Αλέκος Παναγούλης - Το αίμα της Ελλάδας, του Denis Langlois
Στις 13 Αυγούστου 1968, μαθεύτηκε ότι ο συνταγματάρχης Παπαδόπουλος, αρχηγός της στρατιωτικής χούντας που βρισκόταν στην εξουσία στην Ελλάδα, γλίτωσε από μία βομβιστική επίθεση: ο δράστης, Αλέκος Παναγούλης, αξιωματικός που είχε λιποτακτήσει από τον ελληνικό στρατό εξαιτίας του πραξικοπήματος, συνελήφθη. Έτσι, άρχισε «Η υπόθεση Παναγούλη»: γρήγορα, στα μάτια όλου του κόσμου συγχεόταν με μία «υπόθεση» πολύ πιο τεράστια: αυτή του αγώνα του ελληνικού λαού ενάντια στη δικτατορία. Ο Denis Langlois, δικηγόρος, απεσταλμένος ως παρατηρητής από τον Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου για να παρευρεθεί στη δίκη του Παναγούλη, μπόρεσε να εξετάσει την υπόθεση λεπτομερώς: από μέρα σε μέρα, οι δηλώσεις της αστυνομίας, αυτές των Συνταγματαρχών που βρίσκονταν στην εξουσία, οι αντιθέσεις της προανάκρισης, μετά η απίθανη κωμωδία της δίκης, περιγεγραμμένη ψυχρά και με μεγάλη ακρίβεια, μας δίνουν την ευκαιρία να καταλάβουμε σε βάθος, καλύτερα από οποιαδήποτε γενική θεώρηση, την αληθινή φύση της αστυνομικής δικτατορίας που βαραίνει τον ελληνικό λαό. Και, μέσω της φωνής του βασανισμένου Παναγούλη που αντιμετωπίζει άφοβα τους δικαστές του, καταδικασμένος σε θανατική ποινή που κανείς δεν τολμά να εκτελέσει, είναι η ελληνική αντίσταση που εκφράζει την ελπίδα της.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος στον Αθηναϊκό Τύπο. Οι πρώτες κυβερνητικές του θητείες (1910-1912), του Γεώργιου Κωντσταντίνου Πήλιουρα.
H μελέτη της ιστορίας του Τύπου παρουσιάζει, πέραν των συγκεκριμένων χωροχρονικών πληροφοριών, τις τάσεις, τις αντιλήψεις και τις στάσεις της κοινής γνώμης. Με βάση την ιστορικοερμηνευτική ανάλυση και την ανάλυση περιεχομένου, καταγράφονται και αξιολογούνται οι συνταγματικές και νομοπαρασκευαστικές μεταρρυθμίσεις που εισηγήθηκε η κυβέρνηση των Φιλελευθέρων κατά το διάστημα των πρώτων πρωθυπουργιών του Ελευθερίου Βενιζέλου (1910-1912) και πώς αυτές έγιναν δεκτές μέσα από τα πρωτοσέλιδα άρθρα γνώμης του αθηναϊκού Τύπου. Για την πραγμάτωση της μελέτης αυτής επιλέχθηκαν τέσσερα ειδησεογραφικά φύλλα της περιόδου, ήτοι το «Εμπρός», η «Εστία», οι «Καιροί» και το «Σκριπ» βάσει της υποστηρικτικής ή μη θέσης τους έναντι της κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου. Οι πληροφορίες και τα στοιχεία που εξάγονται από την ανάλυση των δημοσιογραφικών φύλλων σε συνδυασμό με την πλούσια –επί του θέματος– βιβλιογραφία προσδίδουν μία νέα ερευνητική και επιστημονική διάσταση, αναδεικνύοντας τη συμβολή του Τύπου στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης και των νοοτροπιών.
Ιστορία και ρεμπέτικο, του Χρήστου Καρδάρα
Με την μελέτη αυτή ο συγγραφέας επιχειρεί να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο αντανακλώνται γεγονότα -μείζονος ή ήσσονος σημασίας- της νεοελληνικής ιστορίας, από τα τέλη του 19ου αι. έως το 1960, στα σμυρναίικα και ρεμπέτικα τραγούδια, τα οποία εκτός από γνήσιο δημιούργημα του λαϊκού πολιτισμού, αποτελούν καθρέπτη της κοινωνίας. Τα τραγούδια, που συγκεντρώθηκαν στη μελέτη και μελετήθηκαν, δεν αποτελούν ιστορική πηγή, με την αυστηρή επιστημονική σημασία του όρου, αλλά αναμφισβήτητα αποτελούν αυθεντικά τεκμήρια του παρελθόντος. Στα τραγούδια αυτά, εντοπίζει κανείς την απήχηση που είχαν πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά, καλλιτεχνικά και αθλητικά γεγονότα, (όπως η μετανάστευση, το Μικρασιατικό, η οικονομική κρίση του 1929, ο θάνατος πολιτικών, η διάδοση της φυματίωσης, οι διακρίσεις του παγκόσμιου πρωταθλητή Λόντου, τα πρώτα καλλιστεία του 1929, η Κατοχή, η Αντίσταση και ο Εμφύλιος) στο αστικό λαϊκό τραγούδι (ρεμπέτικο). Ο τρόπος της πρόσληψης των γεγονότων από τους λαϊκούς δημιουργούς αλλά και ο σχολιασμός των εξελίξεων που επιχείρησαν μέσα από τα τραγούδια τους, αναμφισβήτητα εντυπωσιάζει τον μελετητή της ιστορίας της νεοελληνικής κοινωνίας.
Η αίσθηση της ιστορίας στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη, της Μαρίας Χατζηγιακουμή - Νούτσου
Το βιβλίο αυτό θέτει ως στόχο τη διερεύνηση και την ερμηνευτική κατανόηση των ιδεών του Οδυσσέα Ελύτη, στο πεζό και ποιητικό του έργο, που αφορούν στην αίσθηση της ιστορίας. Δηλαδή η υπόθεση εργασίας, για την τεκμηρίωση της οποίας εκπονήθηκε το παρόν βιβλίο, έχει ως εξής: στο συνολικό έργο του Ελύτη υπόκειται μια ορισμένη αντίληψη για την αίσθηση της ιστορίας που έχει καθοριστική λειτουργία στη συγκρότηση του ιδεολογικού ορίζοντα της ποίησης και της ποιητικής του. Πιο συγκεκριμένα, ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει το παρελθόν, συλλαμβάνει το παρόν και στοχάζεται το μέλλον αποτελεί κύρια συνιστώσα στη διαμόρφωση του ιδεολογικού προσανατολισμού που διαχέει στο έργο του ο ποιητής. Με σταθερή αναφορά στο κείμενο καθώς και στο συγκείμενο πλαίσιο του έργου καταβλήθηκε προσπάθεια να αναδειχθεί κατά τρόπο συστηματικό η εμβέλεια των συναφών ιδεών του Ελύτη που αφορούν στο παρόν, στο πολιτισμικό παρελθόν και στο μέλλον ως μία προοπτική «ευτοπίας». Κατέστη έτσι φανερό ότι το πρόταγμα της «ευτοπίας» του Ελύτη είναι οι αισθητικές και ηθικές αξίες με τις οποίες αγωνίζεται να «υπερβεί» τις ιστορικές παραμέτρους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τις αγνοεί.
Για το ιστορικό υπόβαθρο της λογοτεχνίας, του Παναγιώτη Νούτσου
Ως προς τη σύνθεση του παρόντος βιβλίου θα μπορούσαν να υπομνησθούν τα εξής:
1. Πρόκειται για «ερευνητική πρόταση», καταρχήν εγκεκριμένη σε διεθνή «διαγωνισμό Φιλοσοφίας», που θα χρηματοδοτηθεί όμως με την ολοκλήρωση του οικείου κειμένου, δηλαδή του κυρίως «παραδοτέου». Με την τελεσφόρηση μιας τέτοιας διαδικασίας είναι πιθανόν να «δικαιωθεί» ο Bourdieu που αξίωνε να αξιολογείται εκ των υστέρων κάθε «ερευνητικό πρόγραμμα» και έτσι μόνο να χρηματοδοτείται…
2. Συμμετείχαν, σε έναν χρονικό ορίζοντα τεσσάρων εβδομάδων, δεκατρείς φοιτήτριες και δεκατρείς φοιτητές μεταπτυχιακού πεδίου χωρίς «δίδακτρα».
3. Κληρώθηκαν να αναλάβουν την προετοιμασία, τη διεξαγωγή και τη διεκπεραίωση μιας πρωινής συνεδρίας και αντίστοιχα μιας απογευματινής, διατυπώνοντας το κύριο κάθε φορά ερώτημα και κρατώντας τα Πρακτικά, με την εισήγησή μου και ορισμένες καίριες παρεμβάσεις που κατατέθηκαν προφορικά ή ψηφιακά. Επομένως, δεν είχαμε μπροστά μας «πρόγραμμα» που λειτουργούσε όσο ακριβώς διαρκούσε και αναλώνονταν οι πόροι του.
4. Σε κάθε περίπτωση η προβληματοθεσία δεν υπόσχεται να μας καταστήσει όλους και όλες, κατά τις διεργασίες εναλλαγής «ρόλων», «ερευνοδίαιτους», ιδίως όταν μας ενδιαφέρει τι προϋποθέτει η λογοτεχνική παραγωγή. Ως «υπόστρωμα» ή ως «συγκείμενο», ως «πλαισίωση» ή ως «υποπόδιο», ως «υπογάστριο» ή ως «υποστύλωμα»; Το «υπόβαθρο», με την υπονόηση του «βαίνω» (= «προχωρώ»), προσφέρει μάλλον μια νέα σύζευξη του σχήματος: «Basis» – «Uberbau»; Για την απάντηση συζητούμε έργα νεοελληνικής λογοτεχνίας και πονήματα γι’ αυτήν.
Πέντε εξαιρετικά βιβλία από τις "Εκδόσεις Παπαζήση" που για 90 χρόνια σχεδόν, έχουν προσφέρει τα μέγιστα στο χώρο του επιστημονικού και όχι μόνο βιβλίου. Η ιστορία του εκδοτικού οίκου ΕΔΩ και περισσότερα στοιχεία και πληροφορίες για τις νέες κυκλοφορίες ΕΔΩ. Τα βιβλία Παπαζήση στις Νότες Λογοτεχνίας ΕΔΩ! Αναζητήστε τα και καλή ανάγνωση!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου