Από το πρόσφατο βιβλίο του οικονομολόγου Γιάνη Βαρουφάκη (Ανίκητοι Ηττημένοι, 2017) μέχρι την επανέκδοση του μυθιστορήματος "Η Κυρία Κούλα" (1978-2017) του Μένη Κουμανταρέα (1931-2014).
Από το τελευταίο βιβλίο του Χ.Α.Χωμενίδη "Όσο πιο δυνατά με έδερνε, τόσο πιο δυνατά του τραγουδούσα" (2017) μέχρι το εξαίρετο ιστορικό πόνημα "1915 - ο εθνικός διχασμός" του Γιώργου Θ. Μαυρογορδάτου.
Και βέβαια, βιβλία για τους μικρούς μας φίλους. Από τα καλύτερα, η σειρά "Πριγκίπισσα Αθηνά" της Στέλλας Κάσδαγλη (εικονογράφηση: Τόμεκ Γιοβάνης) και το "Λιβερίνος και Ρικάρντα" της Αγαθής Δημητρούκα (εικονογράφηση: Ιφιγένεια Καμπέρη).
Τι συνέβη όταν ένας μικρός λαός αποφάσισε να αποδράσει από τη μόνιμη χρεοδουλοπαροικία που ερημοποιεί τη χώρα του; Οι ΑΝΙΚΗΤΟΙ ΗΤΤΗΜΕΝΟΙ είναι όλοι εκείνοι που το 2015 ξεπέρασαν τον φόβο του βαθέoς κατεστημένου και έφεραν την «Ελληνική Άνοιξη». Το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη ρίχνει φως στη μεθοδικότητα με την οποία ηττήθηκε η «Ελληνική Άνοιξη», με παράπλευρη απώλεια την απαξίωση και σταδιακή αποδόμηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Brexit κτλ.). Όμως καταδεικνύει και κάτι άλλο: Πως, παρά την ήττα τους, η «Ελληνική Άνοιξη» των ΑΝΙΚΗΤΩΝ ΗΤΤΗΜΕΝΩΝ έβαλε τις βάσεις για μια «Ευρωπαϊκή Άνοιξη», αναδεικνυόμενη έτσι σε σοφή επένδυση στο μέλλον μιας βιώσιμης Ελλάδας εντός μιας δημοκρατικής Ευρώπης, για την οποία αξίζει κανείς να μάχεται. Αφιερωμένο σε όσους πασχίζουν για τον έντιμο, λογικό συμβιβασμό, αλλά προτιμούν να ισοπεδωθούν παρά να καταλήξουν συμβιβασμένοι, το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη έχει τουλάχιστον τρεις αναγνώσεις: - Χρονικό των γεγονότων του 2015, όταν οι δανειστές της χώρας ρίσκαραν την ακεραιότητα της Ευρώπης για να αναπαραγάγουν την άνομη εξουσία τους, επεκτείνοντας στο διηνεκές τη γενικευμένη πτώχευση της ελληνικής κοινωνίας. - Εξιστόρηση ενός ακόμα «επεισοδίου» της ελληνικής ιστορίας όπου η διάσπαση του εσωτερικού μετώπου έφερε την ήττα. - Καταγραφή συναρπαστικών συζητήσεων με ανθρώπους που καθορίζουν τις τύχες μας, όπως τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, την Κριστίν Λαγκάρντ, τον Μάριο Ντράγκι, τον Εμμανουέλ Μακρόν, τον Μπαράκ Ομπάμα. Ίσως όμως η πιο ενδιαφέρουσα ανάγνωση κινείται γύρω από άλλον, εντελώς διαφορετικό, άξονα που θυμίζει περισσότερο αρχαία ή σαιξπηρική τραγωδία: Εμβάθυνση στο δράμα ανθρώπων με εξουσία μεγάλη, που όμως καταλήγουν ανήμπορα πλάσματα πιασμένα στην παγίδα που τους έστησε η θεσμική τους ισχύς.
Πώς γίνεται να γνωριστούν δυο άγνωστοι μέσα στον Ηλεκτρικό; Πώς γίνεται να ερωτευθούν; Όταν μάλιστα η μία είναι γυναίκα ώριμη, συντηρητική, κι ο άλλος νέος, τρελούτσικος φοιτητής; Τι είναι αυτό που τους ενώνει στη διαδρομή από Θησείο ως Κηφισιά, με ενδιάμεσες στάσεις το Μοναστηράκι, όπου ανεβαίνει η Κούλα, και τον Άγιο Νικόλαο, όπου διατηρεί γκαρσονιέρα ο Μίμης; Και πώς τάχα οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι συμβαίνει να χωρίσουν ξαφνικά, όπως ξαφνικά γνωρίστηκαν;
«... Το ελληνικό καλοκαίρι µού φαινόταν ανέκαθεν ο µοναδικός ακατάλυτος νόµος µας. Η άσπρη µας πέτρα ξέξασπρη που φωτίζει τον κόσµο και καταργεί τους λεκέδες του. Η διαφανής σαυρούλα που σκαρφαλώνει στο περβάζι. Οι ρόδες των ποδηλάτων που µισοβυθίζονται στην άµµο. Οι αφίσες που προαναγγέλλουν το πανηγύρι του Αγίου Παντελεήµονος και του Σωτήρα. Δηµοτικολαϊκάσυγκροτήµατα πάνω σε πρόχειρα στηµέναικριώµατα στην πλατεία, αρνιά και γουρουνοπούλες που σουβλίζονται απ’ το πρωί, ο παπάς της ενορίας κερνάει το πιο καλό κοψίδι στον εξάδελφό του απ’ την Αστόρια. Το ελληνικό καλοκαίρι είναι τα βογκητά των ζευγαριών που κάνουν έρωτα πίσω από τα µισόκλειστα παντζούρια. Είναι η οθόνη του υπαίθριου σινεµά που θρο?ζει σε ένα µελτεµάκι. Είναι τα θηριώδη σουτιέν και βρακιά της γιαγιάς που –κρεµασµένα από τα µανταλάκια– ρίχνουν σκιές προϊστορικών τεράτων στον απέναντι τοίχο. Στο ελληνικό καλοκαίρι, το µόνο που µπορείς να σφάξεις είναι ένα καρπούζι. Εάν έγραφα µια ελληνική κωµωδία, θα έβαζα κάποιον φανατικό ιδεολόγο –αδιάφορο ποιανής ιδεολογίας– να επιχειρεί να εκφωνήσει λόγο σε παραλία. Ένας αέρας κυκλαδίτικος να καλύπτει τη φωνή του και να του παίρνει τα χαρτιά, ένα κύµα να τον µουσκεύει, ένα µισόγυµνοκορµί να τον ανταγωνίζεται θρασύτατα. Θα τον έβαζα να µουλαρώνει και να τελειώνει τον λόγο του µε τη φράση: «Θα Ξαναγυρίσουµε και θα Τρέµει η Γης!». Κι έπειτα ένα σµήνος γλάρων –σαν χορωδία αγγέλων ή τραγοπόδαρων σατύρων– να τον ειρωνεύεται γαβγίζοντας. Διαβάζω ελληνική µυθολογία. Κανείς απ’ τους θεούς ή από τις µοίρες δεν προαναγγέλλει πουθενά τη συντέλεια του κόσµου. Δεν απειλεί πως οι άνθρωποι θα κριθούν κατά τα έργα και τις αµαρτίες τους. Δεν προφη-τεύει µια Δευτέρα Παρουσία. Ποια Δευτέρα Παρουσία; Αφού όλα και όλοι είναι ήδη, νυν και αεί, εδώ. Και η γη δεν τρέµει παρά από τους οργασµούς µας. Κι απ’ τις ωδίνες των τοκετών µας. Το ελληνικό καλοκαίρι περιέχει τα πάντα. Δίνει λογαριασµό µονάχα στον εαυτό του». Μέσα από κείµενα µικρότερα και µεγαλύτερα, επίκαιρα αλλά όχι επικαιρικά, που σκιαγραφούν όψεις της πραγµατικότητας ή απογειώνονται προς τη µυθοπλασία, µε θρύψαλα, αναµµένα κάρβουνα και βότσαλα, ο Χρήστος Χωµενίδης αποπειράται µία πρώτη αυτοβιογραφία. Όχι δική του. Όλων µας.
Αυτό το βιβλίο είναι αποτέλεσμα σαράντα ετών έρευνας, στοχασμού, συγγραφής και διδασκαλίας για τον Εθνικό Διχασμό. Επιδίωξή του είναι η κατανόηση, η εξήγηση, η ερμηνεία. Όχι η εξύμνηση, ούτε η καταγγελία. Αν δημιουργηθεί στον αναγνώστη η εντύπωση ότι το βιβλίο μεροληπτεί υπέρ του Ελευθερίου Βενιζέλου, αυτό προκύπτει από τα ίδια τα πράγματα, όχι από πρόθεση. Αφού παρουσιαστούν τα κυριότερα γεγονότα από το 1909 έως και το 1922, ο Εθνικός Διχασμός ερμηνεύεται ως οιονεί θρησκευτικό "σχίσμα" χαρισματικής προέλευσης, ως κρίση στη διαδικασία εθνικής ολοκλήρωσης, ως ταξική σύγκρουση, αλλά και ως διαμάχη που απέκτησε τις διαστάσεις εμφυλίου πολέμου. Με την ερμηνεία μπορεί να διαφωνήσει κανείς. Όχι όμως με τα γεγονότα στα οποία βασίζεται.
«Για να σε βρω, γιγάντισσα, τη γη µε δάκρυ ράντισα» εξοµολογείται στη Ρικάρντα ένα ξωτικό µικρό, µικρούλικο και µικροτοσοδούλικο, ο Λιβερίνος. Κι ο έρωτας, απρόσµενος κι αληθινός, καταργεί σιγά σιγά τις αντιθέσεις, ενώνει ζωές και όνειρα, ώσπου η Ρικάρντα, ίση προς ίσον πια, τραγουδάει: «Γλυκέ µου Λιβερίνε µου, φιλιά κι αγάπη δίνε µου!». Μια γλυκιά ιστορία αγάπης µε υπέροχη εικονογράφηση, που λειτουργεί µυητικά για τα παιδιά και ευφραντικά για τους µεγάλους.
&
Η πριγκίπισσα Αθηνά θέλει να ακούει απ’ όλους ότι είναι όµορφη. Μια µέρα, προσπαθώντας να εντυπωσιάσει τους πάντες, αποκτά στο πρόσωπο ένα σηµάδι που νιώθει ότι της χαλάει όλη την οµορφιά. Και τώρα; Πώς θα φαίνεται στις φωτογραφίες; Θα την αγαπούν όπως και πριν; Υπάρχουν άσχηµες πριγκίπισσες; Έχουν φίλους; Μπορούν να είναι ευτυχισµένες και να κάνουν σπουδαία πράγµατα; Για να ανακαλύψει τις απαντήσεις, η Αθηνά πρέπει πρώτα να βρει τη λύση σ’ ένα άλυτο µυστήριο που ταλαιπωρεί όλους τους κατοίκους της Ρεαλίας. Το δεύτερο βιβλίο της θαρραλέας σειράς, που µας θυµίζει πως µία αληθινή πριγκίπισσα δεν επαναπαύεται στα φορέµατα και στα βατραχάκια της. Η Αθηνά είναι η πιο ευρηµατική κι αντισυµβατική πριγκίπισσα που έχετε ποτέ διαβάσει. Μια πριγκίπισσα που ζει στο σήµερα. Μόνο για ανήσυχες πριγκίπισσες!
