριότερο στοιχείο αυτού του εγχειρήματος είναι η ενεργός συμμετοχή των παιδιών της περιοχής μας ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους που θα έχουν την ευκαιρία να ζήσουν από μέσα τη μαγεία της δημιουργίας και να συμμετέχουν ισότιμα με όλους αυτούς τους σπουδαίους έλληνες δημιουργούς. Η παράσταση θα παιχτεί πρώτα στη Σαμοθράκη και φυσικά το γεγονός θα προβληθεί διεθνώς.  Ένα πραγματικά δύσκολο εγχείρημα αλλά πολύ ενδιαφέρον αφού ενέχει και την έννοια της παιδείας το οποίο θα υλοποιηθεί εφόσον μπορέσει να αξιοποιηθεί η εκπεφρασμένη βούληση των τοπικών αρχών για τη στήριξή του. 

Πώς βλέπετε την Αλεξανδρούπολη, αλλά και ολόκληρη τη Θράκη, όλα αυτά τα χρόνια; Έχει προχωρήσει ο τόπος πνευματικά-πολιτιστικά; Τί είναι αυτό που σας ενοχλεί περισσότερο στον τόπο μας και τί είναι αυτό που σας κάνει χαρούμενη;

Νομίζω ότι, παρόλο που η Θράκη επί τόσα χρόνια ζούσε κάτω από ιστορικές συνθήκες “έκτακτης ανάγκης” μπόρεσε να αξιοποιήσει τον τεράστιο πλούτο της πολιτιστικής της παράδοσης και να προχωρήσει πνευματικά και πολιτιστικά, μόνο που αυτό δυστυχώς ακόμη γίνεται με αποσπασματικό τρόπο. Ωδεία, θεατρικές ομάδες, εργαστήρια κινηματογράφου, εργαστήρια ζωγραφικής, χορωδίες, συγκροτήματα κ.λπ., τόσες αξιοθαύμαστες ιδιωτικές πρωτοβουλίες και τόσος εθελοντισμός δεν έχουν βρει ακόμη την ενιαία έκφρασή τους ώστε να αποτελέσουν τη σοβαρή συνέχεια του πολιτισμού που αφορά το σήμερα και το αύριο.

Και για να απαντήσω στο δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, αυτό που με στενοχωρεί είναι οι  περιορισμένης ακόμη έκτασης συνεργασίες στον χώρο του πολιτισμού.

Το αισιόδοξο είναι ότι σήμερα ο πολιτισμός, εκτός όλων των άλλων,  αναδεικνύεται και ως... αντίδοτο στην κρίση. Στο γεωγραφικό μάλιστα χώρο όπου βρισκόμαστε πιστεύω πως μας δίνεται μια ιστορική ευκαιρία  να ενώσουμε την τέχνη και τον πολιτισμό των γειτονικών μας λαών, Βούλγαρων, Τούρκων, Ρουμάνων, να βοηθήσουμε τις νέες γενιές να μάθουν ποιοι ήταν οι παππούδες και οι προπαππούδες τους, τί δημιουργούσαν. Σ' αυτό το σημείο συνάντησης Ανατολής και Δύσης,  να ξαναδημιουργήσουμε ελεύθερα χωρίς όρια, να σμίξουμε, να βρούμε τις ρίζες μας και να δώσουμε προοπτική και ευρύτερο κοινό στους νέους.  Ήρθε η ώρα των μεγάλων πρωτοβουλιών....