Δευτέρα 31 Δεκεμβρίου 2012

Θανάσης Γκαϊφύλλιας - Στα οδοφράγματα αλλάζουν οι εποχές


Λίγο πριν αποχωρήσει το 2012 που πλούτισε με τη σειρά του τις ζωές μας με χίλια δυο ποικίλματα βίου, θετικά και αρνητικά -με έμφαση στα δεύτερα ως έχοντα μεγαλύτερη αξία, γιατί από τα καλά σπάνια μαθαίνεις- είχαμε τη χαρά να συνομιλήσουμε με τον συντοπίτη μας μουσικό Θανάση Γκαϊφύλλια για τη χρονιά που σε λίγο μας εγκαταλείπει, ανακεφαλαιώνοντας προοπτικές, ελπίδες ή λύσεις που θα εκπηγάσουν ενδεχομένως από τη ζοφερότητα του σημερινού βίου. Αρνούμενος την αισιοδοξία, ως υπαίτια για πολλά από τα δυσάρεστα της σύγχρονης νεοελληνικής ζωής, ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας ό,τι είχε να μας πει το λέει τελικά με το τετράστιχο του τέλους της συνέντευξης αρνούμενος παραμύθια και παραμυθίες, υπηρετώντας τη λογική και τα …οδοφράγματα των αγώνων. 
 
Το σημαντικό με τον κ. Γκαϊφύλλια και τις συζητήσεις μας εξάλλου είναι, ότι αυτές είναι πάντοτε σχεδόν εξαιρετικά γόνιμες σε προοπτικές και μηνύματα εξ ου και την τελευταία φορά που είχαμε συνομιλήσει ήταν για τον δημοτικό λαχανόκηπο και την αξία συναναστροφής με τη γη και τα δώρα που μας δωρίζει, όταν την προσεγγίζουμε όχι για να την καταστρέψουμε αλλά για να ζητήσουμε απλόχερα, καλλιεργώντας τη, να μας θρέψει… 


Αυτές τις ημέρες, την αφορμή για τη συνομιλία που ακολουθεί μας την έδωσε ένα υπέροχο διήγημα του Αντόν Τσέχωφ, που δημοσιεύτηκε στη «Διάπλαση των Παίδων» του Γρηγορίου Ξενόπουλου σε απλή καθαρεύουσα, παπαδιαμαντική όπως τη χαρακτήρισε ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας που μας τη προσκόμισε και σε άψογο μονοτονικό, στην οποία όμως είχε αντιδράσεις το indesign εξ ου και δεν φιλοξενήθηκε στις σελίδες μας… 
Εν τούτοις τον Γιαννάκη Ζούκωφ και τα δεινοπαθήματά του, όλοι κάπου θα τα έχουμε διαβάσει, αφού μεταφρασμένα στη δημοτική κάποιες χρονιές φιλοξενούνταν στα ανθολόγια του Λυκείου…

Θανάσης Γκαϊφύλλιας όμως, και ελπίδες για τους αγώνες που θα μας οδηγήσουν στις νέες εποχές που μας μέλλονται… 


Δεν υπάρχει περίπτωση να ξεφύγουμε από την παγίδα στην οποία πέσαμε, αφού σκάψαμε οι ίδιοι το λάκκο μας 

ΠτΘ: κ. Γκαϊφύλλια, σε λίγο κλείνει μια χρονιά. Είστε ένας εν εγρηγόρσει κοινωνικά και πολιτικά συμπολίτης, που παρακολουθεί, διαβάζει, σκέφτεται, αποσαφηνίζει και εκφράζει απόψεις. Τι σας άφησε λοιπόν το 2012; Ποιες λογικές σκέψεις και ποια συναισθήματα;
Θ.Γ.:
Τη μεγάλη στεναχώρια, αν μιλήσουμε για μένα, την έχω περάσει τα προηγούμενα χρόνια. Σαν να τα έβλεπα όλα όσα θα συμβούν, και τώρα απλώς επιβεβαιώνονται όλες οι ανησυχίες και όλοι οι φόβοι μου, οι χειρότεροι εφιάλτες μου. Τα βλέπω, τα ακούω, τα παρακολουθώ, και φέρνω πάντα στο μυαλό μου τη μάνα μου, η οποία ήταν ένα βαθιά σκεπτόμενο και πολιτικοποιημένο άτομο, που μου έλεγε χαρακτηριστικά, επιγραμματικά αλλά πολύ ζουμερά, έτσι όπως πρέπει να εκφράζεται ο λαός: «Αυτός ο τόπος δεν θέλει γιατρό, παπά θέλει». Διάβασα και μια φράση του ιστορικού Πολύβιου, ο οποίος επιγραμματικά έλεγε «να καταστραφούμε για να σωθούμε.» Αλλά αν πρόκειται να καταστραφούμε και να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη μη σώσει και σωθούμε ποτέ. Φοβούμαι ότι το αναπόφευκτο θα έρθει. Δεν υπάρχει περίπτωση να ξεφύγουμε από την παγίδα στην οποία πέσαμε, αφού σκάψαμε οι ίδιοι το λάκκο μας, αφού πριονίζαμε τόσα χρόνια όλοι μαζί το κλαδί πάνω στο οποίο καθόμασταν. Κανείς δεν είναι άμεσα ένοχος και κανείς δεν είναι αθώος σε αυτό τον τόπο. Κανείς ακόμα και τώρα όπου και αν κοιτάξεις θα δεις τη βρωμιά και τη σαπίλα στα μάτια και τις πράξεις της κοινωνίας, όπου και να κοιτάξεις. Για αυτό λέω ότι αν πρόκειται να επαναλάβουμε τα ίδια μη σώσει και σωθούμε.


Φοβούμαι ότι είναι εξαιρετικά ανώριμος ο ελληνικός λαός 

ΠτΘ: Είστε κατασταλαγμένος με τα πράγματα και ορίσατε ήδη και τις ευθύνες. Για το 2013 βλέπετε να υπάρχει αυτή η συνειδητοποίηση από όλους, δηλαδή να αναλαμβάνουμε κατ’ αρχήν ο καθένας το βάρος της ευθύνης που μας αναλογεί και υπάρχουν μήπως οι πρώτες ενδείξεις ότι θέλουμε να σωθούμε χωρίς να ξανακάνουμε τα ίδια λάθη;
Θ.Γ.:
Όχι. Φοβούμαι ότι είναι εξαιρετικά ανώριμος ο ελληνικός λαός και οι κινήσεις το αποδεικνύουν. Είναι κινήσεις πανικού, σπασμωδικές και οι πολιτικές του επιλογές σε αυτή την τόσο κρίσιμη στιγμή είναι εξοργιστικές. Από αυτό που συνέβη με τη Χρυσή Αυγή να εικοσιπενταπλασιάσει ξαφνικά τα ποσοστά της μέσα σε μια εβδομάδα, και αυτό συνέβη εδώ στην περιοχή μας, καταλαβαίνει κάποιος ότι δεν βάζει μυαλό ο κόσμος. Δεν πρόκειται με εξτρεμιστικές καταστάσεις να βελτιωθεί τίποτα στη ζωή μας και προσπαθεί ο καθένας να βρει άλλο τρόπο να φύγει από ένα μαντρί και να μπει σε ένα άλλο μαντρί, δεν θέλει να είναι μόνο αυτός που θα τρώει την καρπαζιά, θέλει να δώσει και αυτός καρπαζιά πάνω στην αναμπουμπούλα αλλά δεν είναι έντιμο αυτό, δεν είναι παλικαρίσιο, είναι μια λειτουργία αγέλης. Έτσι λειτουργεί ο ελληνικός λαός, σαν αγέλη, και αν έχει κάτι να προσφέρει η αριστερά, όχι ότι θα διορθώσει τα πράγματα, αλλά είναι να δείξει ένα νέο ήθος στην κοινωνία. Ίσως να παραδειγματιστεί από αυτούς που θα αποφασίσουν να θυσιαστούν για το μέλλον, για τα παιδιά μας, για τις επόμενες γενιές.


ΠτΘ: Η γενιά που μεγάλωσε μετά τον εμφύλιο είναι ένα πρότυπο καθημερινού ανθρώπου, ηρωικού όμως. Δεν είχε τίποτε και έφτιαξε με τα χέρια της, παρόλες τις «μπάτσες» και το κυνηγητό από τους πολιτικούς και την ιεραρχημένη τότε κοινωνία, νοικοκυριό που παρέδωσε σ’ εμάς...
Θ.Γ.:
Το πιο σημαντικό από όλα είναι ότι παρόλο το τρομερό κυνηγητό μπορούσε να στρώσει ένα τραπέζι.


Γέμισε ο τόπος παράσιτα όπου και να κοιτάξεις

ΠτΘ: Υπάρχει περίπτωση να ξαναβρούμε αυτές τις αρετές;
Θ.Γ.:
Πολύ αμφιβάλλω. Μάθαμε να μας ταΐζουν. Χάσαμε οποιαδήποτε δημιουργικότητα είχαμε, μάθαμε να ζούμε παρασιτικά. Είναι απίστευτα αυτά που ξαφνικά άρχισε να παίρνει ως αμοιβή για υπηρεσίες που δεν πρόσφερε ο έλληνας πολίτης. Ήταν απίστευτα τα λεφτά που έπαιρνε. Διοριζόταν για να κάθεται. Το επεδίωκε και το κατάφερνε. Γέμισε ο τόπος παράσιτα. Όπου και να κοιτάξεις.


ΠτΘ: Ατομική λύση υπάρχει;
Θ.Σ.:
Δεν υπάρχει.


Εκ των πραγμάτων το μήνυμα είναι αλληλεγγύη και όσο αντέξουμε

ΠτΘ: Διευκρινίζουμε, συμβάλλοντας στη συλλογική μοίρα ποια θα πρέπει να είναι η ατομική μας στάση;
Θ.Γ.:
Να είμαστε αλληλέγγυοι. Αυτό μπορούμε να το καταφέρουμε. Στη Γερμανία μια πράξη απλή, καθημερινή αλληλεγγύης είναι ότι υπάρχει μια διαδικτυακή πλατφόρμα όπου κάποιος που μαγειρεύει και του περισσεύει λίγο φαγητό το αναφέρει στην πλατφόρμα και ένας που πεινά, επικοινωνεί μαζί του και το παίρνει. Είναι ωραίο μοντέλο το να μην πετάμε. Αυτό γίνεται στη Γερμανία και ασφαλώς μπορεί να γίνει και εδώ. Σε αυτό το επίπεδο μπορεί να σταθεί αλληλέγγυος ο ένας κοντά στον άλλο, ακόμα και σκεπτόμενος ότι είναι για το συμφέρον του, γιατί όταν ο διπλανός πεινά δεν μπορεί να είσαι εσύ χορτάτος. Δεν γίνεται, θα σε φάει. Εκ των πραγμάτων το μήνυμα είναι αλληλεγγύη και όσο αντέξουμε. Πάντα έχω κατά νου ότι υπάρχει ένας τόπος όπου μπορούν να καταφύγουν αυτοί που θέλουν να απομακρυνθούν από τα επικίνδυνα πλέον πεδία που θα καταντήσουν οι μεγαλουπόλεις κυρίως, και μετά κατ’ επέκταση και τα υπόλοιπα κράτη. Είναι αυτά τα εφιαλτικά σενάρια επιστημονικής φαντασίας, οι ταινίες του Χόλυγουντ που βλέπουμε πώς αρχίζει να επικρατεί ο νόμος της ζούγκλας στις πόλεις. Υπάρχει ένας τόπος που μπορεί να ελεγχθεί και είναι άδειος. Είναι η Αυστραλία. Για αυτό την κρατάνε έτσι. Όλοι και όλοι είναι 25 εκατομμύρια. Είναι μια ολόκληρη ήπειρος στην διάθεσή τους που μπορούν να καταφύγουν εκεί. Ίσως να έχουνε ήδη κτίσει τις πόλεις τους εκεί, τα καταφύγιά τους ή τις επαύλεις τους και να μπορούν να τον ελέγχουν αυτό τον τόπο από αέρα και από θάλασσα, ώστε να μην πλησιάζει κανείς. Αυτοί σίγουρα έχουν προβλέψει για το μέλλον τους. Ο Μπιλ Γκέιτς σε μια δημόσια διάλεξη είπε ότι υπάρχει υπερπληθυσμός. Ο πλανήτης δεν μπορεί να αντέξει πάνω από τρία δισεκατομμύρια. Αυτός ο φιλάνθρωπος έχει ένα ίδρυμα, το Bill Gates Foundation. Το πρόγραμμα με το οποίο τα αεροπλάνα ψεκάζουν σε όλο τον πλανήτη και είναι της CIA χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα αυτό. Για να καταλάβουμε πόσο ευάλωτος είναι ο κόσμος και πόσο ανυποψίαστος είναι για το τι συμβαίνει. Λέει πεντακάθαρα ότι γίναμε πολλοί και ότι πρέπει να επανέλθουμε στα όρια που είναι τα 3 δις και εμείς είμαστε 7. Τι έχει δηλαδή ο Μπιλ Γκέιτς κατά νου; 


ΠτΘ: Ας ελπίσουμε όμως ότι η ανθρωπότητα θα βγει κάποτε από το μεσαίωνά της...
Θ.Γ.:
Ας το ελπίσουμε κι εγώ να είμαι «Κασσάνδρα» πραγματικά. Να υπόκειμαι σ’ ένα παραλήρημα και τίποτα περισσότερο, και όλα να πάνε καλά. Σας έχω όμως κι ένα δώρο για την καινούρια χρονιά… Το τετράστιχο:


Νύχτα θα ανάψει η φωτιά που καίει τα πάντα
Λάθη, παράσιτα, ελπίδες, ενοχές
Κράτα το χέρι μου σφιχτά και πάμε αντάμα
Στα οδοφράγματα αλλάζουν οι εποχές



Όλα τα ορφανά της χούντας βρήκαν καταφύγιο στο ΠΑΣΟΚ

ΠτΘ: Ζήσατε τη μεταπολίτευση. Σήμερα αρχίζει να συγκροτείται ένα νοητικό οικοδόμημα που επισωρεύει κατάρες σ’ όλον τον μεταπολιτευτικό βίο…
Θ.Γ.:
Νομίζω ότι ήταν μεθοδευμένος ο έλεγχος επάνω στην αλλαγή του σκηνικού που διέγραφε ότι κάτι θα συνέβαινε στη μεταπολίτευση. Δηλαδή ο λαός ήταν έτοιμος για ουσιαστικές αλλαγές και εκεί επάνω ήρθε ο χαρισματικός Ανδρέας και χάιδεψε τον κόσμο. Θυμάστε το έργο του Στάινμπεκ «Άνθρωποι και ποντίκια»; Είναι αυτή ακριβώς η σχέση ανάμεσα στον πονηρό και καχεκτικό και στο γίγαντα λαό που τον καλμάρει και τον κατευθύνει και τον πάει όπου θέλει. Προχθές άκουσα τον Πάγκαλο να λέει ότι καλά περάσαμε και ότι έγινε πολύ ειρηνικά το πέρασμα στην μεταπολίτευση. Αυτός ήταν ο έλεγχος, να γίνει ειρηνικά η μετάβαση και γέμισε ξαφνικά το ΠΑΣΟΚ από όλα τα ορφανά της χούντας που βρήκαν σε αυτό καταφύγιο.


Η αριστερά εγκλώβισε σε παραμάγαζα το πιο ωραίο κομμάτι της κοινωνίας

ΠτΘ: Η κολυμβήθρα του Σιλωάμ;
Θ.Γ.:
Βεβαίως και έτσι περάσαμε σε μια κατάσταση η οποία ήταν ανεπίτρεπτη. Οποιαδήποτε νοικοκυρά να βάζαμε θα έκανε πολύ καλύτερο κουμάντο από τον οποιοδήποτε Τσοβόλα, από τον οποιοδήποτε διάσημο οικονομολόγο καθηγητή παγκόσμιας φήμης, Ανδρέα Παπανδρέου. Τι ανάπτυξη ήταν αυτή με τεράστια δάνεια τα οποία πληρώσαμε το Μάρτιο του 2010; Και ποιος μας είπε τότε ότι πρέπει να πληρώσουμε αυτά τα δάνεια; Ο υιός του Ανδρέα. Καταλαβαίνετε πόσο μεθοδευμένα ήταν τα πράγματα; Και στο δίπολο αυτό από την άλλη να έχεις την αριστερά που εγκλώβισε σε μικρομάγαζα το πιο ωραίο κομμάτι της κοινωνίας που θα μπορούσε να συμβάλλει πραγματικά στην αλλαγή της και το εγκλώβισε μέσα σε διαφορές ιδεολογικής πολυτελείας και δεν μπόρεσε να αρθρώσει λόγο.


ΠτΘ: Άρα θεωρείτε ότι υπήρξε ένα πολιτικό σχέδιο στο οποίο υποκύψαμε όλοι και ότι οι πολιτικές ευθύνες αρχίζουν από τότε….
Θ.Γ.:
Το ΠΑΣΟΚ στον προεκλογικό αγώνα του 81 και τα χρόνια που προηγήθηκαν χρησιμοποίησε το σλόγκαν «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο». Βγήκε όμως τον Οκτώβρη του ’81 και το Σεπτέμβρη του ’82 ο Ανδρέας στο λόγο του, στην Έκθεση της Θεσσαλονίκης κι όταν έφθασε να μιλήσει για το θέμα της ΕΟΚ και της παρουσίας μας στο ΝΑΤΟ, αφού κοίταξε τον κόσμο στα μάτια, χαμήλωσε το βλέμμα και είπε: «Ό γέγονε γέγονε». Το «παραμύθι» τελείωσε δηλαδή και από κάτω χειροκρότησαν κιόλας.


Οι πολιτικοί είναι μαριονέτες και από πίσω κολοσσοί κινούν τα πάντα


ΠτΘ: Σας απασχολούν καθόλου τα διεθνή; Λέγεται ότι πολλά από αυτά που συμβαίνουν στη χώρα μας είναι σύγχρονες μετεξελίξεις του παλαιού κόσμου. Λέγεται δηλαδή ότι ζούμε σήμερα τη διαμόρφωση ενός νέου πολιτισμικού μορφώματος, αυτού της πλήρους απελευθέρωσης των αγορών που εκπαραθυρώνει την πολιτική. Ένα μοντέλο διεθνές το οποίο προέκυψε από τη Σχολή του Σικάγου και το οποίο η ανθρωπότητα σήμερα εφαρμόζει. Εξ ου οι πολιτικοί είναι πλέον «μαριονέτες» και οι λαοί μοιάζει να οδηγούνται στο μεσαίωνα. Σύμφωνα με αυτό, το νέο δόγμα δεν χρειάζεται το κοινωνικό κράτος αλλά προέχει η ευημερία των αγορών. Θεωρείτε ότι υπάρχει κάποια πολιτική αξία σε αυτή την διατύπωση;
Θ.Γ.:
Έχει αξία, για τη συνειδητοποίηση ότι δεν υπάρχει ελπίδα. Ένας λαός σαν τους Έλληνες αποκλείεται να πει ότι θα χαράξω δική μου πορεία. Δεν υπάρχει περίπτωση να του το επιτρέψουν. Ακόμα και αυτοί οι λαοί που επιτρέπεται να ζουν χώρια από την παγκόσμια κοινότητα είναι γιατί θέλει το τραπεζικό σύστημα να υπάρχουν. Προχθές, και κυριολεκτώ προχθές, βγήκε μια απόφαση στην Αμερική και τιμωρήθηκε η HSBC, αυτός ο γίγαντας, ο κολοσσός με 1,9 δις δολάρια, διότι αποκαλύφθηκε ότι την προηγούμενη δεκαετία ξέπλενε όλο το χρήμα των κολομβιανών και των μεξικανικών καρτέλ. Το χρήμα ξεπλενόταν επισήμως από αυτή την τράπεζα και επειδή έφθασε στο απροχώρητο η κατάσταση, έγινε καταγγελία και η αμερικανική κυβέρνηση την τιμώρησε και για αυτό και για ένα άλλο θέμα, για το ότι χρηματοδοτούσε, είχε συναλλαγές με το Ιράν. Παρόλο το εμπάργκο, τα τελευταία χρόνια είχε διακινήσει 19 δις δολάρια βοηθώντας την οικονομία του Ιράκ, προσφέροντάς τους όπλα, τεχνογνωσία και άλλα τέτοια. Η τράπεζα χρηματοδοτούσε και διευκόλυνε το Ιράν, το «σατανά». Στην Αμερική υπήρχε το δόγμα που έλεγε “two big to fail” (είναι πολύ μεγάλος για να αποτύχει), σκέφτηκαν λοιπόν τις παράπλευρες απώλειες που θα υπάρχουν εάν χρεοκοπήσει αυτός ο κολοσσός, η HSBC. Την παροιμία όμως την έχουν μετατρέψει πλέον σε “it’s two big to ceil”(είναι πολύ μεγάλος για να μπει φυλακή), άρα είναι υπεράνω νόμων και κυβερνήσεων οι τραπεζίτες, οι χρηματιστές, όποιοι και αν είναι αυτοί. Οι πολιτικοί είναι μαριονέτες, και από πίσω τους αυτοί οι κολοσσοί κινούν τα πάντα. Για φαντάσου να σηκώσει κεφάλι η Ελλάδα; Για αυτό λέω ότι και σε ενδεχόμενη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, που θα γίνει κυβέρνηση με επικεφαλής τον Τσίπρα, το μόνο που αυτή μπορεί να προσφέρει στον τόπο είναι ένα άλλο ήθος. Ως παρηγοριά ίσως. Τίποτα περισσότερο.


ΠτΘ: Πώς διασφαλίζετε το καινούργιο ήθος; Και το ΠΑΣΟΚ υποτίθεται ότι στέγασε μια γενιά ανθρώπων αγωνιστών, σοσιαλιστών, τιμίων…
Θ.Γ.:
Δεν το διασφαλίζω. Τα πράγματα είναι σοβαρά για τους ανθρώπους και για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Και κάτι κουβέντες του τύπου αισιόδοξο το νέο έτος μάλλον κακό κάνουν.


Συνέντευξη: Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη, Άννα Πατρωνίδου.

Σάββατο 29 Δεκεμβρίου 2012

Συνέντευξη με τον Καρυοφύλλη Δοϊτσίδη




Ο Καρυοφύλλης Δοϊτσίδης, είναι μια από τις μεγαλύτερες μορφές της παραδοσιακής μουσικής και ένας από τους σημαντικότερους και αυθεντικότερους εκπροσώπους της θρακικής μουσικής παράδοσης.
Γεννήθηκε πριν 82 χρόνια στην Καρωτή Διδυμοτείχου, ένα χωριό του Βόρειου Έβρου, στο οποίο μένει σχεδόν κάθε καλοκαίρι. Εκεί τον συναντήσαμε κι εμείς πριν λίγους μήνες, όπου και κάναμε μια κουβέντα δύο περίπου ωρών. Τους χειμώνες επιστρέφει στην Αθήνα, όπου ζει μόνιμα από το 1969. 

Ο Καρυοφύλλης Δοϊτσίδης μαζί με τις κόρες του, Θεοπούλα και Λαμπριάννα, είναι από τους πιο γνωστούς Θρακιώτες τραγουδιστές και μουσικούς. Διέδωσε το θρακιώτικο παραδοσιακό τραγούδι σε ολόκληρη την Ελλάδα και πέρα από αυτήν.

Είναι μεγάλη τιμή και χαρά για το πολιτιστικό μας μπλογκ, να φιλοξενεί την παρακάτω συνέντευξη, στην οποία προσπαθήσαμε όσο είναι δυνατόν να διατηρήσουμε το άρωμα όχι μόνο ενός σπουδαίου καλλιτέχνη της παράδοσης, αλλά και μιας ολόκληρης εποχής. Ελπίζουμε να τα καταφέραμε.

Θεοδόσης Βαφειάδης – Σάββατο 29 Δεκεμβρίου 2012 ( η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε πριν τέσσερις μήνες).

Κε Δοϊτσίδη, γεννηθήκατε (27/09/1930) και μεγαλώσατε στην Καρωτή Διδυμοτείχου, σε μια αγροτική οικογένεια. Πώς αρχίζει η σχέση σας με τη μουσική και το παραδοσιακό τραγούδι; 
Το χωριό αυτό είχε από παλιά μια εξαίσια μουσική παράδοση. Είχαμε πολλούς μουσικούς που παίζανε λύρα, γκάιντα, κλαρίνο, βιολί, φλογέρα και ούτι κυρίως. Ένας από αυτούς τους μουσικούς ήταν και ένας συγγενής μου, ο Σταύρος Δοϊτσίδης, που έπαιζε γκάιντα και καβάλ (κάτι σαν φλογέρα-κλαρινέτο), πανάρχαια θρακιώτικα μουσικά όργανα και τα δύο. Ίσως από αυτόν να πήρα κι εγώ το μικρόβιο της μουσικής. Κανείς δε μπορεί να προσδιορίσει επακριβώς το πώς σ’ αυτά τα μαγικά πράγματα.



Είχατε έρθει σ’ επαφή μ’ όλα αυτά τα μουσικά όργανα. Γιατί ασχοληθήκατε με το ούτι; 
Μου άρεσε περισσότερο ο ήχος του. Το ερωτεύτηκα αμέσως, όπως και τη γυναίκα μου!






Πείτε μας για τη γυναίκα και τις κόρες σας.

Με τη γυναίκα μου, τη Μόρφω Γρηγορίου, αγαπιόμαστε από τα σχολικά μας χρόνια. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που τη γνώρισα. Με βοήθησε πολύ και στην αναζήτηση των θρακιώτικων τραγουδιών, στην έρευνα που έκανα όλα αυτά τα χρόνια. Παντρευτήκαμε το 1950 και αποκτήσαμε δύο κόρες, τη Θεοπούλα (1952) που μένει σήμερα μαζί μας στην Αθήνα και τη Λαμπριάννα (1955) που ζει με την οικογένειά της στη Θεσσαλονίκη. Οι κόρες μου είναι τα φτερά μου. Νιώθω ευτυχισμένος δίπλα τους. Ο λαογράφος Παντελής Καβακόπουλος, είχε πει πως τραγουδούσαν και οι δύο σαν να ήταν μία φωνή!



Τα καλοκαίρια εδώ, τους χειμώνες στην Αθήνα. Πού σας αρέσει να ζείτε, στην Καρωτή Έβρου ή στη Νέα Ιωνία Αττικής;

Η Μόρφω, η γυναίκα μου, προτιμά το χωριό, εγώ δε μπορώ να επιλέξω, μου αρέσει και εδώ και στην Αθήνα. Κακά τα ψέματα, στην Αθήνα είναι τα πάντα, είναι το κέντρο της Ελλάδας. Ευτυχώς που κατεβήκαμε κάτω και μας έμαθε ο κόσμος. Εκεί κάναμε δισκογραφία, συνεργασίες, εμφανίσεις. Αν μέναμε μόνο εδώ, δε θα είχαμε καταφέρει τίποτα, δε θα μας ήξερε κανείς. 



Ποιοι άνθρωποι σας βοήθησαν στην αρχή της πορείας σας; 
Ο σπουδαίος λαογράφος Παντελής Καβακόπουλος και η μεγάλη Δόρα Στράτου. Αν και είχαμε κάποιες διαφωνίες και στεναχωρηθήκαμε ορισμένες φορές, πρέπει να παραδεχτώ πως με βοήθησαν. Ο πρώτος στη δισκογραφία και η δεύτερη στις ζωντανές εμφανίσεις. 



Τί διαφωνίες είχατε; 
Ο Παντελής Καβακόπουλος, ηπειρώτης στην καταγωγή, ήταν υπεύθυνος για τους δίσκους παραδοσιακής μουσικής στη Music Box,  και όταν μου πρότεινε το 1961 να ηχογραφήσουμε κάποια τραγούδια, δε με άφησε να τα πω στο σωστό ρυθμό, γιατί ήταν επηρεασμένος από το Χρόνη Αηδονίδη μάλλον, αλλά δέχτηκα γιατί ήταν μια μεγάλη ευκαιρία που δεν έπρεπε να χάσω. Ήταν η αρχή της δισκογραφικής μου πορείας. Κάναμε πολλά δισκάκια 45 στροφών και από το 1971 άρχισα να εκδίδω ολόκληρους δίσκους. Πάνω από 20 προσωπικούς δίσκους μέχρι σήμερα και πολλές συμμετοχές. Όσο για τη Δόρα Στράτου, με πείραζε που δε μ’ άφηνε να κάνω τηλεοπτικές εμφανίσεις. Με ήθελε μόνο για το θέατρό της.






Ποια ήταν η αφορμή για να εγκατασταθείτε μόνιμα στην Αθήνα;

Κατεβήκαμε στην Αθήνα το 1968, μετά από πρόσκληση της Δόρας Στράτου. Είχε γίνει μια μεγάλη γιορτή στο Παναθηναϊκό Στάδιο για τον ένα χρόνο της χούντας. Ο Γιώργος Οικονομίδης είχε αναλάβει τα θεατρικά δρώμενα, με τη συμμετοχή του Ντίνου Ηλιόπουλου και πολλών άλλων ηθοποιών, και η Δόρα Στράτου οργάνωσε το μουσικοχορευτικό κομμάτι της εκδήλωσης. Συμμετείχαν παραδοσιακές ορχήστρες και χορευτικοί σύλλογοι απ’ όλη την Ελλάδα. Και από την περιοχή μας, επέλεξαν εμάς ως το καλύτερο μουσικοχορευτικό συγκρότημα της Θράκης. Ακριβώς την επόμενη μέρα μας πρότεινε να συνεργαστούμε. Κι έτσι εγκατασταθήκαμε μόνιμα στην Αθήνα και δουλέψαμε μαζί της, από το 1969 έως το 1973, στο περίφημο «Θέατρο Δόρας Στράτου».



Οι απόψεις διίστανται για το αν η στρατιωτική δικτατορία (1967-1974) έκανε καλό ή κακό στο δημοτικό τραγούδι. Ποια είναι η γνώμη σας;

Κατά τη γνώμη μου, έκανε καλό. Και θα σου εξηγήσω γιατί. Η χούντα έψαχνε στην επαρχία παραδοσιακούς μουσικούς και τραγουδιστές και τους υποστήριζε μέσα από το ραδιόφωνο, την τηλεόραση και τις διάφορες εκδηλώσεις. Έδωσε την ευκαιρία σε πολλούς καλλιτέχνες να ηχογραφήσουν παραδοσιακά τραγούδια. Έκανε καλό σ’ αυτόν τον τομέα, κατά τη γνώμη μου πάντα.


Σας αρέσουν οι διασκευές παραδοσιακών τραγουδιών που έγιναν από τους γνωστούς ερμηνευτές του έντεχνου και λαϊκού τραγουδιού (π.χ. Νταλάρας, Μητσιάς, Πάριος, Αλεξίου, Βιτάλη, Γλυκερία, κ.ά.);
Είναι σημαντικοί τραγουδιστές, αλλά κατά τη γνώμη μου τα χάλασαν, έκαναν ζημιά με όλες αυτές τις διασκευές. Ειδικά ο Σαββόπουλος τα σκότωσε. Υπάρχει καλύτερο πράγμα από το να ακούς την παραδοσιακή μουσική από τους αυθεντικούς και γνήσιους ερμηνευτές, που έχουν δώσει την ψυχή τους σ’ αυτό το πράγμα; Δε νομίζω!

Έχετε συνεργαστεί με πολλούς σπουδαίους μουσικούς και ερμηνευτές όλα αυτά τα χρόνια. Ποιες συνεργασίες ξεχωρίζετε;
Είναι δύσκολο αυτό που μου ζητάς, Θεοδόση. Είναι πολλά τα χρόνια, πολλές και οι συνεργασίες. Έχω δουλέψει στη δισκογραφία, σε συναυλίες, σε ραδιοτηλεοπτικές εμφανίσεις, με όλους σχεδόν τους παραδοσιακούς και λαϊκούς μουσικούς - ερμηνευτές και με αρκετούς της έντεχνης και λόγιας μουσικής. Με τους Χαλκιάδες, με τους Λαβιδέους, με τους Σουκέους, με τον Κόρο, το Βασιλόπουλο, τον Αραπάκη, το Μόσχο, το Σαλέα, τη Γιώτα Βέη, την Τασία Βέρα, την Ξανθίππη Καραθανάση, τη Μαρίζα Κωχ, το Γιάννη Μαρκόπουλο, το Σταύρο Ξαρχάκο, το Χρήστο Λεοντή, το Θανάση Γκαϊφύλλια, την αείμνηστη Δόμνα Σαμίου… αν συνεχίσω θα μας βρει η νύχτα! Οι τσιγγάνοι πάντως, να ξέρεις, είναι οι καλύτεροι οργανοπαίκτες και τραγουδιστές! 


Θυμάστε κάποιο περιστατικό από τη συνεύρεσή σας με τους έντεχνους και λόγιους δημιουργούς που προαναφέρατε;
Θυμάμαι πως είχαμε μια ωραία συνεργασία με το Χρήστο Λεοντή. Έπαιξα ούτι στους δίσκους του, σε συναυλίες, αλλά και στις μπουάτ. Είχε κάνει στα μέσα του ΄70 ένα μουσικό σχήμα με 18 περίπου μουσικούς και τραγουδιστές. Και απαίτησε να παίρνουμε όλοι τα ίδια χρήματα. Και αυτός που ήταν ο επικεφαλής, ο μαέστρος μας, τα ίδια λεφτά με όλους εμάς. Αυτό μου έκανε τρομερή εντύπωση! Εμείς βέβαια είχαμε ζητήσει να πάρει κάτι παραπάνω, ως αρχηγός της ομάδας που ήταν. Επίσης, η περιοδεία που κάναμε στην τότε Σοβιετική Ένωση, με το Γκαϊφύλλια και την Κωχ, ήταν άλλη μια σπουδαία εμπειρία!

Πού αλλού έχετε ταξιδέψει; Υπάρχει κάποια περιοχή που θέλατε να παίξετε και δεν τα καταφέρατε;
Όχι, πήγαμε σε πάρα πολλές χώρες και παρουσιάσαμε το θρακιώτικο τραγούδι και τους θρακιώτικους χορούς μας. Η Θράκη έχει το μεγαλύτερο πλούτο απ’ όλες τις περιοχές της Ελλάδας, τόσο μουσικά, όσο και χορευτικά. Και αυτό εμείς το δείξαμε σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Γυρίσαμε όλη την Ελλάδα και την Κύπρο πολλές φορές, αλλά και Η.Π.Α., Καναδά, Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο, Ελβετία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Μέση Ανατολή, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία… όπου υπήρχε το ελληνικό στοιχείο και όχι μόνο! Είμαστε χορτασμένοι από ταξίδια και περιοδείες! Να φανταστείς πως έχουμε παίξει περισσότερες φορές στη Γερμανία, απ’ ότι στην πρωτεύουσα του νομού μας!


Γιατί το λέτε αυτό; Έχετε κάποιο παράπονο από τον Έβρο;
Ίσως να έχω κι εγώ κάποια μικρά παράπονα. Όχι από συλλόγους και ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Αυτοί πάντα μας αγαπούν και μας θυμούνται. Νιώθω μια πικρία όμως από τις τοπικές αρχές και τους κρατούντες. Ούτε μια φορά δε μας έχει καλέσει ο Δήμος Αλεξανδρούπολης να κάνουμε μια συναυλία, για παράδειγμα. Ούτε εγώ θυμάμαι πότε παίξαμε τελευταία φορά! Το Φεστιβάλ του Άρδα γίνεται δίπλα μας τόσα χρόνια και δε μας έχουν δώσει ούτε μισή ώρα να παρουσιάσουμε τη δουλειά μας. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί δεν είμαστε στην κλίκα τους! Δε μπορώ να το εξηγήσω αλλιώς…

Έχετε διασκευάσει-συμπληρώσει πολλά παραδοσιακά τραγούδια που έχετε ηχογραφήσει, αλλά υπάρχουν και κάποια τραγούδια που τα έχετε γράψει εσείς. Μιλήστε μας γι’ αυτή την -άγνωστη σχεδόν- πλευρά σας.
Όπως ξέρεις, η ΑΕΠΙ επιτρέπει τη διασκευή παραδοσιακών τραγουδιών. Υπάρχουν λοιπόν παραδοσιακά τραγούδια που τα έχω διασκευάσει – ενορχηστρώσει, έχω κάνει τις εισαγωγές και τις ανταποκρίσεις. Υπάρχουν όμως και ορισμένα τραγούδια που τα έχω γράψει εγώ, στίχους και μουσική. Ένα από αυτά είναι και το «Γιατί πουλί μου δεν κελαηδείς» (ένα παράπονο για την άλωση της Κωνσταντινούπολης), που το είχα ηχογραφήσει πριν πολλά χρόνια. Ο Χρόνης Αηδονίδης, ενώ ήξερε πως είναι δικό μου, το πήρε χωρίς την άδειά μου και το συμπεριέλαβε στο δίσκο «Τ’ αηδόνια της Ανατολής». Εκεί μάλιστα έγραφε πως το τραγούδι αυτό ήταν του 1650! Γιατί; Δε μπορούσαν να δεχτούν, δεν ήθελαν να πιστέψουν πως το έγραψα εγώ; Και τσακωθήκαμε! Η ΑΕΠΙ, από την οποία έπαιρνα ποσοστά και γι’ αυτό το τραγούδι ως δημιουργός, μου είπε πως θα μπορούσα να κινηθώ δικαστικά για να σταματήσει και η κυκλοφορία του δίσκου, αλλά φυσικά δεν έκανα τίποτα… δε μου αρέσουν αυτά! 


Πώς είναι η σχέση σας με το Χρόνη Αηδονίδη όλα αυτά τα χρόνια;
Με τον Αηδονίδη είχαμε συνεργαστεί παλιότερα και τα πηγαίναμε περίφημα, αλλά έγιναν διάφορα (όπως το παραπάνω περιστατικό) πράγματα που μας απομάκρυναν. Δυστυχώς, συμβαίνουν κι αυτά στη ζωή. Να ξέρεις πάντως, πως αν είχαμε καλές σχέσεις με το Χρόνη και συνεργαζόμασταν σωστά και με αγάπη, θα είχαμε κάνει θαύματα μαζί, για το θρακιώτικο παραδοσιακό τραγούδι.
 
Για τη νέα γενιά μουσικών, τί έχετε να πείτε;
Οι νέοι μουσικοί έχουν μεράκι, καλές ιδέες και γνώση. Υπάρχουν μουσικοί και τραγουδιστές που προσπαθούν να παίξουν και να τραγουδήσουν τα παραδοσιακά τραγούδια όπως εμείς οι παλιοί. Είναι και ορισμένοι που δε σέβονται όμως το παραδοσιακό τραγούδι.


Τα εγγόνια σας ασχολούνται με τη μουσική;
‘Έχω τέσσερα υπέροχα εγγόνια. Τον Καρυοφύλλη και την Ευαγγελία από την πρώτη μου κόρη και από τη δεύτερη, τη Χριστίνα και το Νίκο. Δυστυχώς δεν ασχολήθηκαν με τη μουσική και αυτό μ' ενοχλεί λίγο, αλλά δεν πειράζει. Είμαι δημοκράτης, με το ζόρι δεν γίνεται τίποτα και ο καθένας πρέπει να κάνει στη ζωή του αυτό που του αρέσει πραγματικά. Από τα τέσσερα παιδιά, μόνο ο Νίκος ασχολείται με τη μουσική και πρέπει να ομολογήσω πως είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτό το παιδί! Είναι ένας αξιόλογος μουσικός και έχει στα χέρια του το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου μου. Κάποιους δίσκους και φωτογραφίες έχω δώσει και στα Λαογραφικά Μουσεία Ορεστιάδας και Διδυμοτείχου.


Βιογραφικό Σημείωμα Οικογένειας Δοϊτσίδη, και παλιές φωτογραφίες και δημοσιεύματα του τύπου, από το προσωπικό αρχείο του Καρυοφύλλη Δοϊτσίδη και του Θεοδόση Βαφειάδη: http://theovaf.blogspot.gr/2011/11/blog-post_4499.html

Μια όμορφη μουσική βραδιά με τον Καρυοφύλλη Δοϊτσίδη και τις κόρες του, Θεοπούλα και Λαμπριάννα: http://theovaf.blogspot.gr/2012/07/blog-post_11.html

Πηγαίνοντας στην Καρωτή, για να συναντήσω τον Καρυοφύλλη Δοϊτσίδη: http://theovaf.blogspot.gr/2012/09/blog-post_1.html


Σημ.: Ο Καρυοφύλλης Δοϊτσίδης απεβίωσε το βράδυ της Τετάρτης 18 Ιανουαρίου 2023, πλήρης ημερών και έργων, όπως ενημερωθήκαμε από την οικογένειά του. Καλό ταξίδι!

"Νότες Λογοτεχνίας"

Πολιτιστικό ιστολόγιο (από το 2009) και ραδιοφωνική εκπομπή (από το 1999) με συνεντεύξεις, αφιερώματα, ρεπορτάζ, απόψεις, ιδέες και θέσεις γύρω από το Βιβλίο, τη Μουσική και το Ελληνικό Τραγούδι, το Θέατρο και τον Κινηματογράφο, τα Εικαστικά και τη Φωτογραφία, τη Θράκη...

Για αποστολές βιβλίων, περιοδικών, μουσικών έργων (LP-CD), καθώς επίσης και για προτάσεις, ιδέες, παρατηρήσεις, επικοινωνήστε μαζί μας: theodosisv@gmail.com

Το blog δεν έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Δημοσιεύονται άρθρα πολιτιστικού και κοινωνικού περιεχομένου και οι κάθε είδους διαφημίσεις απαγορεύονται.

Επιτρέπεται η χρήση και η αναδημοσίευση των άρθρων και των φωτογραφιών, με σαφή αναφορά της πηγής σε ενεργό σύνδεσμο. Υπεύθυνος - Διαχειριστής: Θεοδόσιος Π. Βαφειάδης.