Τρίτη 7 Αυγούστου 2018

Το «Αγαπώ, ρήμα αμετάβατο» ως μοντερνιστικός οδοδείκτης


Το ειδύλλιο του Μάριο ντε Αντράντε «Αγαπώ, ρήμα αμετάβατο», γραμμένο το 1927, δεν διεκδικεί απλώς μια θέση πρωτοποριακή στη βραζιλιάνικη λογοτεχνία, αλλά θέτει τις βάσεις. Η αντισυμβατική τεχνοτροπία γραφής σε συνδυασμό με τη συγκρατημένα τολμηρή, για την εποχή, θεματική, ενοποιούνται υπό ένα σαρκαστικό, συχνά, κάλυμμα, και συνιστούν την απαρχή του εγχώριου μοντερνισμού, τον οποίο επιτυχώς αποπειράται να υποστασιοποιήσει ο συγγραφέας.

Ο τελευταίος, μέσω της πρωτότυπης διάρθρωσης του κειμένου και τις προσωπικές του επεμβάσεις, εναλλάσσοντας τους αφηγηματικούς χρόνους και πρόσωπα και δημιουργώντας, ηθελημένα, αφηγηματικά κενά, καλεί τον αναγνώστη να αναλάβει δράση, απευθυνόμενος σε αυτόν ευθέως. Με φανερή την πρόθεση πρόκρισης του ρόλου της υποκειμενικότητας και των πολλαπλών, αντικρουόμενων αντιλήψεων για την αλήθεια, ο Αντράντε επιβεβαιώνει: «δεν υπάρχει άτομο ενιαίο και άρτιο στον κόσμο ετούτο, και δεν είμαστε τίποτε περισσότερο από αντινομίες και περιπλοκές».

Ακόμη και ο δοσμένος τίτλος της νουβέλας είναι αμφίσημος. Εύλογα μπορεί να εκλαμβάνεται ως ένα ειδύλλιο που δεν αποτυπώνει την αγάπη προς έναν συγκεκριμένο αποδέκτη, αφού η εργασία της 35χρονης Γερμανίδας Έλζα αποκλείει συναισθηματισμούς και αποκλειστικότητες. Η ερωτική, ωστόσο, θεματική που προβάλλεται και σκανδαλίζει, κάποτε παραμερίζεται. Η Έλζα δείχνει να δένεται με στενούς δεσμούς, όχι μόνο με τον 16χρονο Κάρλους για την ερωτική ικανοποίηση του οποίου έχει προσληφθεί ως γκουβερνάντα στην έπαυλη του Σάο Πάουλο, αλλά διακατέχεται από αληθινό ενδιαφέρον προς όλη την οικογένεια. Θα μπορούσε, επομένως, το «αμετάβατο» αγαπώ του τίτλου να ιδωθεί ως ανιδιοτελής φροντίδα με πρόσημο συλλογικό και όχι εξατομικευμένο, ως ακόμη μία ένδειξη της ρήξης της φαινομενικής με την ενδότερη αλήθεια. Έχει και η Έλζα, όπως και ο καθένας μας, «τις μεγαλοφυείς πράξεις και ιδέες» της.

Ο Μάριο ντε Αντράντε γνέφει εδώ ειρωνικά, ακολουθώντας το βασικό αφηγηματικό ύφος που έχει υιοθετήσει, εκείνο του υπόρρητου στοχασμού και της κοινωνικής κριτικής. Μπορεί να επισημαίνει πως το ανά χείρας έργο αποτελεί μίμηση του γαλλικού ειδυλλίου του Μπερναρντέν ντε Σαιν Πιερ, ο συγγραφέας, όμως, απομακρύνεται από την αμιγή διαγραφή μιας προκλητικής ερωτικής ιστορίας και μας μυεί στον βραζιλιάνικο τρόπο θέασης της ευρωπαϊκής κοινωνικής πραγματικότητας του αρχόμενου 20ού αιώνα, κυρίως με όσα υπαινίσσεται.

Το βιβλίο του Mário de Andrade κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Printa-Ροές, με τη μετάφραση, την εισαγωγή και τις σημειώσεις του Νίκου Πρατσίνη. Περισσότερα στοιχεία για το βιβλίο εδώ.

Περισσότερα βιβλία των εκδόσεων εδώ & εδώ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

"Νότες Λογοτεχνίας"

Πολιτιστικό ιστολόγιο (από το 2009) και ραδιοφωνική εκπομπή (από το 1999) με συνεντεύξεις, αφιερώματα, ρεπορτάζ, απόψεις, ιδέες και θέσεις γύρω από το Βιβλίο, τη Μουσική και το Ελληνικό Τραγούδι, το Θέατρο και τον Κινηματογράφο, τα Εικαστικά και τη Φωτογραφία, τη Θράκη...

Για αποστολές βιβλίων, περιοδικών, μουσικών έργων (LP-CD), καθώς επίσης και για προτάσεις, ιδέες, παρατηρήσεις, επικοινωνήστε μαζί μας: theodosisv@gmail.com

Το blog δεν έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Δημοσιεύονται άρθρα πολιτιστικού και κοινωνικού περιεχομένου και οι κάθε είδους διαφημίσεις απαγορεύονται.

Επιτρέπεται η χρήση και η αναδημοσίευση των άρθρων και των φωτογραφιών, με σαφή αναφορά της πηγής σε ενεργό σύνδεσμο. Υπεύθυνος - Διαχειριστής: Θεοδόσιος Π. Βαφειάδης.