Ανεπαρκείς μητρικές συμπεριφορές και ο τραγικός τους αντίκτυπος

Με αποχρώσεις αρχαίας τραγωδίας, αφηγηματική άνεση, υφολογική δεξιοτεχνία και δυναμική που συνταράσσει, το συγγραφικό ντεμπούτο της Μπριτ Μπένετ δικαιολογημένα ελκύει το αναγνωστικό ενδιαφέρον.  Η συγγραφέας με ψυχογραφική ικανότητα διεισδύει στις ταλαντεύσεις των ανθρώπινων σχέσεων μέσα σε μια μικρή, περίκλειστη κοινωνία, ενώ χειρίζεται περίτεχνα την πολύπτυχη και καθοριστική μητρική επιδραστική ισχύ στην ψυχοσύνθεση ενός παιδιού. Ο τραγικός και μαζί σαρκαστικός τόνος διαποτίζει τις σελίδες αυτού του δραματικού πρώτου μυθιστορήματος, ανάγοντας μια συνηθισμένη ιστορία σε πεδίο στοχασμού.

Ο τίτλος του βιβλίου προδιαγράφει το κέντρο βάρους, καθώς μητέρες που διαδραματίζουν αρνητικά ρυθμιστικό ρόλο στη ζωή των παιδιών τους εμφιλοχωρούν σταθερά: Μητέρες που αυτοκτονούν, μητέρες που διακόπτουν ενσυνείδητα μια κύηση, μητέρες έρμαια βίαιων συντρόφων, μητέρες που αδιαφορούν για τα παιδιά τους. Στην κατηγορία προσγράφονται και οι «μητέρες» μιας θρησκευτικής, τοπικής κοινότητας που συχνά ο ρόλος τους είναι δυσλειτουργικός παρά βοηθητικός. Η φωνή των γυναικών αυτών, σαν άλλος χορός αρχαίας τραγωδίας, παρεμβαίνει στην αφήγηση, καθιστώντας συνεχώς παρόν το σαρκαστικό υπόβαθρο για την υποκριτική, καθοδηγητική τους στάση που μόνο καταδικαστική αποδεικνύεται. Και αυτή η εναλλαγή λογοτεχνικών φωνών είναι που προσδίδει στο κείμενο πολύ ενδιαφέρουσα χροιά.

Στον πυρήνα της πλοκής βρίσκεται ένα ανήλικο ζευγάρι Αφροαμερικανών σε μια μικρή πόλη της νότιας Καλιφόρνιας, η Νάντια και ο Λουκ, οι οποίοι βιώνουν με δραματικό τρόπο το στάδιο της ενηλικίωσης, χωρίς ποτέ να μπορούν να συγκαλύψουν το βαθύ ψυχικό ρήγμα που έχει δημιουργηθεί, ακόμη κι αν επέρχονται σταδιακά βήματα προόδου στη συνέχεια. Περιγράφεται η οδυνηρή πορεία και οι ψυχικές διαθέσεις και μεταπτώσεις που επιφέρει η διαδικασία μιας εκούσιας διακοπής της κύησης, την οποία και ενθαρρύνουν οι γονείς του νεαρού, ο πάστορας και η σύζυγός του, δηλαδή οι βασικοί εκπρόσωποι των διδαγμάτων της ηθικής ακεραιότητας της τοπικής κοινότητας.

Θεματική ενδιαφέρουσα, μέσω της οποίας θεμελιώνεται ένας γόνιμος προβληματισμός για τις ανθρώπινες αποφάσεις και τον τρόπο που επιδρά το κοινωνικό περιβάλλον, ενώ πυκνώνουν τα ερωτήματα για τις επιλογές της (αντι)ηρωίδος, Νάντιας, η οποία προέβη σε έκτρωση και έφυγε στο εξωτερικό για να σπουδάσει. Σε ποιο βαθμό επέδρασε η αυτοκτονία της μητέρας της, η οποία είχε αποκτήσει 17 ετών την κόρη της, και σε ποιο βαθμό οι περιοριστικές αντιλήψεις της κοινότητας που δρούσαν υπο-μεθοδευτικά; Ο απεγκλωβισμός, σε κάθε περίπτωση, αποδείχθηκε έντονα ανεδαφικός, αφού οι συνεχείς παρελθοντικές αναμοχλεύσεις και η καταφυγή στις πρότερες επιθυμίες, δεν δικαίωσαν τις αποφάσεις.

Η συμβολή της ιστορίας συνίσταται στον τρόπο που μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει το παρόν και το παρελθόν, εν μέσω ολέθριων στάσεων και άκαμπτων δογματικών θέσεων του οικογενειακού (κυρίως μητρικού) και κοινωνικού περιβάλλοντος, απέναντι σε ζητήματα οικογενειακά, φιλικά, ερωτικά και κοινωνικής ανέλιξης. Αν και είναι η πρώτη μυθιστορηματική προσπάθεια μια νεαρής συγγραφέως, η ιστορία ρέει με άφθαστη ταχύτητα και ώριμη ματιά, διατηρώντας εθιστικά το αναγνωστικό ενδιαφέρον, ενώ η λογοτεχνική αξία του μυθιστορήματος αποδεικνύεται αντάξια της προσοχής που έχει λάβει.

Αθηνά Ντίνου

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις, με την απολύτως εύστοχη μετάφραση της Άννας Μαραγκάκη.