Οι «Εκδόσεις Ψυχογιός» εξέδωσαν προσφάτως τα σπουδαία ιστορικά
μυθιστορήματα της Πηνελόπης Δέλτα (1874-1941), τα οποία γράφτηκαν μεταξύ 1909-1937. Απόδειξη πως παραμένουν
κλασικά και συνεχίζουν να αφορούν το αναγνωστικό κοινό. Στις συγκεκριμένες
εκδόσεις, διαβάζουμε τα προλογικά σημειώματα της Καθηγήτριας Παιδικής
Λογοτεχνίας του ΑΠΘ, κ. Μένης Κανατσούλη, ενώ το κάθε βιβλίο συνοδεύεται από
εκπαιδευτικό υλικό σε ηλεκτρονική μορφή. Περισσότερες πληροφορίες για το
εκπαιδευτικό υλικό μπορείτε να βρείτε στην τελευταία σελίδα του βιβλίου. Την
εικονογράφηση έχει αναλάβει και στα έξι βιβλία η Αγγελική Πιλάτη.
«Στα μυστικά του βάλτου»
Η υπόθεση εκτυλίσσεται το 1907, όταν ο Μακεδονικός Αγώνας
βρίσκεται στο απόγειό του και οι Έλληνες μακεδονομάχοι, καπετάν Άγρας και
καπετάν Νικηφόρος, έχουν εξασφαλίσει σημαντικές επιτυχίες με τις οποίες
υποστηρίζονται οι διωκόμενοι ελληνικοί πληθυσμοί. Όμως, οι Βούλγαροι
κομιτατζήδες αποδεικνύονται βίαιοι και σκληροί αντίπαλοι, και οι ηρωικοί
Έλληνες αγωνιστές, προερχόμενοι από την ελεύθερη Ελλάδα, μαζί με τους ντόπιους
πρέπει να συνεχίσουν να μάχονται για να αντεπεξέλθουν σε έναν δύσκολο και άνισο
αγώνα. Μέσα σε αυτά τα ιστορικά γεγονότα και δίπλα στα πραγματικά ιστορικά
πρόσωπα μπλέκονται και οι μυθοπλαστικοί χαρακτήρες – κυρίως τα παιδιά, ο
Αποστόλης και το τρυφερό «Βουλγαράκι», ο Γιωβάν. Η ιστορία, λοιπόν, και η
διαπαιδαγώγηση σε υψηλά ιδανικά –της φιλοπατρίας, του θάρρους, της φιλαλήθειας
και της αξιοπρέπειας– αλλά και η κατανόηση της ανθρώπινης φύσης αποτελούν τον
καμβά του ξεχωριστού αυτού ιστορικού μυθιστορήματος, που εκδόθηκε το 1937.
«Για την πατρίδα»
Το 1909 είναι η πρώτη χρονιά έκδοσης του βιβλίου.
Μολονότι είναι το πρώτο έργο με μυθιστορηματική πλοκή της Πηνελόπης Δέλτα,
διαφαίνεται η λογοτεχνική της δύναμη και η ικανότητά της στο πλάσιμο των
χαρακτήρων. Το Για την Πατρίδα μας μεταφέρει στην εποχή του Βασίλειου του Β’,
του επονομαζόμενου Βουλγαροκτόνου, όταν οι Βούλγαροι, επωφελούμενοι από την
απουσία του αυτοκράτορα στην Μικρά Ασία, επιτίθενται κατά της Μακεδονίας. Τότε
ο Αλέξιος με την αγαπημένη του γυναίκα Θέκλα θα αναλάβουν την επικίνδυνη
αποστολή να μεταφέρουν το μήνυμα στο δυνάστη του Δυρραχίου για να συνδράμει με
το στόλο του. Περιπέτειες, Βούλγαροι κατάσκοποι, δυσχερείς συνθήκες πλέκουν μια
πολύ ενδιαφέρουσα πλοκή. Το κυρίαρχο όμως είναι η δύναμη των συναισθημάτων: η αγάπη
της Θέκλας για τον άνδρα της αλλά η αφοσίωση και των δύο στην ιδέα της πατρίδας
και στο πρόσωπο του αυτοκράτορα.
«Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου»
Το πληθωρικό αυτό ιστορικό μυθιστόρημα της Πηνελόπης
Δέλτα που πρώτη φορά εκδόθηκε το 1911 έχει απ’ όλα: συνταρακτικά ιστορικά
γεγονότα, κατασκοπευτικές περιπέτειες, έρωτα, αναγνωρίσεις χαμένων προσώπων.
Όλα συνέχονται σε μια δραματική πλοκή που συνδέεται με τους τρεις βασικούς
χαρακτήρες: τους δύο φίλους, Μιχαήλ και Κωνσταντίνο, και τη βουβή Βουλγάρα. Και
στο φόντο της ιστορίας ο αυτοκράτορας Βασίλειος ο Β’ ο Βουλγαροκτόνος, η
λατρεία του στρατού προς το πρόσωπό του αλλά και τα δραματικά γεγονότα που
συνδέονται με τη βασιλεία του. Μέσα από την ανάπλαση της ιστορικής
πραγματικότητας μιας άλλης εποχής παρακολουθούμε πώς οι ανθρώπινοι χαρακτήρες
εξαρτώνται και καθορίζονται από αυτήν. Παράλληλα, όμως υπάρχουν ιδανικά που
τους τοποθετούν πέρα και πάνω από τα ανθρώπινα όρια: η φιλοπατρία, η έννοια της
αυτοθυσίας, η φιλία κάνουν ξεχωριστούς τους χαρακτήρες του Μιχαήλ, του
Κωνσταντίνου, της Βουλγάρας, ενώ λειτουργούν ως πρότυπα για τους νεαρούς
αναγνώστες.
«Τρελαντώνης»
Τέσσερα αδέλφια έρχονται από την Αλεξάνδρεια για τις
καλοκαιρινές τους διακοπές στο αρχοντικό σπίτι των θείων τους, στον λόφο της
Καστέλας στον Πειραιά. Η μεγάλη, η Αλεξάνδρα, σοβαρή και πιο μετρημένη· η
Πουλουδιά –η λογοτεχνική περσόνα της Πηνελόπης Δέλτα–, πιο αντιδραστική αλλά
και πιο προβληματισμένη για τις συμπεριφορές παιδιών και ενηλίκων· ο μικρότερος,
ο Αλέξανδρος, που ακόμη παλαντζάρει ανάμεσα στην τρυφερότητα της ηλικίας του
και στην προσπάθειά του να μοιάζει μεγαλύτερος. Και τέλος ο Αντώνης, που τον
λένε Τρελαντώνη, έτσι που είναι «σκάνταλος και πολύ άτακτος, και κάθε λίγο
έβρισκε τον μπελά του». Στον Τρελαντώνη, που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1932, η
ανεμελιά της παιδικής ηλικίας, οι σκανταλιές και οι αταξίες του Αντώνη, καθώς
και των άλλων τριών, ο κόσμος των ενηλίκων, έτσι όπως τον αντιλαμβάνονται τα
μικρά παιδιά, δημιουργούν το πιο ξεκάθαρα «παιδικό» βιβλίο της μεγάλης κυρίας
της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας, της Πηνελόπης Δέλτα.
Ένα σκυλί «με καλή ανατροφή» μεταφέρει τις απόψεις του
για την οικογένεια που τον έχει, για τον κόσμο των ζώων με τα οποία συνυπάρχει,
για την ευρύτερη κοινωνία της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου στο πρώτο μισό του 20ού
αιώνα, για τα ιστορικά γεγονότα της εποχής. Ένα σκυλί, λοιπόν, με ανθρωπόμορφα
χαρακτηριστικά και με ανθρώπινη φωνή και σκέψη, βλέπει, σχολιάζει και
φιλοσοφεί. Μιλά μάλιστα σε πρώτο πρόσωπο θέλοντας να κάνει έτσι ακόμη πιο
πειστική την εντύπωση (και) της ανθρώπινης υπόστασης του πρωταγωνιστή του
βιβλίου. Ο Μάγκας, που εκδόθηκε πρώτη φορά το 1935, συνεπαίρνει τον αναγνώστη,
ο οποίος μαθαίνει για σημαντικά ιστορικά γεγονότα, όπως την Επανάσταση του
1821, τον «ατυχή» πόλεμο του 1897, καθώς και τον Μακεδονικό Αγώνα.
«Παραμύθι χωρίς όνομα»
Όταν η Πηνελόπη Δέλτα εξέδιδε το δεύτερο αυτό βιβλίο της,
στα 1910, πίσω από τους χαρακτήρες της θεωρήθηκε ότι συμβόλιζε πολιτικά πρόσωπα
και συνέδεε τα γεγονότα της αφήγησης με τα σύγχρονά της ιστορικά γεγονότα,
μπορούμε όμως να πούμε με βεβαιότητα πως έναν αιώνα μετά –στις μέρες μας- το
βιβλίο δεν έχει χάσει διόλου την επικαιρότητά του. Η χώρα των Μοιρολάτρων που
περιγράφεται θυμίζει τις κακοδαιμονίες και κακοτοπιές και της σύγχρονης
Ελλάδας. Όμως, όπως συμβαίνει στα παραμύθια αλλά κάποτε και στην ίδια την
πραγματικότητα, ο γιος του βασιλιά των Μοιρολάτρων, το Βασιλόπουλο, συμβολίζει
το νέο άνθρωπο, που οραματίζεται μια καλύτερη χώρα, που παλεύει, που μάχεται με
πείσμα και πάθος. Και τελικά τα καταφέρνει. Το βιβλίο παραμένει κλασσικό και
επίκαιρο, πρώτα απ’ όλα χάρη στις διαχρονικές αξίες που εκφράζει: αξιοπρέπεια,
ήθος, μαχητικότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου