Παρασκευή 13 Νοεμβρίου 2020

Άκουσε τη φωνή μου κι έλα - Τραγούδια και Ποιήματα του Ι. Καμπανέλλη


Προσφάτως, κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Κέδρος, μια καλαίσθητη έκδοση με τραγούδια και ποιήματα του σπουδαίου θεατρικού συγγραφέα Ιάκωβου Καμπανέλλη, με την επιμέλεια του Θάνου Φωσκαρίνη και της κόρης του, Κατερίνας Καμπανέλλη.

Συγκεκριμένα, ο τόμος απαρτίζεται από τους στίχους των παρακάτω κύκλων τραγουδιών: Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια (1954), Το παραμύθι χωρίς όνομα (1959), Η γειτονιά των αγγέλων (1963), Μαουτχάουζεν (1966), Κόσμε αγάπη μου (1969), Το μεγάλο μας τσίρκο (1973), Ο εχθρός λαός (1975), Ο κύκλος με την κιμωλία (1975), 1000 χρόνια πριν - Βυζάντιο, η γιορτή των Καλένδων (1976), Μια Κωμωδία (1996), Πλούτος (χωρίς χρονολογική ένδειξη, διασκευή από το ομώνυμο έργο του Αριστοφάνη), Στις παραλίες του φεγγαριού (2016). 

Εν συνεχεία, περιλαμβάνονται άλλα δύο ενδιαφέροντα κεφάλαια. Το "Έλα πάλι και δώσε μου το χέρι" με μεμονωμένα τραγούδια που συμπεριλήφθηκαν σε δίσκους (όπως το "Μαργαρίτα Μαγιοπούλα") και το "Όπως τότε κι όπως τώρα κι όπως και παντοτινά" με ανέκδοτα ποιήματα και τραγούδια από το πολύτιμο αρχείο του συγγραφέα.

Στο τέλος, κατατοπιστικές σημειώσεις για τα παραπάνω έργα και ένα επίμετρο ("Το παραμύθι με το όνομα Ιάκωβος Καμπανέλλης 1921-2011 και λίγο μετά") με το χρονολόγιο της ζωής και του έργου του. 


Οπισθόφυλλο

Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης είχε μια μακροχρόνια σχέση με τον εύρυθμο λόγο, το τραγούδι γενικά. Πρώτ’ απ’ όλα με τα τραγούδια που άκουγε στο σπίτι του και στο νησί του, τη Νάξο, αλλά και μετά, κυρίως με το έντεχνο λαϊκό, που άκουγε όταν το 1932 ήρθε με την οικογένειά του στην Αθήνα. Έναν συνδυασμό αυτών των δύο υπηρέτησε με συνέπεια για πενήντα περίπου χρόνια. 

Η συγκεντρωτική συλλογή Άκουσε τη φωνή μου κι έλα περιλαμβάνει, για πρώτη φορά, όλα τα ποιήματα και τα τραγούδια του, που πολλά μάλιστα ακούμε και τραγουδάμε μέχρι σήμερα. Όσα συμπεριλαμβάνονται σε θεατρικά του έργα αναδημοσιεύονται στην αυτοτελή μορφή τους, δεδομένου ότι αρκετά από αυτά δεν έχουν μελοποιηθεί, παρά μόνο κάποιες στροφές ή ενίοτε κάποιοι στίχοι τους, περιμένοντας τον συνθέτη που θα τα μελοποιήσει ολόκληρα. 

Τη συλλογή συνοδεύουν χαιρετισμός του Μίκη Θεοδωράκη, χαιρετισμός του Σταύρου Ξαρχάκου, πρόλογος, επίμετρο και σημειώσεις του θεατρολόγου Θάνου Φωσκαρίνη, εκτενές βιογραφικό, δισκογραφία και εργογραφία του Iάκωβου Καμπανέλλη, καθώς και σχέδιά του, φιλοτεχνημένα στη δεκαετία του 1960.

Ιάκωβος Καμπανέλλης (1922-2011)

Ο γεννήτορας του ελληνικού μεταπολεμικού θεάτρου, όπως έχει χαρακτηριστεί, γεννήθηκε στη Νάξο. Το 1934, η οικογένειά του μετακόμισε, λόγω οικονομικών προβλημάτων, στην Αθήνα και ο Καμπανέλλης αναγκάστηκε να εργάζεται την ημέρα και να σπουδάζει σε μια νυχτερινή Τεχνική Σχολή. Διψασμένος για γνώση, νοίκιαζε βιβλία από τα παλαιοβιβλιοπωλεία και μέχρι να τελειώσει το γυμνάσιο είχε γνωρίσει όλους τους ευρωπαίους κλασικούς. Το 1942 συνελήφθη από τους Γερμανούς και μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως Μαουτχάουζεν. Ήταν ένας από τους ελάχιστους επιζήσαντες, και επέστρεψε το 1945. Την εμπειρία του αυτή την κατέγραψε στο μοναδικό του πεζογράφημα, Μαουτχάουζεν (1963).

Όταν γυρίζει στην Αθήνα, εντυπωσιάζεται από μια παράσταση του Θεάτρου Τέχνης και αποφασίζει να ασχοληθεί με το θέατρο. Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο το 1950 με το έργο Χορός πάνω στα στάχυα (Θίασος Λεμού), αλλά γνωστός έγινε με τα επόμενα έργα του, που ανέβηκαν από το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν και το Εθνικό Θέατρο. Το έργο σταθμός στη σταδιοδρομία του θεωρείται Η αυλή των θαυμάτων (1957). Στο επίκεντρο του έργου του βρίσκεται ο προβληματισμός για τα κοινωνικά δρώμενα και τον αντίκτυπο που έχουν στη ζωή των ανθρώπων και, κυρίως, η σχέση της ταραγμένης νεότερης ελληνικής ιστορίας με τη συγκρότηση της νεοελληνικής ψυχολογίας.

Για την προσφορά του στο ελληνικό θέατρο του απονεμήθηκαν οι τίτλοι: επίτιμος Διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου, επίτιμος Διδάκτωρ της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, επίτιμος Διδάκτωρ της Θεατρολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εξελέγη παμψηφεί τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας με την απονομή ανωτάτου παρασήμου. Ήταν μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων.

Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε πολλές χώρες (Αγγλία, Αυστρία, Σουηδία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Σοβιετική Ένωση, Γερμανία). Πολύ σημαντική είναι επίσης η δουλειά του ως σεναριογράφου, η οποία άσκησε τεράστια επίδραση στους σύγχρονους και τους μεταγενέστερούς του. Έγραψε τα σενάρια σε πολλές ταινίες σταθμούς του ελληνικού κινηματογράφου («Στέλλα» του Μ. Κακογιάννη, «Δράκος» του Ν. Κούνδουρου, «Η Αρπαγή της Περσεφόνης» του Γ. Γρηγορίου), ενώ σκηνοθέτησε ο ίδιος, σε δικό του σενάριο, την ταινία «Το κανόνι και το αηδόνι», το 1968. Αξιοσημείωτη είναι και η εξαιρετική του επίδοση στη στιχουργία, αφού το «Παραμύθι χωρίς όνομα» (μουσ. Μάνου Χατζιδάκη), το «Μαουτχάουζεν» (μουσ. Μίκη Θεοδωράκη), το «Μεγάλο μας Τσίρκο» (μουσ. Σταύρου Ξαρχάκου) και άλλα σημαντικά έργα της ελληνικής μουσικής φέρουν την υπογραφή του.

Τα έργα του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κέδρος:

Πεζογραφία
Μαουτχάουζεν (1981)
Θέατρο
Θέατρο Τόμος Α': Έβδομη μέρα της δημιουργίας. Η αυλή των θαυμάτων. Η ηλικία της νύχτας (1978)
Θέατρο Τόμος Β': Το παραμύθι χωρίς όνομα. Βίβα Ασπασία. Οδυσσέα γύρισε σπίτι (1979)
Θέατρο Τόμος Γ΄: Πρόσωπα για βιολί και ορχήστρα. Τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού. Ο μπαμπάς ο πόλεμος (1981)
Θέατρο Τόμος Δ': Η οδός.... Αυτός και το πανταλόνι του. Ο αόρατος θίασος. Ο Γορίλας και η Ορτανσία (1989)
Θέατρο Τόμος Ε': Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια. Ο δρόμος περνά από μέσα. Ο επικήδειος (1992)
Θέατρο Τόμος Στ΄: Γράμμα στον Ορέστη. Ο δείπνος. Πάροδος Θηβών. Στη χώρα Ίψεν. Ο διάλογος. Ποιος ήταν ο κύριος...; Ο κανείς και οι Κύκλωπες (1994)
Θέατρο Τόμος Z': Mια συνάντηση κάπου αλλού. H τελευταία πράξη. Mια κωμωδία (1999)
Θέατρο Τόμος Η': Το μεγάλο μας τσίρκο. Ο εχθρός λαός (2010)
Θέατρο Τόμος Θ': Η γειτονιά των Αγγέλων. Η αποικία των τιμωρημένων. Οι δύσκολες νύχτες του κυρίου Θωμά. (2014)
Ποίηση
Άκουσε τη φωνή μου κι έλα (2020).

Επισκεφθείτε την επίσημη ιστοσελίδα για τον Ιάκωβο Καμπανέλλη

Δεν υπάρχουν σχόλια:

"Νότες Λογοτεχνίας"

Πολιτιστικό ιστολόγιο (από το 2009) και ραδιοφωνική εκπομπή (από το 1999) με συνεντεύξεις, αφιερώματα, ρεπορτάζ, απόψεις, ιδέες και θέσεις γύρω από το Βιβλίο, τη Μουσική και το Ελληνικό Τραγούδι, το Θέατρο και τον Κινηματογράφο, τα Εικαστικά και τη Φωτογραφία, τη Θράκη...

Για αποστολές βιβλίων, περιοδικών, μουσικών έργων (LP-CD), καθώς επίσης και για προτάσεις, ιδέες, παρατηρήσεις, επικοινωνήστε μαζί μας: theodosisv@gmail.com

Το blog δεν έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Δημοσιεύονται άρθρα πολιτιστικού και κοινωνικού περιεχομένου και οι κάθε είδους διαφημίσεις απαγορεύονται.

Επιτρέπεται η χρήση και η αναδημοσίευση των άρθρων και των φωτογραφιών, με σαφή αναφορά της πηγής σε ενεργό σύνδεσμο. Υπεύθυνος - Διαχειριστής: Θεοδόσιος Π. Βαφειάδης.