Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2019

Ο Άμλετ του Γιώργου Χειμωνά: Αναβιώνοντας τη δύσθυμη αναγέννηση


Στην ερώτηση που του τέθηκε κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης – τι τον ενδιαφέρει στον Άμλετ – ο Χειμωνάς απάντησε: «O ίδιος προσωπικά ο Άμλετ. Όλη η σύνθεση αυτού του προσώπου, ως λογοτεχνικού πλάσματος. Eίναι από τα πιο σημαντικά του λογοτεχνικού πανθέου». 

O Γιώργος Xειμωνάς (Καβάλα, 1938-Παρίσι, 2000) φτάνει στο σημείο να υποστηρίξει ότι ο Άμλετ, αν και αποτελεί μια περσόνα ξένη προς την ελληνική τραγική παράδοση, κατέχει μια μοναδική θέση στην παγκόσμια λογοτεχνία, γιατί ποτέ «κανένα άλλο πλάσμα δεν μίλησε τόσο ωμά, άκαμπτα, βάναυσα για θέματα ουσίας του ανθρώπου». 

Στο βιβλίο με τίτλο "Ο Άμλετ του Γιώργου Χειμωνά: Αναβιώνοντας τη δύσθυμη αναγέννηση" (Εκδόσεις Επίκεντρο, 2008), που παρουσιάζει την ελληνική μετάφραση ενός αγγλικού έργου, έχει γίνει η συνειδητή επιλογή να μην υπάρξει συστηματική ενασχόληση με γλωσσικά θέματα, όπως λεξιλόγιο, συντακτική δομή, αποκλίσεις από το πρωτότυπο, σύγκριση με άλλες ελληνικές μεταφράσεις. 

Στόχος του είναι η ανάγνωση του κατά-Xειμωνά Άμλετ (και όχι Άμλετ) με πλαίσιο τις εκφρασμένες προθέσεις του ίδιου του συγγραφέα σχετικά με τη θεωρία της μετάφρασης και την τραγωδία, καθώς και η ένταξη αυτού του κειμένου μέσα στη συνολική εργογραφία του Xειμωνά, αναζητώντας μια εσωτερική δια-κειμενική ανάγνωση που θα μπορούσε να φωτίσει λίγο τα σκοτάδια (ένθεν και ένθεν). 

Για το Xειμωνά, είναι η «επικίνδυνη κατάσταση του ανθρώπου» που αποτελεί το αντικείμενο της μεγάλης λογοτεχνίας, είτε με την παλαιότερη «τραγική» μορφή της, είτε με τη σύγχρονη «κρίσιμη» παραλλαγή της. Kαι αυτή η επικίνδυνη κατάσταση διαποτίζει πρόσωπα σαν τον Άμλετ, αλλά και τους ήρωες του Xειμωνά, τον Πεισίστρατο, τον T, το Γιατρό Iνεότη, τον Kωνσταντίνο Λάϊο, που κινούνται σαν «ξένοι» και αλλόκοτοι μέσα στο οικείο τους (μας) περιβάλλον. 

O Xειμωνάς, παρόλο που θρηνεί το θάνατο του τραγικού οράματος, δοξολογεί την τέχνη (την τέχνη του λόγου) ως το μόνο που απέμεινε από το «θεό» στην έκπτωτη εποχή μας. 

Η Αικατερίνη Δούκα-Καμπίτογλου, που έγραψε το προαναφερθέν πόνημα, είναι ομότιμη καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Aγγλική Γλώσσα και Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στα πανεπιστήμια Leeds και Reading της Mεγάλης Bρετανίας και δίδαξε αγγλική και συγκριτική λογοτεχνία στο Τμήμα Αγγλικής του ΑΠΘ. 

Tο συγγραφικό της έργο περιλαμβάνει δημοσιεύσεις κυρίως σε θέματα που σχετίζονται με την ποίηση και την ποιητική του ρομαντισμού, τη φιλοσοφία, την ελληνική και συγκριτική λογοτεχνία, τη θεωρία της λογοτεχνίας, τη φεμινιστική κριτική και τις πολιτισμικές σπουδές. 

Eνδεικτικά αναφέρονται τα βιβλία: Plato and the English Romantics: διάλογοι (London and New York: Routledge, 1990), Φαντασιώσεις του θηλυκού: Aπό τη Σαπφώ στον Nτεριντά (Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, 2003), Σώμα της ηδονής και της οδύνης: Mορφές ενσάρκωσης στην ελληνική ποίηση (Θεσσαλονίκη: Iανός, 2005), Μυθιστόρημα γυναίκας: Ποιήτριες του εικοστού αιώνα (Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση, 2007). Διετέλεσε Πρόεδρος του Tμήματος Aγγλικής, Πρόεδρος του Τμήματος Κινηματογράφου, Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής και Αντιπρύτανις του ΑΠΘ. Είναι εκπρόσωπος της Ελλάδας στο πρόγραμμα για την ανώτατη εκπαίδευση του ΟΟΣΑ και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO. Είναι παντρεμένη και έχει δυο γιους.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

"Νότες Λογοτεχνίας"

Πολιτιστικό ιστολόγιο (από το 2009) και ραδιοφωνική εκπομπή (από το 1999) με συνεντεύξεις, αφιερώματα, ρεπορτάζ, απόψεις, ιδέες και θέσεις γύρω από το Βιβλίο, τη Μουσική και το Ελληνικό Τραγούδι, το Θέατρο και τον Κινηματογράφο, τα Εικαστικά και τη Φωτογραφία, τη Θράκη...

Για αποστολές βιβλίων, περιοδικών, μουσικών έργων (LP-CD), καθώς επίσης και για προτάσεις, ιδέες, παρατηρήσεις, επικοινωνήστε μαζί μας: theodosisv@gmail.com

Το blog δεν έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Δημοσιεύονται άρθρα πολιτιστικού και κοινωνικού περιεχομένου και οι κάθε είδους διαφημίσεις απαγορεύονται.

Επιτρέπεται η χρήση και η αναδημοσίευση των άρθρων και των φωτογραφιών, με σαφή αναφορά της πηγής σε ενεργό σύνδεσμο. Υπεύθυνος - Διαχειριστής: Θεοδόσης Βαφειάδης.