Τρίτη 3 Νοεμβρίου 2020

"Γκογκί" [Μνήμη] - Οι Ρομά από την Πόλη στην Ελλάδα


Από τις "Εκδόσεις Άπαρσις" κυκλοφόρησε προσφάτως ένα άκρως ενδιαφέρον βιβλίο, ένα σπάνιο και συλλεκτικό ντοκουμέντο ιστορίας-γλώσσας και παραδόσεων! Με την υπογραφή των Νίκου Μπατζαλή και Κωνσταντίνου Χηνά και με πρόλογο από την φιλόλογο Θεώνη Μαρτζάκλη.

Το πρώτο μέρος αποτελεί μια αναφορά στη ζωή και τις παραδόσεις των τσιγγάνων, έτσι όπως ζωντανεύουν από τις αφηγήσεις των ίδιων. Το δεύτερο μέρος του βιβλίου αποτελεί μια λεξικογραφική αναφορά βασικών λέξεων που αποτελούν τα σωζόμενα και ζωντανά στοιχεία της γλώσσας, τα οποία συνοδεύονται από την ελληνική τους μετάφραση, καθώς και με υποδείξεις για την ορθή προφορά τους. Για πρώτη φορά καταγεγραμμένο λεξικό της γλώσσας των Ρομά στα νέα ελληνικά και βασικές αρχές γραμματικής! 

Ρομά ή Ρόμ ποιοί είναι τελικά; "Πιρ τα ντικ γιεκε μανούσσες"... Περπάτα και κοίτα έναν άνθρωπο.... 

Δύο Έλληνες τσιγγάνοι έγραψαν, ερεύνησαν, μάζεψαν σπάνιο αδημοσίευτο φωτογραφικό υλικό από τους προγόνους τους στην Κωνσταντινούπολη μέχρι σήμερα, κατέγραψαν τις λέξεις της Ρομανί τσιπ στα νέα ελληνικά μαζί με κανόνες γραμματικής, τιμώντας τις ρίζες και τις παραδόσεις τους, θέλοντας να δείξουν την "αθέατη" πλευρά, την άλλη πλευρά των τσιγγάνων στην Ελλάδα. 

O Νίκος Μπατζαλής γεννήθηκε στις 14-1-1970 στον Πύργο της Ηλείας. Λόγω της εργασίας του πατέρα του -πλανόδιος έμπορος- φοίτησε στις έξι τάξεις του δημοτικού σε 8 διαφορετικά σχολεία: Αμαλιάδα, Λαμία, Ηράκλειο Κρήτης, Αγρίνιο, κ.α. Από τότε και όπου κι αν φοίτησε, κέρδισε δασκάλους και συμμαθητές με το χαρακτήρα και τις επιδόσεις του. Στο Γυμνάσιο τα πράγματα ήταν καλύτερα. Ξεκίνησε την πρώτη στη Νέα Ιωνία Βόλου και την ολοκλήρωσε στο 3ο Γυμνάσιο Αμαλιάδας. Το καλοκαίρι του 1984 η οικογένεια του μετακομίζει στο Άργος, αφού ο πατέρας του εργάζεται πια στη λαϊκή αγορά. Ολοκληρώνει τη βασική εκπαίδευση και αναγκάζεται να μπει στη βιοπάλη. Το 1990 αρχίζει να εργάζεται με δικιά του άδεια στις λαϊκές αγορές του νόμου Ηλείας. Αν και παντρεμένος με την κ. Ευθυμία, ξεκινά να φοιτά στο Εσπερινό Λύκειο της πόλης, το οποίο ολοκληρώνει με βαθμό άριστα 18,9 μέσο όρο. Έχει στο ενεργητικό του πλούσια συνδικαλιστική και κοινωνική δράση. Την περίοδο 1998-2004, διατέλεσε γραμματέας του συλλόγου πωλητών λαϊκών αγορών νομού Ηλείας, γραμματέας της εργατικής επιτροπής του Ι.Ν. Αγίας Άννας Αμαλιάδας, γραμματέας του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων του 2ου Δημοτικού Αμαλιάδας, γραμματέας της ποδοσφαιρικής ομάδας Πάνθηρες Αμαλιάδας και γραμματέας του συλλόγου Ελλήνων Ρομά Αμαλιάδας. Αρθρογραφεί απ' το 1992 στον τοπικό τύπο του νομού Ηλείας ιδιαίτερα με άρθρα για τα ήθη και έθιμα και τσιγγάνων. Έχει αρκετές φορές σηκώσει τη φωνή του σε ρατσιστικά φαινόμενα σε βάρος της πολιτισμικής ομάδας των ρομά-τσιγγάνων. Έχει ιδιαίτερη αγάπη για την Κωνσταντινούπολη, αφού είναι πρόσφυγας 3ης γενιάς.

Ο Κωνσταντίνος Χηνάς γεννήθηκε το 1962 στο Αίγιο Αχαΐας. Είναι αυτοδίδακτος. Μεγάλωσε σε δύσκολες συνθήκες καθώς έμεινε ορφανός από πατέρα στην τρυφερή ηλικία των 4 χρόνων. Ακολούθησε από νωρίς το δρόμο της βιοπάλης προκειμένου να βοηθήσει την χήρα μάνα του. Μεγαλώνοντας διάβαζε την Καινή Διαθήκη που ιδιαίτερα τον συγκίνησε. Η αγάπη του για τον Θεό τον οδήγησε να μάθει βυζαντινή μουσική στην εκκλησιαστική σχολή Αγίου Τρύφωνος, προκειμένου να υμνήσει τον Θεό και Κύριό του με δάσκαλο τον κύριο Γεώργιο Παπαγεωργίου. Επειδή πάντα είχε ανησυχίες για την άγνωστη μέχρι στιγμής ιστορία των χριστιανών τσιγγάνων που έφυγαν το 1922 από την Κωνσταντινούπολη και επειδή είχε βιωματικές εμπειρίες από τους Κωνσταντινοπολίτες παππούδες του, προσπάθησε να τις μεταφέρει από τη λήθη στο φως της ιστορίας. Σήμερα είναι απόφοιτος στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Αμαλιάδας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

"Νότες Λογοτεχνίας"

Πολιτιστικό ιστολόγιο (από το 2009) και ραδιοφωνική εκπομπή (από το 1999) με συνεντεύξεις, αφιερώματα, ρεπορτάζ, απόψεις, ιδέες και θέσεις γύρω από το Βιβλίο, τη Μουσική και το Ελληνικό Τραγούδι, το Θέατρο και τον Κινηματογράφο, τα Εικαστικά και τη Φωτογραφία, τη Θράκη...

Για αποστολές βιβλίων, περιοδικών, μουσικών έργων (LP-CD), καθώς επίσης και για προτάσεις, ιδέες, παρατηρήσεις, επικοινωνήστε μαζί μας: theodosisv@gmail.com

Το blog δεν έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Δημοσιεύονται άρθρα πολιτιστικού και κοινωνικού περιεχομένου και οι κάθε είδους διαφημίσεις απαγορεύονται.

Επιτρέπεται η χρήση και η αναδημοσίευση των άρθρων και των φωτογραφιών, με σαφή αναφορά της πηγής σε ενεργό σύνδεσμο. Υπεύθυνος - Διαχειριστής: Θεοδόσιος Π. Βαφειάδης.