Από τις παλιές "Εκδόσεις Παρατηρητής" της Θεσσαλονίκης (τη διάθεση των βιβλίων έχουν αναλάβει οι "Εκδόσεις Επίκεντρο"), είχαν κυκλοφορήσει δύο βιβλία για την Ιταλική Λογοτεχνία. Το πρώτο είναι "Η παρουσία της Ιταλικής Λογοτεχνίας στην Ελλάδα" (1900-1997) της Ζώζης Ζωγραφίδου, που κυκλοφόρησε το 1999 και το δεύτερο είναι το "Δελτία Ιταλικής Λογοτεχνίας και όχι μόνο..." του Φοίβου Κ. Γκικόπουλου (1995), του Καθηγητή Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ., που είχε ερμηνεύσει το Νίκο Μπελογιάννη στον "Άνθρωπο με το γαρύφαλλο" του Νίκου Τζήμα (1980).
Η παρουσία της ιταλικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα
Το βιβλίο αυτό έχει στόχο να δώσει μια κατά το δυνατόν πλήρη εικόνα της παρουσίας και της πρόσληψης της ιταλικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα. Η παρουσία της στη χώρα μας είναι σημαντική σ' όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Γίνεται απόπειρα καταγραφής των μεταφρασμένων έργων της ιταλικής λογοτεχνίας -πεζογραφίας και ποίησης- σε αυτοτελείς εκδόσεις και στα πιο σημαντικά λογοτεχνικά περιοδικά του 20ού αιώνα στην Ελλάδα.
Στο χώρο της ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής η γνώση και η επίδραση της ιταλικής λογοτεχνίας μπορεί να ανιχνευτεί διπλά: στην ίδια την ελληνική λογοτεχνία και στις ελληνικές μεταφράσεις των ιταλικών έργων. Η καμπύλη των μεταφράσεων προσαρμόζεται σε μεγάλο βαθμό στην πολιτισμική καμπύλη της Ελλάδας που καθορίζεται από τις πολιτικές εξελίξεις της χώρας μας, ενώ τρεις σημαντικοί παράγοντες, η παρουσία ορισμένων μεταφραστών, περιοδικών και εκδοτικών οίκων, προσδιορίζουν και καθορίζουν την έκταση της παρουσίας της ιταλικής λογοτεχνίας.
Δελτία ιταλικής λογοτεχνίας και όχι μόνο...
Τα περισσότερα από τα δελτία που παρουσιάζονται σ' αυτό το βιβλίο, εκφωνήθηκαν από το "Ράδιο Παρατηρητής" της Θεσσαλονίκης, στα πολιτιστικά πεντάλεπτα για τη λογοτεχνία (1994-1995), άλλα δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά (1989-1995), και μερικά είναι ανέκδοτα, όλα όμως ακολουθούν μια γραμμή που διατηρήθηκε σταθερή: από τη μια προσπαθούν να περιγράψουν, με κριτικό και πολλές φορές αιρετικό πνεύμα, μερικές μορφές της ιταλικής -κυρίως σύγχρονης- λογοτεχνίας, που έκαναν την παρουσία τους και στον ελλαδικό χώρο, και από την άλλη επιχειρούν να διακρίνουν σχέσεις λειτουργικότητας της κουλτούρας του σήμερα με τις δομές της κοινωνίας μας.
"Όλα καταλήγουν σε ένα βιβλίο", λέει ο Μαλαρμέ. Η τύφλωση του Ομήρου και ο πόλεμος της Τροίας καταλήγουν στην Ιλιάδα, η αποστροφή του Μωάμεθ για τους εμπόρους της Μέκκα στο Κοράνι και τα χρέη του Μπομαρσέ στους γάμους του Φίγκαρο. Κατά τον Μαλαρμέ, πίσω μας δεν αφήνουμε κόκαλα αλλά χαρτί, που είναι επίσης και το υλικό με το οποίο ο κόσμος κατασκευάζει το μαυσωλείο του. Ο Μαλαρμέ υπονοεί ότι αυτό δεν είναι ένα απρόβλεπτο αποτέλεσμα, αλλά και ο τελικός σκοπός όλων εκείνων που κάνουμε. Ζούμε μόνο και μόνο για να εμφανιστούμε σε κάποιον κατάλογο. Τώρα βέβαια, γεννιόμαστε σε έναν κατάλογο. Δυστυχείς, επειδή αφήνουμε στο πέρασμά μας ένα ίχνος χαρτιού, μετακινούμαστε στο χαρτί, σκεφτόμαστε και υπάρχουμε τυλιγμένοι σε κόλλες και βιβλία. Ο πολιτισμός ανέστρεψε τα πράγματα, κάνοντας πραγματικές, περισσότερο πραγματικές από την πραγματικότητα, τις αφαιρετικές σκέψεις μας γύρω από την πραγματικότητα.
Το βιβλίο αυτό έχει στόχο να δώσει μια κατά το δυνατόν πλήρη εικόνα της παρουσίας και της πρόσληψης της ιταλικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα. Η παρουσία της στη χώρα μας είναι σημαντική σ' όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Γίνεται απόπειρα καταγραφής των μεταφρασμένων έργων της ιταλικής λογοτεχνίας -πεζογραφίας και ποίησης- σε αυτοτελείς εκδόσεις και στα πιο σημαντικά λογοτεχνικά περιοδικά του 20ού αιώνα στην Ελλάδα.
Στο χώρο της ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής η γνώση και η επίδραση της ιταλικής λογοτεχνίας μπορεί να ανιχνευτεί διπλά: στην ίδια την ελληνική λογοτεχνία και στις ελληνικές μεταφράσεις των ιταλικών έργων. Η καμπύλη των μεταφράσεων προσαρμόζεται σε μεγάλο βαθμό στην πολιτισμική καμπύλη της Ελλάδας που καθορίζεται από τις πολιτικές εξελίξεις της χώρας μας, ενώ τρεις σημαντικοί παράγοντες, η παρουσία ορισμένων μεταφραστών, περιοδικών και εκδοτικών οίκων, προσδιορίζουν και καθορίζουν την έκταση της παρουσίας της ιταλικής λογοτεχνίας.
Δελτία ιταλικής λογοτεχνίας και όχι μόνο...
Τα περισσότερα από τα δελτία που παρουσιάζονται σ' αυτό το βιβλίο, εκφωνήθηκαν από το "Ράδιο Παρατηρητής" της Θεσσαλονίκης, στα πολιτιστικά πεντάλεπτα για τη λογοτεχνία (1994-1995), άλλα δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά (1989-1995), και μερικά είναι ανέκδοτα, όλα όμως ακολουθούν μια γραμμή που διατηρήθηκε σταθερή: από τη μια προσπαθούν να περιγράψουν, με κριτικό και πολλές φορές αιρετικό πνεύμα, μερικές μορφές της ιταλικής -κυρίως σύγχρονης- λογοτεχνίας, που έκαναν την παρουσία τους και στον ελλαδικό χώρο, και από την άλλη επιχειρούν να διακρίνουν σχέσεις λειτουργικότητας της κουλτούρας του σήμερα με τις δομές της κοινωνίας μας.
"Όλα καταλήγουν σε ένα βιβλίο", λέει ο Μαλαρμέ. Η τύφλωση του Ομήρου και ο πόλεμος της Τροίας καταλήγουν στην Ιλιάδα, η αποστροφή του Μωάμεθ για τους εμπόρους της Μέκκα στο Κοράνι και τα χρέη του Μπομαρσέ στους γάμους του Φίγκαρο. Κατά τον Μαλαρμέ, πίσω μας δεν αφήνουμε κόκαλα αλλά χαρτί, που είναι επίσης και το υλικό με το οποίο ο κόσμος κατασκευάζει το μαυσωλείο του. Ο Μαλαρμέ υπονοεί ότι αυτό δεν είναι ένα απρόβλεπτο αποτέλεσμα, αλλά και ο τελικός σκοπός όλων εκείνων που κάνουμε. Ζούμε μόνο και μόνο για να εμφανιστούμε σε κάποιον κατάλογο. Τώρα βέβαια, γεννιόμαστε σε έναν κατάλογο. Δυστυχείς, επειδή αφήνουμε στο πέρασμά μας ένα ίχνος χαρτιού, μετακινούμαστε στο χαρτί, σκεφτόμαστε και υπάρχουμε τυλιγμένοι σε κόλλες και βιβλία. Ο πολιτισμός ανέστρεψε τα πράγματα, κάνοντας πραγματικές, περισσότερο πραγματικές από την πραγματικότητα, τις αφαιρετικές σκέψεις μας γύρω από την πραγματικότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου