Επανεκδόθηκε το συγκλονιστικό «ΓΚΙΑΚ»

 

Γκιακ: 1. Αίμα, 2. Δεσμός συγγένειας που προκύπτει από κοινή καταγωγή, συγγένεια εξ αίματος, συγγενής εξ αίματος, 3. Φόνος που γίνεται για λόγους εκδίκησης, εκδίκηση, αντεκδίκηση, 4. Φυλή. (αρβανίτικη λέξη)

Εκδόθηκε ξανά η συνταρακτική και πολυβραβευμένη συλλογή διηγημάτων «Γκιακ» του Δημοσθένη Παπαμάρκου (εκδόσεις Πατάκη, Ιούνιος 2020). Το βιβλίο απαρτίζεται από οκτώ πολύ καλογραμμένες ιστορίες-προφορικές λαϊκές αφηγήσεις σε αρβανίτικο ιδίωμα και μια εξαιρετική παραλογή που προσιδιάζει στο δημοτικό τραγούδι. Όλες οι διηγήσεις σχετίζονται με το στρατιωτικό μέτωπο στη Μικρά Ασία και τον οδυνηρό αντίκτυπο που επιφυλάσσει στη ζωή όσων βρέθηκαν σ' αυτό. Οι σοκαριστικές ιστορίες αγγίζουν τις πιο σκοτεινές πλευρές του ανθρώπου, φτάνοντας έως την άκρατη βιαιότητα που κρύβει πάντα μια πολεμική σύρραξη.

Στρατιώτες που εκδικούνται για τον θάνατο της αδελφής τους και εκμυστηρεύονται ύστερα τις πράξεις τους: «Αυτή είν’ η αλήθεια όμως. Ούτε περηφανεύομαι ούτε ντρέπομαι. Εγώ έκανα αυτό που έκρινα για τη δικιά μ’ οικογένεια. Εσύ κρίνεις για τη δικιά σ’», στρατιώτες που προδίδουν την αγαπημένη τους νομίζοντας πως την έχασαν: «Με τιμώρησε ο Θεός, Γούσια, μου είπε, γιατί ο άντρας δεν κάνει να δίνει δυο φορές λόγο για το ίδιο πράμα», στρατιώτες που ανελέητα σφάγιασαν γυναίκες και παιδιά: «έρχετ’ ο πατέρα μ’ από κοντά κι ουδέ να μ’ ακουμπήσει, μόνο στέκει στο ένα μέτρο και μου λέει, Αργύρη, πόσο αίμα αθώων έχεις χύσει, παιδάκι μ’;». Γιατί μέσα στη δίνη ενός αδυσώπητου πολέμου «καθαρός δεν είν’ κανένας, μοναχά ο άπραγος». 

Διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο: «Γκιακ» θα πει αίμα, δεσμός συγγένειας, φόνος για λόγους εκδίκησης, φυλή. Οι ήρωες στα διηγήματα του Παπαμάρκου, στρατιώτες που πολέμησαν στα άγρια πεδία των μαχών στη Μικρά Ασία, επιστρέφουν οριστικά αλλαγμένοι στον τόπο τους στη Λοκρίδα. Καθορισμένοι από ό,τι οφείλουν να κάνουν για την τιμή της κοινότητας, σύμφωνα με τον βαρύ νόμο του αίματος στο αυστηρό εθιμικό δίκαιο της κλειστής κοινωνίας τους, γίνονται θύτες και είναι ταυτοχρόνως θύματα. Αποσιωπημένα εγκλήματα και τραύματα, καταστροφή και αφανισμός, βιασμοί και δολοφονίες, στοιχειά και δαίμονες, ηθικές δοκιμασίες – ιστορίες ανομολόγητων πράξεων, στην προφορική γλώσσα του ρουμελιώτικου ιδιώματος, που εντέλει οδηγούν, έστω βίαια, τους ήρωες σε σύγκρουση με την κοινότητά τους και στην αναθεώρηση της ταυτότητάς τους. 

Η συλλογή απέσπασε το Βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη - Ακαδημία Αθηνών και το Βραβείο Διηγήματος - Νουβέλας του λογοτεχνικού περιοδικού "Ο Αναγνώστης".

 

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα: 

Ο Δημοσθένης Παπαμάρκος γεννήθηκε στη Μαλεσίνα Λοκρίδας το 1983. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα "Η αδελφότητα του πυριτίου", Αρμός 1998 (Βραβείο Νεανικός Ικαρομένιππος), "Ο τέταρτος ιππότης", Κέδρος 2001 και τις συλλογές διηγημάτων "ΜεταΠοίηση", Κέδρος 2012 και "Γκιακ", Αντίποδες, 2014 (Βραβείο Ιδρύματος Πέτρου Χάρη Ακαδημίας Αθηνών και Βραβείο Διηγήματος/Νουβέλας περιοδικού www.oanagnostis.gr, 2015). Είναι υποψήφιος διδάκτορας Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Τον Μάρτιο του 2015 ήταν προσκεκλημένος συγγραφέας στην εκπομπή της ΝΕΡΙΤ, "Βιβλία στο κουτί", με αφορμή την επιτυχία του βιβλίου του "Γκιακ". Διηγήματα και ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά (ανθολογία "Austerity Measures", Penguin, 2016), στα γαλλικά και στα ρωσικά.