Έχει αποδειχθεί ότι λίγες μόνο σελίδες, αλλά αληθινές σελίδες, αρκούν για να αποβούν ισόβιο φυλαχτό ενός ανθρώπου – η φράση αυτή κοσμεί, ως motto, αρκετά από τα τομίδια της σειράς με την εμβληματική ονομασία microMEGA («μικρά βιβλία μεγάλων συγγραφέων») και το χαρακτηριστικό, μικρό, εύχρηστο σχήμα 11 x 16,5 εκ.
Το πρώτο βιβλιαράκι microMEGA κυκλοφόρησε το 1996 και σήμερα, 22 χρόνια αργότερα, η σειρά αυτή, που αποδείχθηκε αγαπημένη του ελληνικού αναγνωστικού κοινού (αλλά και φαίνεται να ενέπνευσε και να εμπνέει αντίστοιχες σειρές συναδέλφων εκδοτών), αριθμεί ούτε λίγο ούτε πολύ 89 τίτλους.
Η σειρά microMEGA περιλαμβάνει πυκνές μονογραφίες τόσο της παγκόσμιας όσο και της αρχαίας και νεότερης ελληνικής γραμματείας. Όλα τα τομίδια της σειράς έχουν επιλεγεί με στόχο να ξαφνιάσουν τον αναγνώστη, στέλνοντας από άλλες εποχές μηνύματα που ηχούν όχι απλώς σύγχρονα αλλά και επίκαιρα.
Με διαχρονικά κείμενα ποικίλης θεματολογίας (πολιτική, ιστορία, ψυχολογία, αισθητική, ιστορία της λογοτεχνίας και της τέχνης, κείμενα αυτοβιογραφικά, συλλογές στοχασμών κ.ο.κ.) και κορυφαίους συγγραφείς (Φρόυντ, Κίρκεγκωρ, Στρίντμπεργκ, Κάφκα, Λεοπάρντι, Πασκάλ, αλλά και Κοραή, Λασκαράτο, Καρκαβίτσα, Ροΐδη…), η σειρά φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα είδος Οδηγού για τον Έλληνα πολίτη του καιρού μας.
Στα δοκίμια της σειράς microMEGA ήρθαν να προστεθούν και αμιγώς λογοτεχνικά κείμενα, με τη σειρά microMEGA/Λογοτεχνία που εγκαινιάστηκε το 2012. Κορμό της σειράς αποτελούν κείμενα μεγάλων, κλασικών συγγραφέων (Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Τσέχοφ, Τσβάιχ, Σνίτσλερ, Γιόζεφ Ροτ, Πιραντέλλο, Μωπασσάν…), χωρίς ωστόσο να αποκλείονται οι σύγχρονοι (Ουμπίδια) ή λιγότερο γνωστοί στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό (Αρλτ, Αλαρκόν, Κέιτ Σοπέν) λογοτέχνες – με γνώμονα, πάντα, την υψηλή λογοτεχνική αξία του κειμένου.
Η σειρά εστιάζει ως επί το πλείστον σε λογοτεχνικά κείμενα «μικρής φόρμας» (δηλαδή αυτόνομα εκτενή διηγήματα ή νουβέλες), χωρίς να αποκλείονται ωστόσο τα μυθιστορήματα (π.χ. Ο διάβολος στο κορμί του Ραντιγκέ) ή και αντιπροσωπευτικές συλλογές διηγημάτων (όπως στην περίπτωση των βιβλίων των Φιτζέραλντ, Κιρόγα, Ουμπίδια, Κέιτ Σοπέν που έχουν εκδοθεί ήδη στη σειρά).
Το κυρίως κείμενο συνοδεύουν πάντοτε εργοβιογραφικά στοιχεία για το συγγραφέα – στις περισσότερες, δε, περιπτώσεις και ένα εκτενές επίμετρο γραμμένο ειδικά για το εκάστοτε έργο· ο στόχος είναι απλός: κλείνοντας το βιβλίο, ο αναγνώστης, πέρα από την καθαρά αισθητική απόλαυση από την ανάγνωση ενός συγκεκριμένου λογοτεχνικού έργου, να έχει την αίσθηση της συνολικότερης γνωριμίας του με το συγγραφέα.
Πολλά από τα έργα παρουσιάζονται στο ελληνικό κοινό για πρώτη φορά· κάποια άλλα είναι ήδη γνωστά από εκδόσεις/μεταφράσεις άλλων εποχών, οπότε οδηγός είναι η προσπάθεια για την επίτευξη της καλύτερης δυνατής έκδοσης. Σήμερα η σειρά microMEGA/Λογοτεχνία αριθμεί 35 τίτλους.
Μεγαλύτερή της ικανοποίηση: η θέα αναγνωστών της σειράς microMEGA ή της σειράς microMEGA/Λογοτεχνία στη στάση ενός λεωφορείου, στο μετρό, εν αναμονή μας πτήσης…
Παρακάτω, παρουσιάζουμε ενδεικτικά τέσσερα "μικρά" αλλά πολυσήμαντα βιβλία σπουδαίων συγγραφέων της εξαιρετικής αυτής σειράς, υπεύθυνος της οποίας υπήρξε ο δημοσιογράφος Αλέξανδρος Βέλιος (1953-2016). Μακέτα εξωφύλλου - στοιχειοθεσία και σελιδοποίηση έκανε σε όλα η Άννα Σαπουντζή.
"Περί Τρέλας" - Λέων Τολστόι (1828-1910)
Λίγους μήνες προτού πεθάνει, διαισθανόμενος το τέλος, ο Λέων Τολστόι γράφει ένα άρθρο για την τρέλα που διέπει τη ζωή μας. Με το θάρρος που πάντα τον διακρίνει, με την ειλικρίνεια ενός ανθρώπου που έχει βιώσει την τρέλα και με την ένταση που προσδίδει στο λόγο η εγγύτητα του θανάτου, ο μεγάλος κλασικός στρέφει τη διεισδυτική ματιά του στον παραλογισμό που χαρακτηρίζει τις επιλογές μας, αναζητά τα αίτιά του, εξετάζει το ρόλο της εκκλησίας και της επιστήμης, αμφισβητεί ανοιχτά την «πρόοδο», αποκηρύσσει τη βίαιη αντίσταση και μας δίνει ένα κείμενο που μοιάζει να γράφηκε χθες και που –δυστυχώς– είναι ιδιαίτερα επίκαιρο.
Εκτός από το συγκλονιστικό κείμενο του Τολστόι, το οποίο μετέφρασε από τα ρωσικά η Βιργινία Γαλανοπούλου, αξίζει να σταθεί κανείς τόσο στις σημειώσεις της μεταφράστριας, όσο και στο επίμετρο που έγραψε, με το οποίο φωτίζει όχι μόνο το συγκεκριμένο έργο, αλλά γενικότερα την προσωπικότητα του κλασικού Ρώσου συγγραφέα. Στο τέλος φωτογραφίες του Τολστόι, χειρόγραφα αλληλογραφίας και άλλα ντοκουμέντα, όπως το φύλλο της εφημερίδας "Εκκλησιαστικά Νέα", όπου δημοσιεύεται η απόφαση της ιεράς συνόδου περί αφορισμού του κόμητα Λέοντος Τολστόι (24/02/1901). Πρώτη έκδοση: Δεκέμβριος 2014.
Επιτρέψτε μου ένα μικρό απόσπασμα: "Ο άνθρωπος διαθέτει τέτοια ψυχική ευγένεια και γενναιοφροσύνη ώστε δεν μπορεί να ζει μόνο για τον εαυτό του, θέλει να αφιερώσει τη ζωή του στην υπηρεσία του συνανθρώπου, ωστόσο, είτε δεν μπορεί να κάνει πράξη τα σχέδιά του επειδή δεν τον αφήνουν οι άλλοι είτε, για τον άλφα ή βήτα λόγο, δεν μπορεί να αφοσιωθεί σε τούτον το σκοπό που απαιτεί αυταπάρνηση" (σελ.: 9-10).
"Αβίαστη Δράση" - Λέων Τολστόι
Στο άρθρο του Λ.Ν. Τολστόι Αβίαστη δράση, πέρα από τους στοχασμούς του Ρώσου κλασικού, περιλαμβάνονται εμβόλιμα και δύο κείμενα των Εμίλ Ζολά και Αλέξανδρου Δουμά υιού. Στην ιδιότυπη αυτή «συζήτηση» γίνεται απόπειρα να δοθούν απαντήσεις σ’ ένα διαχρονικό ερώτημα: οι μεταφυσικές ανησυχίες είναι έκφραση μιας εσώτερης φωνής του ανθρώπου ή μια διέξοδος φυγής από την καταθλιπτική πραγματικότητα;
Ο θετικιστής Ζολά, που πιστεύει ακράδαντα στη δύναμη της επιστήμης, έρχεται σε πλήρη ρήξη με τους Δουμά και Τολστόι, που θεωρούν τα υπαρξιακά ερωτήματα έμφυτα στην ανθρώπινη φύση· και ο Ρώσος στοχαστής, επηρεασμένος από τη διδασκαλία του Λάο Τσε, βρίσκει την ευκαιρία ν’ αναπτύξει την έννοια της αβίαστης δράσης – μια έννοια που αποτελεί οργανικό στοιχείο της θεωρίας του για τη μη βίαιη αντίσταση.
Όπως και στο προηγούμενο, έτσι κι εδώ, έχουμε την εξαίσια μετάφραση της Βιργινίας Γαλανοπούλου και ένα ολοκληρωμένο επίμετρο. Πρώτη έκδοση: Ιούλιος 2017
Στο κείμενο αυτό ο Marx ασκεί πρωτίστως καταλυτική κριτική στα γραπτά ενός Γερμανού προπαγανδιστή της πολιτικής του Λουδοβίκου Βοναπάρτη, ονόματι Vogt. Η αντιπαράθεση αυτή, ωστόσο, του παρέχει την ευκαιρία να αναλύσει με εμβρίθεια και οξυδέρκεια, τους –εν μέρει εμφανείς, εν μέρει άδηλους– στόχους που επιδιώκουν μετά το Συνέδριο της Βιέννης οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, κατά πρώτο λόγο η Γαλλία και η Ρωσία. Οι επεκτατικές βλέψεις των εν λόγω χωρών ευνοούνται αφενός από τις εσωτερικές αδυναμίες της Υψηλής Πύλης και της αυτοκρατορίας των Αψβούργων και αφετέρου από τον κατακερματισμό των γερμανικών και ιταλικών κρατιδίων.
Μέσα σε τούτο το γενικό πλαίσιο, εντάσσονται και κάποιες αναφορές στο Ελληνικό Ζήτημα, καθώς και σ’ εκείνο των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών. Με το οξύ κριτικό του πνεύμα, ο Marx προσφέρει εδώ ένα κείμενο καταγγελτικό του πολιτικού κυνισμού των μεγάλων δυνάμεων, που μετατρέπουν και φιλελεύθερες ακόμη ιδέες –όπως η αρχή των εθνοτήτων– σε απλά εργαλεία για την επίτευξη των γεωπολιτικών τους στόχων.
Η μετάφραση είναι της Βάλιας Κακοσίμου και η επιμέλεια του Δημήτρη Υφαντή. Πρώτη έκδοση: Οκτώβριος 2017.
"Η Διονύσια Κοσμοθεώρηση" (Η γέννηση της τραγικής ιδέας) του Φρίντριχ Νίτσε (1844-1900)
Ήδη τα πρώιμα γραπτά του Νίτσε φανερώνουν ότι κεντρικό αντικείμενο του στοχασμού του αποτελεί το αρχαίο ελληνικό δράμα. Υπό το πρίσμα της μεταφυσικής και της αισθητικής θεωρίας του Σοπεγχάουερ, ο Νίτσε πραγματεύεται την ακμή και την παρακμή της αττικής τραγωδίας ως αποφασιστικό κεφάλαιο στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού. Η τραγωδία, κατά τον φιλόσοφο, είναι το προϊόν συγκερασμού δύο πολύ ιδιαίτερων στοιχείων, του «απολλώνιου» και του «διονύσιου», αποτελεί δε ολοκληρωμένο έργο τέχνης, σύνθεση ποίησης, πλαστικών τεχνών, χορού και μουσικής. Ο συγκερασμός αυτός συνιστά, σύμφωνα πάντα με τον Νίτσε, κορυφαίο επίτευγμα του ελληνικού πνεύματος.
Το δοκίμιο Η διονύσια κοσμοθεώρηση είναι το κείμενο εκείνο στο οποίο ο Νίτσε εισάγει και αναλύει για πρώτη φορά εμβριθώς τις περίφημες έννοιες «απολλώνιο» και «διονύσιο». Με τη βοήθεια των εννοιών αυτών, αναδεικνύει την κεντρική ιδέα που διέπει την τέχνη των δύο μεγάλων κλασικών δραματουργών της Αρχαιότητας, του Αισχύλου και του Σοφοκλή. Επισημαίνει την ιδιαίτερη σημασία των τεχνών και ιδιαίτερα της μουσικής στο δραματικό έργο. Προβαίνει δε μάλιστα και σε σύντομη έκθεση βασικών αρχών μιας γενικής θεωρίας σχετικά με τις τέχνες και τη γλώσσα. Το μεστότατο αυτό κείμενο παρουσιάζει τη νιτσεϊκή ερμηνεία της τραγωδίας και της τέχνης στη γένεση και τη διαμόρφωσή της.
Το συγκεκριμένο δοκίμιο, όπως και πολλά άλλα του Μαρξ, συμπεριλαμβάνεται συνήθως σε διάφορες συλλογές κειμένων του φιλοσόφου. Στόχος της παρούσας ελληνικής έκδοσης είναι, όπως επισημαίνει ο επιμελητής, πέρα από το να προσφέρει μια αρτιότερη και ευανάγνωστη απόδοσή του στα ελληνικά, και το να αναδείξει, χάρη στη χωριστή του δημοσίευση, το μεστότατο περιεχόμενό του.
Μετάφραση: Δώρα Μακρή - Δημήτρης Υφαντής, ο οποίος έχει αναλάβει την εισαγωγή, τα σχόλια και την επιμέλεια. Πρώτη κυκλοφορία: Δεκέμβριος 2017.
Για περισσότερα βιβλία από τις "Εκδόσεις Printa - Ροές" εδώ & εδώ!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου