Ραδιοφωνικό Αφιέρωμα στον Τραγουδοποιό Θανάση Γκαϊφύλλια

Μετά από μια σειρά θεματικών εκπομπών - αφιερωμάτων σε μεγάλους μουσικοσυνθέτες (Μάνος Χατζιδάκις, Μίκης Θεοδωράκης, Σταύρος Ξαρχάκος, Γιάννης Σπανός, Μάνος Λοΐζος), η ραδιοφωνική εκπομπή "Να μείνουν μόνο τα τραγούδια", απόψε θα κάνει μια στάση στο έργο του σημαντικού τραγουδοποιού από τη Θράκη, του αγαπημένου μουσικού - συνθέτη - στιχουργού και ερμηνευτή, Θανάση Γκαϊφύλλια.

Αυτή την Τετάρτη 20/03/2013 (10-12 μ.μ.) στο "Maximum 93,6" και στο http://www.radiomax.gr/ - 
http://theovaf.blogspot.gr/2013/01/maximum-936-10-12.html 

http://thanasisgkaifyllias.blogspot.gr/

http://www.facebook.com/groups/67508752120/

Τελευταία Εκπομπή για τη σεζόν 2012-2013: Τετάρτη 24/04/2013

Παρακάτω, το αφιέρωμα που κάναμε στο Θανάση Γκαϊφύλλια, με τον Λάμπρο Μητρόπουλο στο RadioArt - http://www.radioart.com/

"Ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι να κοιτάζει μπροστά και να οραματίζεται το μέλλον…"

Νίκος Καζαντζάκης, Ναζίμ Χικμέτ, δύο φωτεινές ψυχές που με την κατάθεσή τους εδραίωσαν μέσα μου την αγάπη για ελευθερία και ειρήνη.
Μου δίδαξαν ότι αξίζει τον κόπο κάθε αγώνας ενάντια στους φράχτες, που με επιμέλεια και πάθος χτίζουν ανάμεσα στους λαούς αυτοί που κραδαίνουν μεταχειρισμένα σύμβολα, ιδέες και συνθήματα και σε κάθε δύσκολη στιγμή, μιλούν για πόλεμο.
Κι όλοι γνωρίζουν ότι ο πόλεμος, είτε ψυχρός είτε θερμός, γεμίζει τις καρδιές των ανθρώπων με φόβο, τις τσέπες των βιομηχάνων με καινούργια δολάρια, τις στολές των στρατηγών με καινούργια παράσημα, τα νεκροταφεία με καινούργια μάρμαρα και τις σελίδες της ιστορίας με καινούργιες "ένδοξες πληγές".

Εμείς εδώ στη Θράκη, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, έχουμε μια μοναδική ευκαιρία ν' αποδείξουμε στην παγκόσμια κοινότητα ότι μπορούμε να ζήσουμε ειρηνικά και να απολαύσουμε τους καρπούς αυτής της δημιουργικής συνύπαρξης. Είμαστε όλοι καλεσμένοι σε μια γιορτή για ένα καλύτερο αύριο, όπου ο καθένας θα φέρει στο κοινό τραπέζι τα πιο όμορφα δώρα από τον πολιτισμό και την παράδοσή του...

Θανάσης Γκαϊφύλλιας

----------

Το Radio Art συμπληρώνει 4 χρόνια στο διαδίκτυο, τα χρόνια αυτά μουσικοί, ποιητές, συγγραφείς, πλανόδιες μπάντες, φίλοι και ακροατές έγιναν βαρκούλες στις σελίδες του και μας ταξίδεψαν σε καθαρή Γη.

Με ιδιαίτερη συγκίνηση τον μήνα αυτό φιλοξενούμε τον ποιητή, τον καλλιτέχνη, τον ανθρωπο που δεν έσκυψε το κεφάλι και που έγινε σύμβολο, μύθος, άνεμος να φυσάει από την Κομοτηνή τα βράδια όταν η πόλη ησυχάζει, για να μας θυμίζει ότι πρέπει να αντιστεκόμαστε, να είμαστε ζωντανοί και να προσπαθούμε, ακόμα και όταν οι δυσκολίες γύρω μας φαίνονται ανυπέρβλητες...

Θανάση Γκαϊφύλλια, αγαπημένε φίλε, μας έδειξες τι σημαίνει αξιόπρεπεια, δύναμη και πίστη σε καλούς σκοπούς.
Σε καλοσώριζουμε στο Radio Art, σου χρωστάμε πολλά και ας μην το ξέρεις.
Η τιμή που μας κάνεις να είσαι εδώ είναι μεγάλη.

Είμαστε σίγουροι ότι ο αγώνας σου για να δεις μια καλύτερη Ελλάδα δεν θα σταματήσει ποτέ.

Γνωρίζουμε ότι πρωτοστάτησες για την αναστήλωση του Αρχαίου Θεάτρου της Μαρώνειας, όπου ύστερα από 23 αιώνες έγινε κατορθωτό να επαναλειτουργήσει στις 29 Αυγούστου του 2009 σε μια μαγική βραδιά με αποσπάσματα από τραγωδίες του Ευριπίδη.
Το Radio Art με τις μικρές του δυνάμεις θα υποστηρίζει τις εκδηλώσεις που θα γίνονται εκεί, στο βορειότερο αρχαίο Θέατρο της Χώρας μας και το μοναδικό της Θράκης, γιατί, όπως λες «όπου θέατρο, εκεί Ελλάδα!»

Ζητήσαμε από δύο σημαντικούς ανθρώπους που αγαπάμε ιδιαίτερα να γράψουν λίγες γραμμές για σένα, τον κορυφαίο συνθέτη κ. Νότη Μαυρούδη και τον εξαιρετικό στιχουργό, συνθέτη και φιλόλογο κ. Γιώργο Φραντζολά. Η ανταπόκριση τους ήταν άμεση και τα λόγια τους μας συγκίνησαν ιδιαίτερα. Παρακάτω παραθέτουμε τα κείμενα τους.

Λάμπρος Μητρόπουλος

----------

Ο Νότης Μαυρουδής για το Θανάση Γκαϊφύλλια

Ο Θανάσης με συνδέει με ένα παρελθόν και μνήμη γόνιμη.
Μας είχε γνωρίσει ο Αλέξανδρος Πατσιφάς (της παλαιάς Lyra) στη δεκαετία του ’60 και είχα διαπιστώσει από τότε τον εκρηκτικό χαρακτήρα του, καθώς και το ταμπεραμέντο ενός ανατρεπτικού μπαλαντίστα.

Τον έχω βαθειά στη συνείδησή μου ως έναν αληθινά οργισμένο νέο (από τότε) που δεν περιορίζει αυτό το συναίσθημα. Το αφήνει να καταλαμβάνει όλο το πεδίο της τραγουδιστικής σκέψης του… Με αυτά τα χαρακτηριστικά πορεύεται και σήμερα (που δυστυχώς είναι λίγες οι παρουσίες του) και καταφέρνει να διατηρεί την εκρηκτικότητά του, διατηρώντας τον ως «σημείο αναφοράς» μιας εποχής, που –αν παρατηρήσει κανείς- υπάρχει (μέσα στο τραγούδι) και στη σημερινή…

Εξακολουθεί να με συγκινεί για τον λόγο πως η ματιά του περιείχε πάντα οξεία κοινωνική κριτική, βγαλμένη από ό,τι μας περιβάλει και μας περιέχει. Όλα όσα έγιναν αιτίες για να καταφεύγει στην κιθάρα του και με τον πιο απλό-άμεσο τρόπο να μιλάει για το βίωμά του που, δες σύμπτωση, είναι και δικό μας…

Νομίζω πως όταν ήρθε η «καλή στιγμή» έπραξα ορθά που του ανέθεσα να πει δικά μου τραγούδια που είχαν ανάγκη τη φωνή του.
Τέλος, ο Γκαϊφύλλιας είναι η περίπτωση του τροβαδούρου που καλό είναι να τον βλέπεις ζωντανά, γιατί αυτή η ευθυτενής κορμοστασιά του καθώς και η αυστηρότητα με την οποία στέκεται μπροστά στο κοινό του, σε υποβάλει στην ακρόαση και στη σκέψη της μπαλάντας του.
Χαίρομαι που με έχει φίλο του…

Νότης Μαυρουδής
Αθήνα 24.09.2010

----------

Ο Γιώργος Φραντζολάς για το Θανάση Γκαϊφύλλια

ΜΙΚΡΗ ΠΕΖΗ ΜΠΑΛΑΝΤΑ
ΣΤΟΝ ΘΡΑΚΙΚΟ ΒΟΡΕΙΟ ΑΝΕΜΟ
ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΘΑΝΑΣΗ ΓΚΑΪΦΥΛΛΙΑ

«όταν Θρήσσαισιν έρεβος ύφαλον επιδράμη πνοαις»

Σοφοκλής, Αντιγόνη.

«Φυσα ο Καικίας κατερχόμενος από τά βουνά της Θράκης»
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης.

Πριν αρχίσω να μιλώ για το Θανάση Γκαϊφύλλια, θα πρέπει πρώτα να σας συστήσω τον Θρακιώτη Βοριά ή Βορέα.

Είναι φτερωτός και δυνατός. Κατοικεί μέσα σε σπηλιές στα βουνά της Ροδόπης. Κατέβηκε μέχρι την Αθήνα και ξάφνιασε την Ωρείθυια, την κόρη του βασιλιά της Αθήνας Ερεχθέα, την ώρα που εκείνη λουζότανε, έπαιζε αμέριμνη, μαζί με τις ακόλουθές της, και τραγουδούσε: «Πώς τον λεν, πώς τον λεν τον ποταμό; Ιλισσό, Ιλισσό» στα κρυσταλλένια νερά της όχθης του. Είχανε εκείνο τον καιρό και δικτατορία ή απολυταρχικό καθεστώς. Κάτι τέτοιο τέλος πάντων. Άρπαξε το λοιπόν ο Βοριάς την Ωρείθυια, την οδήγησε απάνω στη Θράκη και την νυμφεύτηκε. Απ’ την Ωρείθυια απόχτησε δυο παιδιά. Τον Κάλαη και τον Ζήτη. Ζήτης, αυτός που φυσάει δυνατά. Κάλαης, εκείνος που φυσάει γλυκά κι απαλά. Λοιπόν, λέγαμε για τον Βοριά. Θα τον δεις φτερωτό, γενειοφόρο ή σαν ανεμοπόδαρο άλογο. Τον τιμούσαν με δημόσιες γιορτές στην Αθήνα. Πίστευαν πως σ’ αυτόν τον θρακικό βόρειο άνεμο οφειλόταν η καταστροφή του Περσικού στόλου.

Βοριάς είναι επίσης και ο βορειοανατολικός άνεμος που λέγεται «Καικίας» και στη λαϊκή γλώσσα «Τραμουντάνα». Η δύναμή του είναι γνωστή στον Σοφοκλή από το β΄ χορικό της Αντιγόνης:

«όταν ορμάει κύμα φουσκωμένο
απ’ τις μανιασμένες του Θρακιώτη βοριά ριπές
στη σκοτεινή πάνω την άβυσσο,
αναταράζει απ’ το βυθό τη μαύρη κι ανεμοδαρμένη αμμουδιά, κι απ’ το βουητό αντιβροντούν ως πέρα τ’ ακρογιάλια».

Με το Θανάση Γκαϊφύλλια γνωριστήκαμε μέσω ενός κοινού φίλου, κόντευε καλοκαίρι του 1990. Ήταν ο πρώτος επώνυμος από το μουσικό χώρο που έσκυψε με προσοχή και, κατά κάποιον τρόπο, στοργή για τη δουλειά μου. Ο Θανάσης στην κιθάρα και η Λία στη φωνή μέσα στο κατακαλόκαιρο, μου χάρισαν τα πρώτα δοκιμαστικά κι απέξω ακούγονταν οι φωνές των παιδιών της γειτονιάς. Πολύ σύντομα ακολούθησαν τα «Μεσημέρια τα καλοκαιρινά» στο δίσκο «Βραδιάζει». Μετά η συμμετοχή του ίδιου και της Λίας στο «Νύχτα από σεντέφι».
Το σπίτι του πάντοτε ανοιχτό. Ο χρόνος και το ενδιαφέρον του για μένα ανυποχώρητο. Ταυτόχρονα η επιβλητική του παρουσία με έκανε να νιώθω μέσα μου μια συστολή, ακόμα κι όταν είχα να του εκφράσω κάποια διαφωνία μου, κι αυτό το αίσθημα με συνοδεύει μέχρι σήμερα. Μου έμαθε –νομίζω πως πρέπει να πω: μου δίδαξε– μερικά πολύ σοβαρά πράγματα. Όχι πως τό ’χε σκοπό. Αλλά ο τρόπος που προσέγγιζε την προσωπικότητα και τη δουλειά μου, ήταν για μένα ένα παράξενο δώρο. Μου έμαθε να σέβομαι τη δουλειά μου και κυρίως να αποστασιοποιούμαι από αυτήν όταν χρειάζεται. Να μη δικαιολογούμαι, αλλά να παρουσιάζω τα τραγούδια μου με απλότητα. Με προειδοποίησε για πολλά. Οι υποδείξεις του υπήρξαν πολύτιμες για μένα. Μέσα από τη μουσική μας επικοινωνία κατάλαβα ότι οι άλλοι χαίρονται και αποδέχονται τα τραγούδια σου, όταν είσαι ο εαυτός σου και όχι όταν πας να μοιάσεις ή να αρέσεις σε κάποιον. Λοιπόν, του άρεζαν όχι εκείνα τα τραγούδια μου που πήγαιναν να τον μιμηθούν, αλλά εκείνα στα οποία έβρισκε τη δική μου ταυτότητα. Δηλαδή παρέκαμπτε –σα βοριάς που είναι –τον σκόπελο εκείνον που μας εξαναγκάζει να αρέσουμε στα έργα των άλλων ό,τι μοιάζει με τον εαυτό μας. «Σημαδιακό της ασυναρτησίας μας, ο καθένας να βλέπει το δικό του στα έργα των άλλων», τα λέει όλα αυτά ο Σεφέρης.
Ο Θανάσης είναι από εκείνους τους ανθρώπους που προτιμάει οι κουβέντες του να στρέφονται στα δημιουργικά έργα των άλλων, τα τραγούδια, τις συμφωνίες, τις οργανικές συνθέσεις. Εκείνα θαυμάζει και σου τα συστήνει θερμά, χειρονομώντας, υψώνοντας τη φωνή, διαστέλλοντας τις κόρες των οφθαλμών και προσθέτοντας προς επίρρωσιν: «ναιιι! αγόρι μου». Ύστερα ξεσπάει σε ένα δυνατό γέλιο. Μετά, προσθέτει: «Για πες μου πρώτα τα δικά σου». Δηλαδή σου δίνει χώρο. Και αργά τη νύχτα, μετά από ηχογραφήσεις, η Λία σου φέρνει κουβέρτες και σεντόνια για να μη γυρνάς χαράματα ζαλισμένος στην Ξάνθη.
Ώρες ώρες γίνομαι έξαλλος μαζί του, γιατί δεν τόνισε περισσότερο τη λυρική πλευρά τού χαρακτήρα του, τη βαθιά αφηγηματική φωνή του –πιστεύω ότι είναι ένας εκφραστικότατος, μοναδικός, λυρικός αφηγητής. Κι αυτό είναι κάτι που το είδα, το άκουσα και το έζησα κάποια βράδια στο σπίτι του στην Κομοτηνή, όπου, μαζί με τη Λία, μου κερνούσαν ιδιωτικά ρεσιτάλ. Ο Γκαϊφύλλιας έχει ένα επιβλητικό και μαζί εκρηκτικό ύφος. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα τραγούδι που τον χαρακτήρισε αναφέρεται στον Θρακιώτη Βοριά. Του μοιάζει στις σπιλιάδες, τις ξαφνικές αυτές ριπές που καθαρίζουν την ατμόσφαιρα από τη δηθενιά της Αθήνας –και εσχάτως του από παντού απόπατου. Μας αναστατώνει ώρες ώρες, αλλά έχει το προτέρημα να κάνει πιο διαυγή την ατμόσφαιρα και να διώχνει τη βαριά υπνηλία του νοτιά. Έχει εκρηκτικό χαρακτήρα. Είναι δηλαδή καλλιτέχνης. Παθιάζεται και ύστερα γαληνεύει μπροστά σε κάθε μουσική φράση που η ομορφιά της ακυρώνει κάθε αντεπιχείρημα. Γιατί έχει τον χρόνο – και του κόστισε ακριβά για να τον βρει – να παρατηρεί και να ακούει προσεκτικά αυτά που συμβαίνουν γύρω του. Και μέσα του. Αφού θέλησε πίσω από το καλλιτεχνικό προσωπείο να ξαναβρεί το πρόσωπό του και τις ανθρώπινες σχέσεις του χωρίς φκιασίδια. Μου μεταφέρει το αίσθημα του μεστωμένου αγέρα. Του λείπει το βουλιμικό σύνδρομο, που χαρακτηρίζει τους περισσότερους στο «χώρο» και ευθύνεται για τη λαιμαργία και την απληστία, αυτό που στο χωριό μου το λέμε ληξουριά και ταμάχι.

Το ξαναλέω. Είναι αριστοκράτης. Που για μένα σημαίνει ευγενής, γενναιόδωρος και καθόλου μίζερος. Γιος της παλαιάς οικογένειας των Γαΐων, που φτιάχνανε καλό κρασί απ’ τα αρχαία χρόνια. Ξέρει να σωπαίνει, αναβάλλοντας μια απάντηση ή μια γνώμη, όταν δεν είσαι ώριμος να την ακούσεις και, ως βοριάς που είναι, αντιμετώπισε πάντοτε με αρχοντιά τις μικροψυχίες της μικρής μου αύρας.

Γιώργος Φραντζολάς
Ξάνθη, Οκτώβριος 2010

 ----------