Συζητώντας «χωρίς μαγνητόφωνο» με σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες

Μόλις κυκλοφόρησαν οι συνεντεύξεις που έκανε η δημοσιογράφος Σταυρούλα Παπασπύρου τα τελευταία τριάντα χρόνια, με 31 λογοτέχνες. Συνεντεύξεις με τον θεατρικό συγγραφέα Ιάκωβο Καμπανέλλη, ποιητές όπως τον Τίτο Πατρίκιο και τον Μιχάλη Γκανά, και κυρίως πολλούς πεζογράφους. Από τον Βαλτινό και τον Βασιλικό, μέχρι τον Ξανθούλη και τον Μάρκαρη. Σχεδόν όλες οι συνεντεύξεις έγιναν με αφορμή την έκδοση κάποιου βιβλίου, όπως είναι φυσικό, αλλά στις περισσότερες συζητήσεις δε μένει απαρατήρητη η τρέχουσα κοινωνική και πολιτικοοικονομική κατάσταση της χώρας.

Έτσι, λοιπόν, όσοι δεν τις είχαμε διαβάσει όταν δημοσιεύτηκαν στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία ή και σε άλλα έντυπα, μας δίνεται μιαν ευκαιρία με το ανά χείρας βιβλίο, να θυμηθούμε τη γνώμη που κατά καιρούς εξέφραζαν οι λογοτέχνες για την τρέχουσα επικαιρότητα, πέρα από τις αναφορές στο εκάστοτε έργο τους.

Το ''Χωρίς μαγνητόφωνο'' είναι αφιερωμένο στον Βαγγέλη Ραπτόπουλο και ο δοσμένος τίτλος σχετίζεται με το γεγονός πως η Παπασπύρου έκανε συνεντεύξεις (μετά την «επεισοδιακή» συνάντηση με τη Διδώ Σωτηρίου, η οποία κακώς δεν περιλαμβάνεται στο βιβλίο) κρατώντας σημειώσεις, πράγμα που την ωθούσε, όπως γράφει στον πρόλογό της, να καταγράφει τα ουσιώδη από κάθε συνομιλία, να τα βάζει σε τάξη, και τελικά να «σκηνοθετεί» το τελικό κείμενο σαν μια ιστορία!

Κάτι που θα μπορούσε να το κάνει και απομαγνητοφωνώντας τη συνέντευξη, προκειμένου να αποτυπωθεί στο ακέραιο η συνομιλία και να ακολουθήσουν ύστερα ψύχραιμες και χωρίς βιασύνη σημειώσεις. Η ουσία ποια είναι; Έχει λόγο ύπαρξης το συγκεκριμένο βιβλίο; Κατά τη γνώμη μου, νομίζω πως ναι, αν και θα ήθελα να εμπλουτιστεί περισσότερο με τωρινά σχόλια και απόψεις της πολιτιστικής συντάκτριας για τους συγγραφείς και το έργο τους ή να είχαν προστεθεί -αν και εφόσον υπήρχαν στο προσωπικό της αρχείο- και κάποιες αδημοσίευτες, ίσως, συνεντεύξεις ακριβοθώρητων λογοτεχνών… και σίγουρα όχι, για παράδειγμα, του Τατσόπουλου ή της Ζέη, που έχουν μιλήσει σε όλους και για όλα.

Επιτρέψτε μου την παράθεση δύο αποσπασμάτων:

Σ.Π.: Και κάτι τελευταίο. Έχετε απωθημένα;

Θ.Βαλτινός: Πολλά. Που ν’ αρχίσει και που να τελειώσει κανείς. Κατ’ αρχάς, κανένας συγγραφέας δεν θα μπορούσε να μην έχει απωθημένα, όπως και κανένας άνθρωπος εξάλλου. Απλουστεύοντας, θα έλεγα πως υπάρχει κάτι νοσηρό σ’ αυτή την ενασχόληση. Αν με έφτανε η ζωή μου όπως είναι, δεν θα ήθελα να κάνω κάτι άλλο. Συχνά όταν πηγαίνω στο χωριό μου στην Πελοπόννησο, μέσα στην τόση γαλήνη, σ’ αυτή τη διαύγεια του φωτός, στην ησυχία, δεν έχω διάθεση να κάνω τίποτα. Αν είναι κανείς εντάξει με τον εαυτό του, γιατί να γράφει, γιατί να κάνει τέχνη; Αυτή είναι για να καλύπτει απωθημένα και ελλείψεις…

Σ.Π.: Τι άλλο ονειρευόσασταν μικρός στην Αλεξανδρούπολη; Πιστεύατε ότι ήσασταν κι εσείς κατά κάποιον τρόπο προικισμένος; Τι μαγικό είχε η παιδική σας ηλικία ώστε να επανέρχεστε διαρκώς σ’ αυτήν;

Γ.Ξανθούλης: Ένα παντεσπάνι είναι η παιδική μου ηλικία. Ένα παντεσπάνι που κατά καιρούς το μουσκεύω. Έχετε ακούσει που λένε: «το παιδί είναι πολύ έξυπνο αλλά κάτι δεν πάει καλά;»; Τέτοιο παιδί ήμουν. Φαντασιόπληκτο και φαντασμένο. Ήμουν ένας πολύ σπουδαίος παρατηρητής. Με μεγάλο θαυμασμό, καχυποψία και ζήλια, παρακολουθούσα τους βασιλόπαιδες να χορεύουν στα μέρη μας εθνικούς χορούς. Είχαμε μια περίεργη έπαρση εκεί πάνω, όχι μόνο το σόι μου, όλη η περιοχή. Συμπεριφερόμαστε σαν αστοί. Βιώναμε μια τρομαχτική απομίμηση ζωής.

Δελτίο τύπου και βιογραφικό σημείωμα:

Πορτρέτα και συνεντεύξεις σημαντικών ελλήνων συγγραφέων από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 ώς τις μέρες μας. Ένα ταξίδι στις μεταμορφώσεις της Ελλάδας κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια, μέσα από τα έργα, τη δημόσια στάση και το λόγο δημιουργών. Μιλούν οι Χρήστος Βακαλόπουλος, Θανάσης Βαλτινός, Βασίλης Βασιλικός, Ρέα Γαλανάκη, Γιώργης Γιατρομανωλάκης, Μιχάλης Γκανάς, Θεόδωρος Γρηγοριάδης, Σωτήρης Δημητρίου, Μάρω Δούκα, Ζυράννα Ζατέλη, Άλκη Ζέη, Νίκος Θέμελης, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Ιωάννα Καρυστιάνη, Μένης Κουμανταρέας, Ηλίας Μαγκλίνης, Πέτρος Μάρκαρης, Δημήτρης Νόλλας, Γιάννης Ξανθούλης, Χρήστος Οικονόμου, Νίκος Παναγιωτόπουλος, Αλέξης Πανσέληνος, Τίτος Πατρίκιος, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Έρση Σωτηροπούλου, Φαίδων Ταμβακάκης, Πέτρος Τατσόπουλος, Γιάννης Τσίρμπας, Ευγενία Φακίνου, Διονύσης Χαριτόπουλος, Νίκος Χουλιαράς.

H Σταυρούλα Παπασπύρου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και μέσα επικοινωνίας στο Παρίσι. Πολιτιστική συντάκτρια από το 1987, έχει εργαστεί στις εφημερίδες Η Αυγή και Ελευθεροτυπία, σε περιοδικά (Το Τέταρτο, Αντί, Μετρό, Σινεμά, ΜΕΝ, Vogue) και σε τηλεοπτικές εκπομπές (Βιβλιόραμα, Άξιον Εστί, Έχει γούστο), καλύπτοντας κυρίως το ρεπορτάζ βιβλίου. Τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται με το lifo.gr.

Για περισσότερα βιβλία των Εκδόσεων Πόλις εδώ.