Είναι μεγάλη τιμή για το ιστολόγιό μας να φιλοξενεί μία από τις
σπάνιες συνεντεύξεις του 92χρονου θρακιώτη τενόρου Νίκου Χατζηνικολάου.
Ενός καλλιτέχνη που διέπρεψε, για περισσότερο από είκοσι χρόνια, ως λυρικός
τραγουδιστής και πρωταγωνιστής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Γεννήθηκε το 1922 στο
Διδυμότειχο Έβρου, όπου και μεγάλωσε. Μετά την κατοχή (κατά τη διάρκεια της
οποίας συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση) και έπειτα από την παρότρυνση
των Γιώργου Τσιτσιπάπα και Μανώλη Ανδρόνικου, πηγαίνει στην Αθήνα και συγκεκριμένα
στο "Εθνικό Ωδείο" για να σπουδάσει κλασικό τραγούδι.
Η πορεία του, παρά τις
δυσκολίες που συνάντησε, υπήρξε ανοδική και άκρως εντυπωσιακή. Αγαπήθηκε από
τους συναδέλφους του και από το κοινό που παρακολουθούσε τις παραστάσεις της
"Ε.Λ.Σ.", ενώ οι κριτικές που γράφτηκαν για τις ερμηνείες του ήταν
σχεδόν πάντα διθυραμβικές.
Σήμερα ζει στο Λυκαβηττό με
την αγαπημένη του σύζυγο Άννα Πορετσάνου. Για την προσφορά του η Ελληνική
Πολιτεία του έχει χορηγήσει τιμητική σύνταξη. Τιμήθηκε από το Σύλλογο
Πρωταγωνιστών και από τη Διοίκηση της "Ε.Λ.Σ."και το Μάρτιο του 2009
τιμήθηκε από το Δήμο Αλεξανδρούπολης και την Ένωση Πολιτιστικών Φορέων Έβρου,
για τη συνολική προσφορά του στον πολιτισμό.
Αγαπητέ κ.Χατζηνικολάου, ποια ήταν τα
πρώτα ερεθίσματα για ν’ ασχοληθείτε με τη μουσική; Πότε και πώς καταλάβατε πως
σας έχει δοθεί, ως θεϊκό δώρο, αυτή η σπουδαία φωνή;
Αυτό που με ρωτάτε με πάει χρόνια πίσω. Στα μαθητικά χρόνια του
Δημοτικού, σε κάποια σχολική γιορτή με τα γνωστά επετειακά τραγούδια, ο
δάσκαλος με ξεχώρισε. Στο Γυμνάσιο αργότερα είχα την τύχη να συναντηθώ με το
μακαρίτη το Γιώργο Τσιτσιπάπα, που ήταν ταλέντο μουσικό και που αν και δεν ήταν
καθηγητής στο σχολείο, με ξεχώρισε και με πήρε στη χορωδία του.
Η οικογένειά σας είχε σχέση με τη μουσική;
Πώς αντιμετώπισε το περιβάλλον σας την απόφασή σας να κατεβείτε στην Αθήνα και
ν’ ακολουθήσετε αυτό το δρόμο στη ζωή σας;
Η οικογένεια μου αν και καλλίφωνη δεν είχε
σχέση με τη μουσική. Όμως στάθηκα και πάλι τυχερός, αν και αυτά είναι
λίγο ως πολύ γνωστά. Τότε έδωσε ο Αττίκ μια παράσταση στο σχολείο με
συμμετοχή παιδιών και ο καθηγητής μου πρότεινε εμένα. Το παράδοξο βέβαια είναι
ότι με βάλανε να τραγουδήσω την άρια της Tosca, που μου την είχε μάθει ο
Γιώργος Τσιτσιπάπας. Όσον αφορά την αντιμετώπιση από το περιβάλλον μου, λόγω
των δύσκολων χρόνων και καταστάσεων του πολέμου και του εμφυλίου, έφυγα. Πήρα
μόνος μου την απόφαση να φύγω, να κυνηγήσω το όνειρό μου και να δουλέψω σκληρά
γι’ αυτό.
Ο σπουδαίος αρχαιολόγος Μανώλης Ανδρόνικος
τί ρόλο έπαιξε στη ζωή σας;
Ο Ανδρόνικος ήταν φιλόλογός μου στο σχολείο. Μεγάλη τύχη! Αυτός
ήταν ο πρώτος που πήγα και συνάντησα για να συμβουλευτώ όταν έφυγα με προορισμό
τη Θεσσαλονίκη. Η προτροπή του ήταν να κατέβω στην Αθήνα γιατί ο ορίζοντας στο
χώρο της μουσικής ήταν διευρυμένος εκεί.
Ζήσατε από πρώτο χέρι τα σκληρά χρόνια της
τριπλής κατοχής, αλλά και τις μαύρες μέρες του εμφυλίου πολέμου. Τί θυμάστε και
τί είναι αυτό που θα θέλατε να ξεχάσετε από εκείνη την εποχή;
Η ζωή, κύριε Βαφειάδη, είναι όμορφη και με
τις διακυμάνσεις της. Οι σκληρότητες που αντιμετωπίζαμε τότε από παιδιά, μας
έκανε δυνατούς, αγωνιστές και επίμονους. Από μικροί ξέραμε ότι εμείς παίρνουμε
τη ζωή στα χέρια μας. Πικρές αναμνήσεις, κοινωνικές και συναισθηματικές βεβαίως
υπάρχουν, αλλά είναι λίγο ως πολύ γνωστά. Ας μην επαναλαμβανόμαστε. Δε
χρειάζεται να ξεχάσουμε ό,τι βιώσαμε. Με αυτά ανδρωθήκαμε...
Τί σημαίνει όπερα και λυρικό θέατρο για
εσάς; Τί είναι αυτό που σας έκανε να αγαπήσατε τόσο πολύ αυτό το είδος;
Όπερα… ρωτάτε εμένα που είμαι λυρικός
τραγουδιστής;! Τί άλλο ν' απαντήσω... το απαύγασμα της μουσικής τέχνης…
Αρμονία, μελωδία, πρόζα, ηθοποιία με την ουσιαστική έννοια.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας ρόλος;
Torvatore
"Manrco" και Tosca
"Cavaradossi"
Ποια θεωρείτε πως είναι η σημαντικότερη
στιγμή της πολύχρονης σταδιοδρομίας σας;
Ξεχωρίζω δύο
στιγμές: η πρώτη είναι όταν κρίθηκα από το θέατρο ως μονωδός, από την
απόδοσή μου στην όπερα «LUCIA DI LAMERMOUR». H δεύτερη, χρόνια μετά, από
την ερμηνεία μου στην όπερα «Ελιξίριο» του Έρωτος.
Έχετε ασχοληθεί
με τη σύνθεση μουσικής;
Όχι. Αλλά τους
θαυμάζω πάρα πολύ τους συνθέτες και τους χρωστάμε πολλά.
Έχετε
ερμηνεύσει άλλα είδη μουσικής και τραγουδιού (παραδοσιακό, έντεχνο) ή μείνατε
πιστός και αφοσιωμένος στην κλασική και λόγια μουσική;
Σε επαγγελματικό
επίπεδο έχω ερμηνεύσει μόνο όπερα, αλλά στις παρέες τα μελωδικά τραγούδια του
ελληνικού ρεπερτορίου των σπουδαίων συνθετών μας τα σιγοτραγουδούσαμε.
Ζήσατε πολλές
στιγμές δόξας στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Νιώσατε παραγκωνισμένος κάποια στιγμή;
Και αν ναι, ποια εποχή και γιατί πιστεύετε πως συνέβη αυτό;
Όταν η τέχνη συγκρούεται με τα
πολιτικά πιστεύω είναι κάτι που σε θλίβει...
Ποια είναι η γνώμη σας για τη Μαρία
Κάλλας; Την είχατε γνωρίσει;
Τι να πει κανείς γι’ αυτή τη θεϊκή φωνή;
Και φυσικά την είχα γνωρίσει!
Ξέρω πως παρακολουθείτε παραστάσεις στην
Εθνική Λυρική Σκηνή. Ποιους νεότερους συναδέλφους σας ξεχωρίζετε και ποια είναι
αυτά τα στοιχεία που πρέπει να έχει κατά τη γνώμη σας ένας ερμηνευτής
όπερας για να κάνει μια αξιόλογη καριέρα;
Είναι πολλοί οι αξιόλογοι. Δεν αναφέρομαι
σε ονόματα για να μην αδικήσω κανέναν. Ωστόσο για να έχεις μια αξιόλογη
καριέρα, πρέπει να είσαι πρωταθλητής σε όλα. Δηλαδή μελέτη, άσκηση στη φωνή,
καλή φυσική κατάσταση και ισορροπημένη οικογενειακή ζωή. Δηλαδή το "μέτρον
άριστον" των προγόνων μας.
Κύριε Χατζηνικολάου, ολοκληρώνοντας την
κουβέντα μας, είστε ευχαριστημένος – ικανοποιημένος από την πορεία σας στη ζωή
και την τέχνη;
Όπως ήδη σας απάντησα, ως άνθρωπος του
μέτρου, με την έννοια βέβαια της μη υπερβολής, αυτό που οι αρχαίοι λέγανε ύβρη,
δε μπορεί παρά να είμαι "χορτάτος" και στα δύο. Και ευχαριστώ γι’
αυτό τη σύζυγό μου που με άντεξε και την κόρη μου φυσικά που με προστατεύει με
πολλή αγάπη.
Βιογραφικό
σημείωμα, παραστάσεις και φωτογραφικό υλικό στον παρακάτω σύνδεσμο (μικρό
αφιέρωμα): ΕΔΩ
Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην κόρη του κ.
Χατζηνικολάου, τη δικηγόρο κ. Μάρθα Χατζηνικολάου, για την πολύτιμη βοήθειά της
στο να πραγματοποιηθεί η παραπάνω συνέντευξη και το αφιέρωμα στον εβρίτη
καλλιτέχνη.
19/09/2018: Ο τενόρος Νίκος Χατζηνικολάου απεβίωσε, πλήρης ημερών. Η κηδεία του θα γίνει σε στενό οικογενειακό κύκλο στην ιδιαίτερη πατρίδα του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου