Η Κριτική ως «καθαρός ορίζοντας διαλόγου με τη λογοτεχνική δημιουργία»

Η κριτική σκέψη δεν απαντάται συχνά, είναι αναμφιβόλως σπάνια, 

και η κατοχή του πλήθους των ιδιοτήτων που τη συνιστούν είναι μία 

από τις υψηλότερες διακρίσεις. Επομένως, δε μπορούμε 

να θεωρήσουμε ότι ο καθένας μπορεί να ασκήσει κριτική. 

Henry James

Ο Δημήτρης Ραυτόπουλος, όχι μόνο δικαιούται να ασκεί κριτική, αλλά αποτελεί σπάνια περίπτωση κριτικής οξύνοιας. Με τις διεισδυτικές και παρεμβατικές διατυπώσεις του, υποστασιοποιήθηκε και ο βαρυσήμαντος τόμος «Κριτική της Κριτικής», όπου με τρόπο αναστοχαστικό και χωρίς δογματικό βάρος, αποτυπώνονται οι δημιουργικές του ενστάσεις για τον τρόπο που ερμηνεύθηκε η λογοτεχνική σοδειά κορυφαίων Ελλήνων δημιουργών.

Πρόκειται για μια διαφωτιστική περιδιάβαση στην κριτική διαδικασία και την εμπλοκή της με την υποκειμενική κρίση, η οποία τροφοδοτεί κι ενέχει λάθη, ελλείψεις ή παραγεμίσματα, και, φυσικά, παρερμηνείες. Παρά τον κοινό λειτουργικό σκοπό τους, ο συγγραφέας στοχεύει στον διαχωρισμό της κριτικής από την προσωπική κρίση, ή καλύτερα, στην αποφυγή του εξ’ ολοκλήρου επισφαλούς χαρακτήρα της πρώτης, αφού η «η κριτική έχει να προτάξει την οξυδέρκεια και την ετοιμότητα, το ήθος και την ποιότητα του λόγου που κρίνει την κρίση».

Ως επιστέγασμα μιας πολυετούς ερευνητικής εργασίας, 21 δοκιμιακά κείμενα συγκροτούν τον τρέχοντα τόμο, σφυγμομετρώντας τις κριτικές αποτιμήσεις του πανοράματος της νεοελληνικής λογοτεχνίας, κι εξετάζοντας στιγμές κριτικής παρερμηνείας και στρεβλώσεων απέναντι σε ποιητές και συγγραφείς (Καβάφη, Καρυωτάκη, Παπαδιαμάντη, Καραγάτση, Τσίρκα, Δ. Χατζή, Λασκαράτο). Σημαντικό βάρος αποκτά το ότι ο Ραυτόπουλος αποφεύγει συνειδητά την τελεσίδικη συμπερασματολογία και τις ολιστικές αντικρούσεις και προκρίνει σε κάθε βήμα την (αυτο)κριτική ικανότητα, προκειμένου ο κριτικός λόγος να μπορεί να χαρακτηριστεί «υποκειμενικώς αντικειμενικός» και να κατέχει έναν ικανοποιητικό βαθμό εγκυρότητας.

Ο αντισυμβατικός κριτικός και δοκιμιογράφος, κατέθεσε ένα ιδιαίτερης σημασίας πόνημα. Έναν πολύτιμο κριτικό οδοδείκτη για τους φιλολόγους - ερευνητές, οι οποίοι αναζητούν έναν ουσιαστικά αρθρωμένο κριτικό λόγο, αλλά και για όσους αναγνώστες της νεοελληνικής λογοτεχνίας ενδιαφέρονται για μια κριτική επισκόπησή της. Είναι αξιοζήλευτη η προσπάθεια του Ραυτόπουλου για μιαν ελεύθερη και αντιδογματική κριτική έρευνα, για έναν ακόμη λόγο: Την υποδειγματική σχηματοποίηση των επιχειρημάτων του μέσω και της σπάνιας δύναμης του τρόπου γραφής του.

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg, περισσότερα βιβλία των οποίων μπορείτε να δείτε εδώ.