Το "Ήρωες και Αντιήρωες" είναι το έκτο βιβλίο της Διδώς Σωτηρίου (1909-2004) που εκδίδεται μετά το θάνατό της. Από τον τεράστιο όγκο του αρχείου της -όπως μας ενημερώνει στον πρόλογο του βιβλίου, ο ανιψιός και υπεύθυνος του αρχείου της, Νίκος Μπελογιάννης- αναμένεται να προκύψουν τουλάχιστον δύο ακόμα βιβλία. Είναι επίσης η δεύτερη συλλογή διηγημάτων της μετά το "Τυχαίο συναπάντημα" (Κέδρος, 2004). Σε σχέση με την πρώτη συλλογή, όπου υπήρχαν επτά δημοσιευμένα και εννέα αδημοσίευτα διηγήματα, στην παρούσα μόνο ένα διήγημα είναι δημοσιευμένο. Τα υπόλοιπα εκδίδονται για πρώτη φορά σ' αυτόν τον καλαίσθητο τόμο, από τις Εκδόσεις Κέδρος. Πρόκειται για 30 συνολικά διηγήματα που καλύπτουν 60 χρόνια (1931-1991) και παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Παρακάτω, ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το «Γράμμα από τα παλιά» και στο τέλος το κείμενο του ιστορικού Μενέλαου Χαραλαμπίδη, από την ομιλία του στην παρουσίαση του βιβλίου.
Η Σχολή Γυναικείας Μορφώσεως, που αργότερα της είχαν δώσει οι ιδιοκτήτες τον πομπώδη τίτλο Ακαδημία Γυναικείας Μορφώσεως, δεν ήταν ούτε ανώτερη ούτε μέση ούτε καν παιδεία. Ήταν μια κερδοφόρα επιχείρηση, που δημιούργησαν στη δεκαετία του ’20, με πελατεία κακομαθημένα πλουσιοκόριτσα που οι γονείς τους τα προόριζαν για νυφοπάζαρα περιωπής.
Διδάσκονταν σ’ αυτή την ακαδημία ό,τι χρειάζονταν τα κορίτσια της «καλής τάξης» – γαλλικά, αγγλικά, πιάνο, χορό, ζωγραφική, λίγα πασαλείμματα ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας, ιστορία της Τέχνης, γυμναστική, υγιεινή, κεντήματα και μαθήματα μαγειρικής, «Πώς να ικανοποιείτε τον στόμαχον του μέλλοντος συζύγου με γαργαλιστικά εδέσματα...», όπως έλεγε και η στρουμπουλή καθηγήτρια των οικοκυρικών κυρία Φούλα.
Τα περισσότερα κορίτσια την ανέχονταν αυτή την υποβαθμισμένη ψευτοπαιδεία. Ήταν όμως και κάμποσα άλλα, θύματα του συντηρητισμού των γονιών και των κηδεμόνων τους, που τα τραβούσαν από το κλασικό γυμνάσιο, για να πάψουν να ονειρεύονται πανεπιστημιακές και άλλες ανώτερες σπουδές, κι ας είχαν και μυαλό και θέληση για κάτι καλύτερο.
"Τα διηγήματα του βιβλίου μάς δείχνουν μια ζωή πλούσια σε εμπειρίες. Μα πώς να μην είναι η ζωή της Διδώς Σωτηρίου πλούσια σε εμπειρίες. Έζησε την Μικρασιατική Καταστροφή και την προσφυγιά, τα δύσκολα χρόνια του Μεσοπολέμου, τα ακόμα πιο δύσκολα της Κατοχής, των Δεκεμβριανών και του Εμφυλίου και μετά τις διώξεις των μετεμφυλιακών κυβερνήσεων, τις διώξεις των Αριστερών που κράτησαν τριάντα ολόκληρα χρόνια, μέχρι την πτώση της Χούντας το 1974.
Μπορεί την ίδια περίοδο να την έζησαν και πολλοί άλλοι, όμως δεν είχαν όλοι και όλες τον ίδιο πλούτο εμπειριών να μας μεταφέρουν. Εδώ η διαφορά έχει να κάνει με την προσωπική εμπλοκή. Δεν αρκεί να έχεις ζήσει σε μια περίοδο όπου συνέβησαν κοσμοϊστορικά γεγονότα. Αυτό που μετρά είναι ο βαθμός εμπλοκής σου σε αυτά. Ήσουν από αυτούς που έδρασαν ή από αυτούς έμειναν αμέτοχοι; Η Σωτηρίου ήταν από αυτούς που έδρασαν, ήταν μορφωμένη, έγραφε υπέροχα, ήταν έξυπνη και έτσι μας έδωσε εξαιρετικά πράγματα, όπως αυτή η συλλογή διηγημάτων".
Παρακάτω, ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το «Γράμμα από τα παλιά» και στο τέλος το κείμενο του ιστορικού Μενέλαου Χαραλαμπίδη, από την ομιλία του στην παρουσίαση του βιβλίου.
Η Σχολή Γυναικείας Μορφώσεως, που αργότερα της είχαν δώσει οι ιδιοκτήτες τον πομπώδη τίτλο Ακαδημία Γυναικείας Μορφώσεως, δεν ήταν ούτε ανώτερη ούτε μέση ούτε καν παιδεία. Ήταν μια κερδοφόρα επιχείρηση, που δημιούργησαν στη δεκαετία του ’20, με πελατεία κακομαθημένα πλουσιοκόριτσα που οι γονείς τους τα προόριζαν για νυφοπάζαρα περιωπής.
Διδάσκονταν σ’ αυτή την ακαδημία ό,τι χρειάζονταν τα κορίτσια της «καλής τάξης» – γαλλικά, αγγλικά, πιάνο, χορό, ζωγραφική, λίγα πασαλείμματα ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας, ιστορία της Τέχνης, γυμναστική, υγιεινή, κεντήματα και μαθήματα μαγειρικής, «Πώς να ικανοποιείτε τον στόμαχον του μέλλοντος συζύγου με γαργαλιστικά εδέσματα...», όπως έλεγε και η στρουμπουλή καθηγήτρια των οικοκυρικών κυρία Φούλα.
Τα περισσότερα κορίτσια την ανέχονταν αυτή την υποβαθμισμένη ψευτοπαιδεία. Ήταν όμως και κάμποσα άλλα, θύματα του συντηρητισμού των γονιών και των κηδεμόνων τους, που τα τραβούσαν από το κλασικό γυμνάσιο, για να πάψουν να ονειρεύονται πανεπιστημιακές και άλλες ανώτερες σπουδές, κι ας είχαν και μυαλό και θέληση για κάτι καλύτερο.
"Τα διηγήματα του βιβλίου μάς δείχνουν μια ζωή πλούσια σε εμπειρίες. Μα πώς να μην είναι η ζωή της Διδώς Σωτηρίου πλούσια σε εμπειρίες. Έζησε την Μικρασιατική Καταστροφή και την προσφυγιά, τα δύσκολα χρόνια του Μεσοπολέμου, τα ακόμα πιο δύσκολα της Κατοχής, των Δεκεμβριανών και του Εμφυλίου και μετά τις διώξεις των μετεμφυλιακών κυβερνήσεων, τις διώξεις των Αριστερών που κράτησαν τριάντα ολόκληρα χρόνια, μέχρι την πτώση της Χούντας το 1974.
Μπορεί την ίδια περίοδο να την έζησαν και πολλοί άλλοι, όμως δεν είχαν όλοι και όλες τον ίδιο πλούτο εμπειριών να μας μεταφέρουν. Εδώ η διαφορά έχει να κάνει με την προσωπική εμπλοκή. Δεν αρκεί να έχεις ζήσει σε μια περίοδο όπου συνέβησαν κοσμοϊστορικά γεγονότα. Αυτό που μετρά είναι ο βαθμός εμπλοκής σου σε αυτά. Ήσουν από αυτούς που έδρασαν ή από αυτούς έμειναν αμέτοχοι; Η Σωτηρίου ήταν από αυτούς που έδρασαν, ήταν μορφωμένη, έγραφε υπέροχα, ήταν έξυπνη και έτσι μας έδωσε εξαιρετικά πράγματα, όπως αυτή η συλλογή διηγημάτων".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου