Η Αντιγόνη του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη, σε όλη την Ελλάδα

 

Η "Αντιγόνη" του Σοφοκλή, το αριστούργημα της αρχαίας ελληνικής δραματουργίας, αλλά και του παγκόσμιου ρεπερτορίου που διδάχτηκε το 442 με 441 π.Χ., παρουσιάζει αυτό το καλοκαίρι η εταιρεία "Εποχή Τέχνης", σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη, μετάφραση Παναγιώτας Πανταζή και με μια εξαιρετική ομάδα συντελεστών και ηθοποιών. Στο πλαίσιο της πανελλήνιας περιοδείας τους, το έργο θα παρουσιαστεί την τρέχουσα εβδομάδα σε θέατρα της Αττικής: Θέατρο Νταμάρι στα Βριλήσσια (9/7), Θέατρο Πέτρας στην Πετρούπολη (10/07), Θέατρο Βράχων στο Βύρωνα (11/07) και στο Αθλητικό - Πολιτιστικό Κέντρο Νέας Μάκρης (12/07). Το υπόλοιπο πρόγραμμα ΕΔΩ!

O Θέμης Μουμουλίδης επιστρέφει για τρίτη φορά στην Αντιγόνη, την κορυφαία τραγωδία του Σοφοκλή, και σε μια από τις συναρπαστικότερες ηρωίδες στην ιστορία της δυτικής δραματουργίας. Μαζί του ένα σύνολο εξαιρετικών ηθοποιών με την Λένα Παπαληγούρα στον ρόλο της Αντιγόνης και τον Μελέτη Ηλία στον ρόλο του Κρέοντα. Η πρεμιέρα θα πραγματοποιηθεί στις 28 Ιουνίου στο Θέατρο Αρχαίων Κλεωνών και θα ακολουθήσει περιοδεία σε επιλεγμένους χώρους στην Αττική και την περιφέρεια. 

Ο πόλεμος τελείωσε. Οι νεκροί περισυλλέγονται κάτω από το σκληρό φως των προβολέων. Το πεδίο της μάχης μεταφέρεται στα γυαλισμένα γραφεία των σύγχρονων κέντρων λήψης αποφάσεων. Ο σκληρός, ενισχυμένος ήχος του σήμερα και η εύθραυστη ανάσα της ζωντανής φωνής, τα ατσαλάκωτα κοστούμια και τα ράκη, τα μηχανοποιημένα και τα βεβηλωμένα σώματα συνθέτουν έναν κόσμο όπου οι συγκρούσεις οξύνονται και οι αντιθέσεις βαθαίνουν. 

Η δική μας Αντιγόνη… Να μην ενδώσει. Αυτός είναι ο δικός της νόμος. Η διεκδίκηση του τελετουργικού της κηδείας γίνεται η μηχανή αποκάλυψης της σχέσης της εξουσίας με τον θάνατο: η ηχηρή καταγγελία του ολοκληρωτισμού, που σφετερίζεται την εξουσία για να ασκήσει κάθε δικαίωμα επί της ανθρώπινης υπόστασης, έως και μετά θάνατον. Μια εξουσία που πατάσσει κάθε έννοια ανθρωπινότητας, παράγει και αναπαράγει την υποταγή ως μέτρο της κανονικότητας. 

Ο Κρέων εκφράζει το τυφλό ένστικτο μιας γυμνής ζωής με ωμούς βιολογικούς όρους. Θέλει να επεκτείνει την εξουσία του σε κάθε πτυχή της ελεύθερης έκφρασης, ακόμη και στην πιο δειλή - ανομολόγητη επιθυμία της. Ο Κρέων είναι ο προάγγελος της βιοπολιτικής του σήμερα: ενός βίου αβίωτου, όπου οι άνθρωποι είναι οι τελευταίοι που μαθαίνουν τον θάνατό τους όχι αναγκαστικά ως βιολογικά, αλλά ως ψυχικά, πολιτικά και κοινωνικά πρόσωπα. 

Με την Αντιγόνη τα πεδία συγκρούσεων τίθενται σε αμφισβήτηση: σωστό-λάθος, ζωή-θάνατος, άνδρας-γυναίκα, φως-σκοτάδι, αυθεντικότητα-συμβιβασμός, νόμος- δίκαιο, παράβαση-υποταγή. Η Αντιγόνη γνωρίζει την θνητότητά της, αλλά αποφασίζει το πότε και το πώς του θανάτου της. Αναδιατυπώνει κάθε σύγκρουση γιατί μόνο έτσι στρέφει ακόμη και τον θάνατο υπέρ της ζωής. Αγκαλιάζοντας τον θάνατο διεκδικεί τη ζωή. Μια ζωή άξια να βιωθεί. Έτσι, ακόμη και αν οδηγείται τελικά στον θάνατο και ο Κρέων επιζεί, στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν συνεχή θάνατο του Κρέοντα και για ένα άνοιγμα της Αντιγόνης προς το μέλλον. 

Στη σύγχρονη ζωή, η Αντιγόνη είναι παρούσα στα hot spots που στοιβάζουν, στις δομές που φυλάσσουν, στα σύνορα που ηλεκτροφορούν, στις θάλασσες που πνίγουν. Είναι παρούσα στα διαρκώς επεκτεινόμενα στρατόπεδα-τάφους ζώντων, στις φυσικές και εικονικές εκδοχές αλλεπάλληλων επιστρώσεων εγκλεισμών, στα παιχνίδια της βιοπολιτικής, στις έδρες και τις ενέδρες του θανάτου. Το ΟΧΙ της Αντιγόνης ορθώνεται ως η απόλυτη κατάφαση.

Σκηνικό Μικαέλα Λιακατά

Κοστούμια Βασιλική Σύρμα

Μουσική Σταύρος Γασπαράτος

Κίνηση Πατρίσια Απέργη

Φωτισμοί Νίκος Σωτηρόπουλος

Βοηθός χορογράφου Ηλίας Χατζηγεωργίου

Βοηθός σκηνογράφου Άννα Καλαθιανάκη

Βοηθοί ενδυματολόγου Στέλλα Σταμούλη - Σοφία Γαρταγάνη

Βοηθός μουσικού Γιώργος Κανουπάκης

Βοηθός σκηνοθέτη Σοφία Μπακιρτζή

Φωτογραφίες Ελίνα Γιουνανλή

Makeup artist Olga Faleichyk

Hair styling Θωμάς Γαλαζούλας

Επικοινωνία Ειρήνη Λαγουρού

Διεύθυνση Παραγωγής Σταμάτης Μουμουλίδης

Ερμηνεύουν:
Λένα Παπαληγούρα, Μελέτης Ηλίας, Μιχάλης Οικονόμου, Θανάσης Δόβρης,
Ιφιγένεια Καραμήτρου, Λίλα Μπακλέση, Λένα Μποζάκη, Γιώργος Νούσης,
Βαγγέλης Σαλευρής , Ιώβη Φραγκάτου

Ο Νίκος Χατζηνικολάου ερμηνεύει την άρια Vesti la giubba

 

Ο αείμνηστος τενόρος από το Διδυμότειχο, Νίκος Χατζηνικολάου (1922-2018) ερμηνεύει την άρια Vesti la giubba από την όπερα του Ρουτζέρο Λεονκαβάλο "Pagliacci", μία από τις πιο συγκινητικές όπερες όλων των εποχών. 

Το 2014, με τη βοήθεια της κόρης του Μάρθας, κάναμε μια σύντομη συνέντευξη με τον εξαίρετο αυτό καλλιτέχνη που γεννήθηκε - μεγάλωσε στον Έβρο και ξεχώρισε για πολλά χρόνια ως πρωταγωνιστής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Μπορείτε να τη διαβάσετε παρακάτω, αλλά και ΕΔΩ!

Αγαπητέ κ. Χατζηνικολάου, ποια ήταν τα πρώτα ερεθίσματα για ν’ ασχοληθείτε με τη μουσική; Πότε και πώς καταλάβατε πως σας έχει δοθεί, ως θεϊκό δώρο, αυτή η σπουδαία φωνή; 

Αυτό που με ρωτάτε με πάει χρόνια πίσω. Στα μαθητικά χρόνια του Δημοτικού, σε κάποια σχολική γιορτή με τα γνωστά επετειακά τραγούδια, ο δάσκαλος με ξεχώρισε. Στο Γυμνάσιο αργότερα είχα την τύχη να συναντηθώ με το μακαρίτη το Γιώργο Τσιτσιπάπα, που ήταν ταλέντο μουσικό και που αν και δεν ήταν καθηγητής στο σχολείο, με ξεχώρισε και με πήρε στη χορωδία του. 

Η οικογένειά σας είχε σχέση με τη μουσική; Πώς αντιμετώπισε το περιβάλλον σας την απόφασή σας να κατεβείτε στην Αθήνα και ν’ ακολουθήσετε αυτό το δρόμο στη ζωή σας; 

Η οικογένεια μου αν και καλλίφωνη δεν είχε σχέση με τη μουσική. Όμως στάθηκα και πάλι τυχερός, αν και αυτά είναι λίγο ως πολύ γνωστά. Τότε έδωσε ο Αττίκ μια παράσταση στο σχολείο με συμμετοχή παιδιών και ο καθηγητής μου πρότεινε εμένα. Το παράδοξο βέβαια είναι ότι με βάλανε να τραγουδήσω την άρια της Tosca, που μου την είχε μάθει ο Γιώργος Τσιτσιπάπας. Όσον αφορά την αντιμετώπιση από το περιβάλλον μου, λόγω των δύσκολων χρόνων και καταστάσεων του πολέμου και του εμφυλίου, έφυγα. Πήρα μόνος μου την απόφαση να φύγω, να κυνηγήσω το όνειρό μου και να δουλέψω σκληρά γι’ αυτό. 

Ο σπουδαίος αρχαιολόγος Μανώλης Ανδρόνικος τί ρόλο έπαιξε στη ζωή σας; 

Ο Ανδρόνικος ήταν φιλόλογός μου στο σχολείο. Μεγάλη τύχη! Αυτός ήταν ο πρώτος που πήγα και συνάντησα για να συμβουλευτώ όταν έφυγα με προορισμό τη Θεσσαλονίκη. Η προτροπή του ήταν να κατέβω στην Αθήνα γιατί ο ορίζοντας στο χώρο της μουσικής ήταν διευρυμένος εκεί. Ζήσατε από πρώτο χέρι τα σκληρά χρόνια της τριπλής κατοχής, αλλά και τις μαύρες μέρες του εμφυλίου πολέμου. 

Τί θυμάστε και τί είναι αυτό που θα θέλατε να ξεχάσετε από εκείνη την εποχή; 

Η ζωή, κύριε Βαφειάδη, είναι όμορφη και με τις διακυμάνσεις της. Οι σκληρότητες που αντιμετωπίζαμε τότε από παιδιά, μας έκανε δυνατούς, αγωνιστές και επίμονους. Από μικροί ξέραμε ότι εμείς παίρνουμε τη ζωή στα χέρια μας. Πικρές αναμνήσεις, κοινωνικές και συναισθηματικές βεβαίως υπάρχουν, αλλά είναι λίγο ως πολύ γνωστά. Ας μην επαναλαμβανόμαστε. Δε χρειάζεται να ξεχάσουμε ό,τι βιώσαμε. Με αυτά ανδρωθήκαμε... 

Τί σημαίνει όπερα και λυρικό θέατρο για εσάς; Τί είναι αυτό που σας έκανε να αγαπήσατε τόσο πολύ αυτό το είδος; 

Όπερα… ρωτάτε εμένα που είμαι λυρικός τραγουδιστής;! Τί άλλο ν' απαντήσω... το απαύγασμα της μουσικής τέχνης… Αρμονία, μελωδία, πρόζα, ηθοποιία με την ουσιαστική έννοια. 

Ποιος είναι ο αγαπημένος σας ρόλος; 

Torvatore "Manrco" και Tosca "Cavaradossi" 

Ποια θεωρείτε πως είναι η σημαντικότερη στιγμή της πολύχρονης σταδιοδρομίας σας;

Ξεχωρίζω δύο στιγμές: η  πρώτη είναι όταν κρίθηκα από το θέατρο ως μονωδός, από την απόδοσή μου στην όπερα «LUCIA DI LAMERMOUR». H δεύτερη, χρόνια μετά, από την ερμηνεία μου στην όπερα «Ελιξίριο» του Έρωτος. 

Έχετε ασχοληθεί με τη σύνθεση μουσικής; 

Όχι. Αλλά τους θαυμάζω πάρα πολύ τους συνθέτες και τους χρωστάμε πολλά. 

Έχετε ερμηνεύσει άλλα είδη μουσικής και τραγουδιού (παραδοσιακό, έντεχνο) ή μείνατε πιστός και αφοσιωμένος στην κλασική και λόγια μουσική; 

Σε επαγγελματικό επίπεδο έχω ερμηνεύσει μόνο όπερα, αλλά στις παρέες τα μελωδικά τραγούδια του ελληνικού ρεπερτορίου των σπουδαίων συνθετών μας τα σιγοτραγουδούσαμε. 

Ζήσατε πολλές στιγμές δόξας στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Νιώσατε παραγκωνισμένος κάποια στιγμή; Και αν ναι, ποια εποχή και γιατί πιστεύετε πως συνέβη αυτό; 

Όταν η τέχνη συγκρούεται με τα πολιτικά πιστεύω είναι κάτι που σε θλίβει... 

Ποια είναι η γνώμη σας για τη Μαρία Κάλλας; Την είχατε γνωρίσει; 

Τι να πει κανείς γι’ αυτή τη θεϊκή φωνή; Και φυσικά την είχα γνωρίσει! 

Ξέρω πως παρακολουθείτε παραστάσεις στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Ποιους νεότερους συναδέλφους σας ξεχωρίζετε και ποια είναι αυτά τα στοιχεία που πρέπει  να έχει κατά τη γνώμη σας ένας ερμηνευτής όπερας για να κάνει μια αξιόλογη καριέρα; 

Είναι πολλοί οι αξιόλογοι. Δεν αναφέρομαι σε ονόματα για να μην αδικήσω κανέναν. Ωστόσο για να έχεις μια αξιόλογη καριέρα, πρέπει να είσαι πρωταθλητής σε όλα. Δηλαδή μελέτη, άσκηση στη φωνή, καλή φυσική κατάσταση και ισορροπημένη οικογενειακή ζωή. Δηλαδή το "μέτρον άριστον" των προγόνων μας. 

Κύριε Χατζηνικολάου, ολοκληρώνοντας την κουβέντα μας, είστε ευχαριστημένος – ικανοποιημένος από την πορεία σας στη ζωή και την τέχνη; 

Όπως ήδη σας απάντησα, ως άνθρωπος του μέτρου, με την έννοια βέβαια της μη υπερβολής, αυτό που οι αρχαίοι λέγανε ύβρη, δε μπορεί παρά να είμαι "χορτάτος" και στα δύο. Και ευχαριστώ γι’ αυτό τη σύζυγό μου που με άντεξε και την κόρη μου φυσικά που με προστατεύει με πολλή αγάπη.

Τα πεζά ποιήματα και μικροδιηγήματα της Μαρίας Παπαγεωργίου

 

«Τρεφόμενη, τις περισσότερες φορές, από τα τραγούδια και τις ιστορίες των τραγουδοποιών που, με έναν μαγικό τρόπο, ήξεραν να γράφουν έμμετρα σε χαρτί και μετά να σκαλίζουν τις λέξεις πάνω στα τάστα μιας κιθάρας, οι δικοί μου καρποί μπαίνανε μέσα σε ένα συρτάρι, αμπαρωμένοι, σαν μικρές καταγραφές αναμνήσεων, απαραίτητες να ανατρέχω σε αυτές για το ξεδίπλωμα του μεγαλώματός μου. Δύο φίλοι ανοίξανε αυτό το συρτάρι κι ύστερα ξεκινήσαμε με τον Νεκτάριο, λίγο πριν το μάθημα φωνητικής, να σκιτσάρει αυτός τις σκέψεις μου κι εγώ να βάζω λέξεις στις εικόνες του». 

Μαρία Παπαγεωργίου

Στις Εκδόσεις Πατάκη υποδεχόμαστε με χαρά το νέο βιβλίο της Μαρίας Παπαγεωργίου. Μια συλλογή από πεζά ποιήματα ή ποιητικά μικροδιηγήματα, αναπάντεχες, σουρεαλιστικές, ειλικρινείς και αυθεντικές ιστορίες. Μικρά κομμάτια σκέψεων με κέντρο τη γυναίκα που περιδιαβαίνει στον ψυχισμό της ενταγμένη σε ένα περιβάλλον άλλοτε αστικό κι άλλοτε επαρχιώτικο, αλλά κατεξοχήν σκληρό και αφιλόξενο, ακόμα κι όταν αυτό το περιβάλλον είναι ο ίδιος ο εαυτός της, λίγο πριν –ή και αφού– μάθει να τον αγκαλιάζει. 

Η κοινωνία, οι άλλοι, ο εαυτός και η εναγώνια τριβή τους. Ο έρωτας ως θεραπεία και ως πηγή μοναξιάς. Τα ζώα ως ισότιμες υπάρξεις. Οι μάνες, οι φόβοι, οι πόνοι. Τα λάθη. Με σύντομα, μεστά, μεταξύ αλήθειας και ονείρου κείμενα, που οργανώνονται σε τέσσερις κατηγορίες –του κυνηγού, του κυνηγημένου, του φτωχού και του ερωτευμένου (που δεν μπορεί παρά να γαβγίσει)–, και με το απόλυτα προσωπικό ύφος της Μαρίας Παπαγεωργίου, το Γάβγισμα είναι η πρώτη της κατάθεση στον χώρο της λογοτεχνίας και το δεύτερο βιβλίο της έπειτα από το Μια χαραμάδα πανικού (μια προσωπική αφήγηση για την αγχώδη διαταραχή που επανακυκλοφορεί σε 4η έκδοση από τις Εκδόσεις Πατάκη). Εικονογράφηση: Νεκτάριος Βάλβης.

Ένα μικρό απόσπασμα: 

Απόβαρο (σελ. 63)

Όλα καλά. Αλλά να σου πω; Ένα πράγμα μου λείπει πολύ. 
Που άφησα τα 55 κιλά μου πάνω στο δικό σου σώμα και με έπαιρνε βαθιά ο ύπνος ύστερα από τις απανωτές, συντονισμένες μας πυρηνικές σχάσεις.
Ξυπνούσα μετά από ώρες και ήμουν ακόμα εκεί, μπρούμυτα. Να προτάσσω τα στήθη μου στο ανάσκελο ανάγλυφό σου σώμα. 
Μέχρι και ο ύπνος είχε άγνοια ατομικότητας. Όλα μαζί, σαν ένα. "Να αφήνεις το βάρος σου κάπου" μου έλεγε το μισοκοιμισμένο χαμόγελό σου "όσο μεγάλο και να γίνει".

Σίγουρα το θυμάμαι.
Ιδίως τις εποχές που παχαίνω. 

Η Μαρία Παπαγεωργίου γεννήθηκε στα Γρεβενά. Από το 2010 δραστηριοποιείται στην Αθήνα ως τραγουδοποιός, μουσικός, μουσική παραγωγός και δασκάλα φωνητικής. Με τη μουσική και με την μπάντα της ταξιδεύει στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Ευρώπη, ανοίγοντας συνεχώς καινούριους δρόμους. Έχει κυκλοφορήσει έξι προσωπικούς δίσκους, που την έχουν καθιερώσει ως μία από τις σημαντικότερες ερμηνεύτριες και performers της σύγχρονης μουσικής σκηνής, με έντονα προσωπικό στίγμα και εκλεκτές συνεργασίες.

Ανάμεσά τους, η δισκογραφική συνάντηση με τον Μίκη Θεοδωράκη («Αλληλογραφία») και η συναυλιακή ανάγνωση του έργου του Θάνου Μικρούτσικου («17 ταπεινά ρέκβιεμ για το μέλλον»). 

Έχει επίσης υπάρξει ραδιοφωνική παραγωγός στο Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και performer στις ομάδες Quasi Stellar της χορογράφου Αποστολίας Παπαδαμάκη και Κοπέρνικος του Άγγελου Αγγέλου και της Έμης Σίνη. Έχει γράψει μουσική για ταινίες μικρού μήκους (Βραβείο Πρωτότυπης Μουσικής, Φεστιβάλ Καννών), για θέατρο και video games. 

Το 2016 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Suburban το πρώτο της βιβλίο με τίτλο Μια χαραμάδα πανικού (ο τίτλος του βιβλίου ήταν παραχώρηση του Χρήστου Θηβαίου από το ομώνυμο τραγούδι των Συνήθων Υπόπτων, σε στίχους και μουσική του ίδιου), μια προσωπική αφήγηση για την αγχώδη διαταραχή, το οποίο επανεκδόθηκε το 2025 από τις Εκδόσεις Πατάκη.

Η Μερόπη Κολλάρου παίζει Κυριάκο Σφέτσα

Η σπουδαία πιανίστρια από την Αλεξανδρούπολη, Μερόπη Κολλάρου, δισκογράφησε τη δεκαετία του ΄80 με την εταιρεία «Πράξις», τη σουίτα για πιάνο «Το φως της Κάκτου» του Κυριάκου Σφέτσα και αργότερα το δίσκο «Τοπίο – 5 Τραγούδια σε ποίηση Μίλτου Σαχτούρη» με την Anna Marie Muller, του ίδιου μουσικοσυνθέτη και παραγωγού. Ηχολήπτης ο κορυφαίος στο είδος του, Στέλιος Γιαννακόπουλος. Ακούμε κάποια αποσπάσματα από τα έργα στα παρακάτω βίντεο και με αφορμή την παραπάνω φωτογραφία που είδαμε στον προσωπικό της λογαριασμό στο FB, θυμόμαστε το αφιέρωμα - συνέντευξη που κάναμε στο διαδικτυακό περιοδικό TAR, που αποτελεί μια ολοκληρωμένη μουσική προσωπογραφία, έπειτα από μια σειρά συναντήσεων - συζητήσεων στο Δημοτικό Ωδείο.

Ο Λέων Ναρ για τη στιχουργική του Σωκράτη Μάλαμα

 

«Λέω παραμύθια να ξορκίσω το κακό, να γίνουν όλα μαγικά μ’ ένα χορό» 

Τρία χρόνια μετά το σχεδίασμα ποιητικής βιογραφίας του Θανάση Παπακωνσταντίνου "Να βρω ξανά του νήματος την άκρη...", ο Λέων Ναρ γράφει και ο Πατάκης εκδίδει το σχεδίασμα ποιητικής βιογραφίας του Σωκράτη Μάλαμα, με τον πρόλογο του φίλου και συνεργάτη του γνωστού τραγουδοποιού, Οδυσσέα Ιωάννου (στιχουργός, ραδιοφωνικός παραγωγός, επιμελητής μουσικών προγραμμάτων, κ.λπ.). 

Ο συγγραφέας καταπιάνεται με τον λόγο στα τραγούδια του Μάλαμα, έχοντας ως συνοδοιπόρο τον ίδιο τον τραγουδοποιό στη διάρκεια αυτού του συγγραφικού ταξιδιού. Ο Ναρ έχει ακούσει πολύ Μάλαμα, είναι θαυμαστής του, έχει συζητήσει μαζί του για τα τραγούδια και ορθώς, κατά την γνώμη μου, θεωρεί π ο ι ή μ α τ α ορισμένα στιχουργήματα του Μάλαμα και άλλων τραγουδοποιών. Να τονίσουμε, προς αποφυγή παρεξηγήσεων, πως δεν γράφει κανενός είδους βιογραφία, ούτε αναλύει φιλολογικά - λογοτεχνικά τη στιχουργική του Μάλαμα, αλλά προσεγγίζει το έργο του με απλότητα και αγάπη, μελετώντας κυρίως τους στίχους του, αλλά και γενικότερα την καλλιτεχνική φυσιογνωμία ενός ξεχωριστού δημιουργού που είναι ακόμα δραστήριος και παραγωγικός.

Ένα απόσπασμα από το βιβλίο (σελ. 115-116) σχετικά με τους γονείς και τις επιρροές του, απαντώντας σε ερώτηση του Ναρ: "Ο πατέρας μου ήταν λάτρης του ρεμπέτικου και του λαϊκού, και ακολουθούσε και η μάνα μου. Το δημοτικό της άρεζε πάρα πολύ, ήταν σαν φυσική της κληρονομιά. Τραγουδούσε κάτι παράδοξες μελωδίες που δεν τις έχω ξανακούσει, δεν ξέρω από που στο διάολο ήταν. Από το Καζακστάν; Άκουγα κάτι παράξενα, έπλενε ρούχα, ας πούμε, και τραγουδούσε, και μου έμειναν κάτι υποψίες θεμάτων στο κεφάλι μου. Όλα τα δημοτικοειδή μου, που τα έχω βάλει σαν θέματα στα τραγούδια, τα ορχηστρικά, είναι "κλεμμένα" από Δράμα, Σέρρες, Θράκη, σαν αντιλήψεις που πέρασαν για λίγο από το κεφάλι μου, αγαπημένες στιγμές, κι εγώ τις άπλωνα με τον δικό μου τρόπο. Λειτούργησε ύπουλα όλο αυτό. Μετά ήρθε η ροκ, η τζαζ, η κλασική. [...]".

Οι στίχοι του Σωκράτη Μάλαμα αποτυπώνουν συλλογικές και υπαρξιακές αγωνίες, με τρόπο υπαινικτικό και δωρική απλότητα. Σε πολλά από τα τραγούδια του καταγράφεται επίσης η αποστροφή του για τη μεγαλούπολη, η αποξένωση στις καθημερινές σχέσεις, οι διαψεύσεις και τα αδιέξοδα της σύγχρονης ζωής, ενώ άλλα υπερβαίνουν την ατομική εμπειρία και αποκτούν μια σχεδόν μεταφυσική διάσταση. 

Βασικοί θεματικοί άξονες σε αυτό το σχεδίασμα ποιητικής βιογραφίας είναι η κοινωνική κριτική που ασκεί ο δημιουργός με τα τραγούδια του, η οπτική του για το «άστυ» σε μια εποχή διαρκούς κοινωνικής κινητικότητας, η βιωματική μαγιά και η ερωτική διάσταση των στίχων του, ενώ παράλληλα εξετάζονται ζητήματα σχετικά με το ελληνικό τραγούδι γενικότερα. 

Στην προσπάθεια σύνθεσης του βιβλίου συνέβαλε ο ίδιος ο Μάλαμας, απαντώντας στις ερωτήσεις που του έθεσε ο συγγραφέας σχετικά με τα ευθύβολα τραγούδια του, που ενεργοποιούν τη σκέψη και τα συναισθήματά μας (οπισθόφυλλο).

Κι ο ασημένιος άντρας με τη βαριά φωνή,

της μοναξιάς τη δόξα βρίζοντας να υμνεί

(Λουδοβίκος των Ανωγείων, "Πύλη της άμμου")

O Λέων Α. Ναρ γεννήθηκε το 1974 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Α.Π.Θ., από το οποίο επίσης έλαβε μεταπτυχιακό τίτλο Νεοελληνικής Φιλολογίας, Βιβλιολογίας και Διδακτικής της Λογοτεχνίας (2000) και αναγορεύτηκε Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας το 2007. Το 2017 ολοκλήρωσε μεταδιδακτορική έρευνα στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Έχει εκδώσει τα βιβλία: Εγώ ο εγγονός ενός Έλληνα: Η Θεσσαλονίκη του Νικολά Σαρκοζί (σε συνεργασία με τους Γιώργο Αναστασιάδη και Χρήστο Ράπτη, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2007· μεταφράστηκε στα γαλλικά), Γιωσέφ Ελιγιά, Άπαντα (δίτομο έργο, Γαβριηλίδης, 2009), Θεσσαλονίκη 1912-2012: Το μέλλον του παρελθόντος (Καπόν, 2011, δίγλωσση έκδοση, σε ελληνική και αγγλική γλώσσα, φωτογραφίες: Γιώργης Γερόλυμπος), Ισραηλίτες βουλευτές στο ελληνικό κοινοβούλιο (Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, 2011), Το παιχνίδι της εξέδρας: Σχολιασμένα συνθήματα από τα ελληνικά γήπεδα (Μεταίχμιο, 2014), Δεν σε ξέχασα ποτέ (Ευρασία, 2017· θεατρικό έργο με cd σεφαραδίτικων τραγουδιών της ομώνυμης παράστασης από το Κ.Θ.Β.Ε. το 2017), Ξανά στη Σαλονίκη: Η μετέωρη επιστροφή των Ελλήνων Εβραίων στον γενέθλιο τόπο 1945-46 (Πόλις, 2018· υποψήφιο για Κρατικό Βραβείο), I Remember… Θυμάμαι: Επιζώντες του Ολοκαυτώματος τραγουδούν σεφαραδίτικα τραγούδια (Ιανός, 2020, επιμέλεια της τρίγλωσσης έκδοσης, σε ελληνική, αγγλική και ισπανοεβραϊκή γλώσσα, με cd από το αρχείο του Αλμπέρτου Ναρ). 

Κείμενά του για θέματα φιλολογίας, ιστορίας και λογοτεχνίας, καθώς και βιβλιοκρισίες έχουν δημοσιευτεί σε συλλογικούς τόμους, περιοδικά (έντυπα και ηλεκτρονικά), ενώ έχει επιμεληθεί 8 βιβλία (ιστορικού περιεχομένου και παιδικής λογοτεχνίας). Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορεί επίσης το σχεδίασμα ποιητικής βιογραφίας του Θανάση Παπακωνσταντίνου, «Να βρω ξανά του νήματος την άκρη…» (2022). Το 2023 παραστάθηκε στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη το έργο του Live Streaming. Toν Απρίλιο του 2025 ανέβηκε στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής το έργο του Madre Salonico. Είχε μόνιμη στήλη στις εφημερίδες Έθνος (2017-2018) και Μακεδονία της Κυριακής (2006-2008). Είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Θεσσαλονικέων Πόλις. Έχει διδάξει δημιουργική γραφή στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του Ε.Α.Π. (2019). Εργάζεται ως καθηγητής φιλολογίας στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ανατόλια της Θεσσαλονίκης.

Ο Γιάννης Γιαγουρτάς παίζει Νίκο Μαμαγκάκη και Θεόδωρο Αντωνίου

 

Ο σπουδαίος κιθαριστής, Γιάννης Γιαγουρτάς, από την Αλεξανδρούπολη, αποδίδει με την κλασική κιθάρα του, έργα των μεγάλων Ελλήνων μουσικοσυνθετών, Νίκου Μαμαγκάκη και Θεόδωρου Αντωνίου. Ακούμε τα παρακάτω αποσπάσματα και θυμόμαστε την εφ' όλης της ύλης συνέντευξη που κάναμε για το διαδικτυακό περιοδικό TAR και αναδημοσιεύτηκε στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο της Θράκης. Η φωτογραφία από την σελίδα του στο FB!

Ο διαχρονικός Καραγκιόζης με τον επίκαιρο λόγο του Αριστοφάνη στον Κήπο του Μ.Μ.Α.

Με μεγάλη επιτυχία στέφθηκε το πρώτο διήμερο (17-18/06/2025) της θεατρικής παράστασης "Ο Καραγκιόζης στον Κήπου του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών με την Ειρήνη του Αριστοφάνη". Μένουν άλλα δύο διήμερα (24-25/06 & 1-2/07) στις 20:30 για ένα έργο που θ' αγαπήσουν μικροί και μεγάλοι.

Ο πάντα επίκαιρος λόγος του μεγάλου κωμωδιογράφου της αρχαιότητας και ο διαχρονικός λαϊκός ήρωας που αγάπησαν γενιές και γενιές Ελλήνων, προσφέρουν το γέλιο αλλά και τροφή για σκέψη στα παιδιά που παρακολουθούν την εν λόγω παράσταση, με τα αντιπολεμικά μηνύματα που διαχέονται από την αρχή μέχρι το τέλος.

Δελτίο Τύπου - Στοιχεία Παράστασης

Ο Ηλίας Καρελλάς και οι συνεργάτες του ετοιμάζουν μια ολοκαίνουργια εκδοχή της κλασικής αριστοφανικής κωμωδίας «Ειρήνη» στον Κήπο του Μεγάρου. Ο Καραγκιόζης πρωταγωνιστεί στο ρόλο του Τρυγαίου γεφυρώνοντας την αρχαία κωμωδία και το λαϊκό θέατρο σκιών. Σε έναν κόσμο βυθισμένο στον πόλεμο, ο Καραγκιόζης και η παρέα του αποφασίζουν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, ξεκινώντας το ουράνιο ταξίδι τους προς τον Όλυμπο, πάνω σε ένα τεράστιο σκαθάρι. Ο Καραγκιόζης φτάνοντας στον Όλυμπο, αντί για τον Δία, θα συναντήσει τον Πόλεμο. 

Ο φοβερός και τρομερός άνθρωπος-ορχήστρα Αλκιβιάδης Κωνσταντόπουλος δίνει στο ρόλο μια μοναδική διάσταση. Ο Πόλεμος αποκτά φωνή, μελωδία και ρυθμό, άλλοτε γίνεται κακός και εγωιστής, απολαμβάνοντας το χάος που δημιουργεί και άλλοτε έχει απρόσμενες αντιδράσεις γεμάτες χιούμορ. 

Η Ειρήνη (Κωνσταντίνα Πάτση ή Αγγελική Παρδάλη) με το τραγούδι της γίνεται το σύμβολο της αναγέννησης, μεταφέροντας το μήνυμα της συμφιλίωσης και της ομορφιάς της ζωής χωρίς πολέμους. 

Η μοναδική παραδοσιακή ορχήστρα μας ταξιδεύει στην ελληνική παράδοση συμβολίζοντας τους καημούς, τις χαρές και τα όνειρα ενός λαού. 

Όταν ο Καραγκιόζης-Τρυγαίος καταφέρνει να ενώσει όλους τους φίλους του και να κυλήσουν τον βράχο ελευθερώνοντας την Ειρήνη, ένα μεγάλο πανηγύρι ξεκινά! Η μουσική νικά τον θόρυβο του πολέμου. Ένας μεγάλος κυκλικός χορός ξεκινά στον Κήπο του Μεγάρου, με την παράδοση να έρχεται στο σήμερα και τη φωνή της Ειρήνης να μοιάζει με τη φωνή της ίδιας της γης. Χορευτές απ’ όλα τα μέρη της Ελλάδας πιεσμένοι χέρι-χέρι σε μια παράσταση-γιορτή με πρωταγωνιστή τη μουσική και τον πιο αγαπημένο ήρωα μικρών και μεγάλων! 

Μια παράσταση για παιδιά από 4 έως 104 ετών που δεν αφηγείται απλώς την αριστοφανική κωμωδία, αλλά μέσω της μουσικής και ενός δισδιάστατου κόσμου σκιών, ζωντανεύει τον διαχρονικό αγώνα του ανθρώπου για συνεργασία, αγάπη και ελευθερία.

Για περισσότερα εδώ!