Τό μόνον τῆς ζωῆς του ταξείδιον

Το 2018, από τις «Εκδόσεις Αιώρα», κυκλοφόρησε το γνωστό και αγαπημένο αριστουργηματικό διήγημα του Γεώργιου Βιζυηνού «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» σε μια καλαίσθητη έκδοση 88 σελίδων και διαστάσεων 10.5χ20.5 εκατοστών, με το εξώφυλλο του Παναγιώτη Σταυρόπουλου.

Το σπουδαίο αυτό έργο της ελληνικής πεζογραφίας δημοσιεύτηκε σε δύο συνέχειες στο περιοδικό Εστία τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 1884. Είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και γοητευτικά διηγήματα του συγγραφέα, με έντονη την παρουσία του χιούμορ και της ειρωνείας. Ο Βιζυηνός ξαναγυρνά στην παιδική του ηλικία και το διήγημα κυριαρχείται από έντονα βιωματικά στοιχεία, περιγράφοντας τον άκακο αλλά και άβουλο χαρακτήρα του παππού του και την αυταρχική και καταπιεστική γιαγιά του.

Ο αφηγητής του διηγήματος, ο εγγονός, διηγείται αρχικά τις συνθήκες διαβίωσής του στην Πόλη, όταν ήταν ραφτόπουλο του αρχιράφτη της Βαλιδέ Σουλτάνας και περίμενε να του συμβούν όλες οι περιπέτειες που του είχε διηγηθεί ο «κοσμογυρισμένος» παππούς του. Βέβαια η πραγματικότητα είναι αρκετά διαφορετική από τις διηγήσεις του παππού, γεγονός που γεμίζει με απογοήτευση τον νεαρό. Κάποια μέρα φτάνει στην Πόλη ο Θύμιος, ο υπηρέτης του παππού και τον παίρνει μαζί του στο χωριό, γιατί ο παππούς του δεν ήταν καλά και τον ζητούσε. Ο εγγονός βρίσκει τον παππού του σε αρκετά καλή κατάσταση και στην κουβέντα που αναπτύσσεται, ο νεαρός ρωτά τον παππού σχετικά με τα ταξίδια που έκανε όταν ήταν νέος.

Σε αυτή την κουβέντα αποκαλύπτεται ότι ο παππούς δεν έχει κάνει ούτε ένα ταξίδι στη ζωή του και πως όλα τα ταξίδια που σκεφτόταν να κάνει τα πραγματοποίησε η αυταρχική και καταπιεστική γιαγιά του νεαρού, η Χρουσή. Ο παππούς περιγράφει τις περιπέτειες της παιδικής του ηλικίας στον εγγονό και ο γάμος του σε πολύ μικρή ηλικία εξηγεί κατά τον Βιζυηνό τον άβουλο χαρακτήρα του. Την επόμενη μέρα ο παππούς πεθαίνει και έτσι πραγματοποιεί αληθινά «το μόνον της ζωής του ταξίδιον».

Ο Γεώργιος Βιζυηνός δεν παλιώνει, δεν φθείρεται με τον χρόνο. Η ανάγνωση των έργων του, κάθε φορά, ευφραίνει την καρδιά. Τα διηγήματά του, κείμενα υψηλής λογοτεχνικής αξίας, απαράμιλλου γλωσσικού πλούτου και αποκαλυπτικά ψυχογραφήματα, έχουν γίνει ακρογωνιαίος λίθος της λογοτεχνικής μας ιστορίας αλλά και της ελληνικότητας. Έξοχη είναι στα περισσότερα η ψυχολογική διαγραφή των προσώπων, ισχυρότατη η συνθετική ικανότητα και η αφηγηματική χάρη.

Λίνος Πολίτης

Είναι μεγάλα, πολύ μεγάλα έργα, όσον δεν φαντάζεσθε μεγάλα... ζωγραφίαι ηθών και χαρακτήρων, ζωογονούμεναι από την πνοήν τέχνης υψηλής. Κάθε διήγημα, κόσμος ολόκληρος. Δεν σας τέρπουν, δεν σας συγκινούν μόνον· σας μετεωρίζουν.  

Γρηγόριος Ξενόπουλος

Μεγάλη απόδοση στην εκτέλεση της αφήγησης έχει το παιχνίδι της εστίασης στα πρόσωπα, όπως και οι μηχανισμοί του χρόνου.

Μάριο Βίττι

Ο Γεώργιος Βιζυηνός γεννήθηκε το 1849 στη μικρή πόλη Βιζύη της Ανατολικής Θράκης. Όλη του η ζωή ήταν ένας αγώνας επιβίωσης μέσα σε οικογενειακές και προσωπικές τραγωδίες. Ο πατέρας του πέθανε όταν ο συγγραφέας ήταν μόλις πέντε ετών. Δύο αδερφές του χάθηκαν σε παιδική ηλικία, ενώ ένας αδερφός του πέθανε κάτω από ανεξιχνίαστες συνθήκες. Παρά τη δυσοίωνη πραγματικότητα, κατάφερε να σπουδάσει στη Γερμανία κι έγινε ένας από τους κορυφαίους έλληνες συγγραφείς, που σφράγισε με το έργο του τη νεότερη γραμματεία μας. Όμως τα βαθιά ψυχικά τραύματά του υπερίσχυσαν και ο Γ. Βιζυηνός πέρασε τα τέσσερα τελευταία χρόνια της ζωής του στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Δρομοκαΐτειο (τότε Φρενοκομείον Ζώρζη και Ταρσής Δρομοκαΐτου), όπου και πέθανε το 1896. 

Για περισσότερα βιβλία των Εκδόσεων Αιώρα, εδώ!